ભગવાનની આરતીમાં મોટાભાગે કપૂરનો ઉપયોગ થાય છે. આ સિવાય કપૂરનો ઉપયોગ આયુર્વેદિક દવા, તેલ, સુગંધ બનાવવા અને જંતુઓને દૂર રાખવામાં પણ થાય છે. દેશી કપૂર (ખાવા યોગ્ય કપૂર) નો ઉપયોગ દક્ષિણ ભારતની કેટલીક વાનગીઓમાં થાય છે. તેનો ઉપયોગ માથાનો દુખાવો, શરીરના દુખાવા માટે મલમ, શરદીની દવાઓ અને કફ સિરપ માટેની દવા વગેરેમાં થાય છે.
કપુરનું ઉત્પાદન: કુદરતી કપૂરને દેશી કપૂર, ભીમસેની કપૂર કે જાપાનીઝ કપૂર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે જે કુદરતી ઉત્પાદન છે. આ કપૂર સફેદ રંગના સ્ફટિકોના રૂપમાં કપૂરના ઝાડના પાંદડા, છાલ અને લાકડામાંથી નિસ્યંદન દ્વારા મેળવવામાં આવે છે. કપૂરનું વૃક્ષ મુખ્યત્વે ચીનમાં જોવા મળતું હતું, જ્યાંથી તે તાઈવાન, જાપાન, કોરિયા, વિયેતનામ અને વિશ્વના અન્ય દેશોમાં પહોંચ્યું હતું. આ ઝાડ પર ચળકતા, મુલાયમ પાંદડા જોવા મળે છે, જેને છૂંદવાથી કપૂરની સુગંધ આવે છે.
ભીમસેની કપૂર અથવા દેશી કપૂરના ફાયદા: આયુર્વેદ અનુસાર, દેશી કપૂર ખાંસી અને કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર ઘટાડવામાં મદદરૂપ છે. તે વાતાવરણને શુદ્ધ કરે છે અને હવામાં રહેલા જીવજંતુઓને દૂર કરે છે. કપૂરમાં એન્ટી બેક્ટેરિયલ, એન્ટી ફંગલ ગુણ હોય છે.
આયુર્વેદ અનુસાર કુદરતી કપૂર નગેટ તેલ વાળ માટે સારું માનવામાં આવે છે. નારિયેળના તેલમાં દેશી કપૂર નાખવાથી વાળ મજબૂત, જાડા બને છે અને ડેન્ડ્રફનો નાશ થાય છે. દાંતમાં જ્યાં દુખાવો થતો હોય ત્યાં દેશી કપૂરનો એક નાનો ટુકડો મૂકો અને તેને 5 મિનિટ સુધી દબાવો. દર્દમાં તરત રાહત મળશે.
ભીમસેની કપૂરનો ટુકડો ચોખા અને થોડા કેરમના દાણા સાથે લેવાથી પેટના દુખાવામાં આરામ મળે છે. 5 વર્ષથી મોટી ઉંમરના બાળકોના પેટના કૃમિનો નાશ કરવા માટે ગોળમાં થોડો દેશી કપૂર ભેળવી લો. તેનાથી કૃમિ દૂર થશે અને પેટમાં જંતુઓથી થતો દુખાવો પણ મટી જશે.