ધ હિન્દૂ: એન અલ્ટરનેટિવ હિસ્ટ્રી
ધાર્મિક સંગઠનોના વિરોધ પછી પેન્ગ્વીન ઈન્ડિયાએ વેન્ડી ડોનીગરનું પુસ્તક ‘ધ હિંદુઝ એક વૈકલ્પિક ઇતિહાસ’ પાછું લઈ લીધું. દીનાનાથ બત્રાએ ડોનીંગરના પુસ્તક પર પ્રતિબંધ મૂકવા માટે અભિયાન ચાલુ કર્યું હતું. ભારતમાં પુસ્તકો પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો લાંબો ઇતિહાસ છે. ‘ધ હિંદુઝ એક અલ્ટરનેટિવ’ ના પહેલાં પણ ઘણાં પુસ્તકો પર પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો હતો.
ધ સૈટનિક વર્ષેઝ.
વીસમી સદીના સૌથી વિવાદાસ્પદ પુસ્તકોમાંના એક સલમાન રશ્દીની ધ શેતાનીક વર્ષેજ, વૈશ્વિક સ્તરે વિવાદને જન્મ આપ્યો હતો. 1988 માં પ્રકાશિત આ પુસ્તક પછી, આયતુલ્લાહ ખોમેનીએ રશ્દી સામે ફતવો બહાર પાડ્યો. જો કે, આ હુકમ પહેલાં, પુસ્તક પર પ્રતિબંધ મૂકનાર ભારત પ્રથમ દેશ હતો. આ પુસ્તક પર પ્રતિબંધ મૂકવા પાછળ આપેલી દલીલ કહે છે કે આ પુસ્તકે ઇસ્લામનું અપમાન કર્યું છે.
એન એરિયા ઓફ ડાર્કનેશ
વી.એસ.1964 માં, ભારત સરકારે નોયપોલ ના પુસ્તક ‘એન એરિયા ઓફ ડોર્કનેસ’ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. તેમના આ પુસ્તક માં ભારતની સામાજિક અને આર્થિક પ્રગતિ પર સવાલ ઉઠાવ્યા હતા.
નહેરુ અ પોલિટિકલ બાયોગ્રાફી
દેશના પહેલા વડા પ્રધાન પર લખાયેલા માઇકલ બ્રેચરના આ પુસ્તક પર 1975 માં પ્રતિબંધ મૂકાયો હતો.
નાઈન ઓવર્સ ટુ રામા
અમેરિકન લેખક સ્ટેનલે વોલપર્ટ ની કાલ્પનિક કૃતિ ‘નાઈન અવર ટુ રામા’ પર 1962 માં પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. આ પુસ્તકમાં સ્ટેનલેએ ગોડસેના હસ્તે ગાંધીની હત્યાના છેલ્લા નવ કલાક લખ્યા હતા. આ પુસ્તક પર બનેલી ફિલ્મ પર પણ પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો.
સ્ટેનલે એ પોતાની પુસ્તકમાં સુરક્ષા કારણોસર ગાંધીની હત્યાના કાવતરાની રૂપરેખા આપી હતી. રસપ્રદ વાત એ છે કે વોલપર્ટ જિન્ના પર એક પુસ્તક લખ્યું હતું અને તેના પર પણ પાકિસ્તાનમાં પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો હતો.
ધ ફેસ ઓફ મધર ઇન્ડિયા.
અમેરિકન ઇતિહાસકાર કેથરિન માયો 1927 માં તેમના પુસ્તક ‘ધ ફેસ ઓફ મધર ઈન્ડિયા’ ના પ્રકાશન પછી રાજકીય વિવાદમાં આવી ગયા હતા. આ પુસ્તકમાં કેથરિને કહ્યું છે કે ભારત સ્વરાજ માટે સક્ષમ નથી. અને પછી આ પુસ્તક ને મહાત્મા ગાંધીએ આ પુસ્તકને ‘ડ્રેઇન ઇન્સ્પેક્ટરનો અહેવાલ’ ગણાવ્યો હતો.
ધ લોટસ એન્ડ ધ રોબોટ.
1960 માં પ્રકાશિત થતાની સાથે જ આર્થર કોસ્ટલરનું પુસ્તક ‘ધ લોટસ એન્ડ રોબોટ’ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. કોસ્ટલરે, તેમના પુસ્તકમાં, ભારત અને જાપાનની યાત્રા પછી તેમણે બનાવેલા વિચારોની રચના કરી હતી. બંને દેશોએ પશ્ચિમની તુલનામાં કોસ્ટલરને ધાર્મિક રીતે બીમાર દેશ ગણાવ્યો હતો.
ધ ટ્રુ ફુરકાન
1999 માં, બે લેખકો અલ સફી અને અલ મહદી ના ઉપનામ હેઠળ લખાયેલ ‘ધ ટ્રુ ફુરકન’ પુસ્તક લાવ્યા. આ પુસ્તકને લઈને સમગ્ર વિશ્વમાં વિવાદ ઉભો થયો હતો. મુસ્લિમોએ તેને ખ્રિસ્તીઓનો પ્રચાર ગણાવ્યો હતો અને આ પુસ્તક ભારતમાં 2005 થી પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે.