શ્રીલંકા બાદ હવે બાંગ્લાદેશ આર્થિક સંકટના સૌથી ખરાબ તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે. અહીં પેટ્રોલના ભાવમાં 50 ટકા સુધીનો વધારો કરવામાં આવ્યો છે. દેશની આઝાદી બાદ અત્યાર સુધીનો આ સૌથી મોટો વધારો છે. અહીં પણ શ્રીલંકા જેવી સ્થિતિ બની છે. મોંઘવારીના કારણે લોકો રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા છે. દેશના અનેક શહેરોમાં દેખાવો ચાલી રહ્યા છે. રોષે ભરાયેલા લોકોએ પોલીસના વાહનને નુકસાન પહોંચાડ્યું હતું. બાંગ્લાદેશની હાલની પરિસ્થિતિથી સ્પષ્ટ છે કે સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. બાંગ્લાદેશના નાણામંત્રીએ ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (આઈએમએફ) પાસેથી $4.5 બિલિયનની લોન માંગી છે.
એટલું જ નહીં આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહેલા બાંગ્લાદેશમાં અન્ય દેશોમાંથી આયાત કરવામાં આવતા તેલનો પુરવઠો ખોરવાઈ ગયો છે. પરિણામે અહીંના ડીઝલથી ચાલતા પાવરપ્લાન્ટને તાળા લાગી ગયા છે. દેશની સેન્ટ્રલ બેંકની તિજોરી એટલી હદે ઘટી ગઈ છે કે અનેક પ્રકારના સામાનની આયાત પર પ્રતિબંધ લગાવી દેવામાં આવ્યો છે.
દેશમાં આયાત વધવાને કારણે સ્થિતિ ઝડપથી બગડી
બાંગ્લાદેશની બગડતી સ્થિતિનું સૌથી મોટું કારણ અહીંની આયાત અને નિકાસમાં વધારો છે. કેન્દ્રીય બેંકે પણ પોતાના રિપોર્ટમાં આ વાતનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. આયાતમાં વધારાને કારણે તેની સીધી અસર અહીંની તિજોરી પર પડી.રિપોર્ટ અનુસાર, જુલાઈ, 2021 થી મે 2022 વચ્ચે, 81.5 બિલિયન ડોલરની આયાત કરવામાં આવી છે. ગયા વર્ષની સરખામણી કરીએ તો આયાતમાં 39 ટકાનો વધારો થયો છે.
આની અસર એ થઈ કે બાંગ્લાદેશે અન્ય દેશોમાંથી માલ આયાત કરવામાં વધુ નાણાં ખર્ચ્યા અને તેની નિકાસમાં ઘટાડો કર્યો. આથી તેણે નુકસાન સહન કરવું પડ્યું. છેલ્લા કેટલાક સમયથી બાંગ્લાદેશમાં આયાતમાં વધારો અને નિકાસમાં ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે.
વિદેશી હૂંડિયામણનો ભંડાર એક વર્ષમાં આટલો ખાલી થઈ ગયો
મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, વિદેશમાં કામ કરતા બાંગ્લાદેશીઓની આવક છેલ્લા કેટલાક સમયથી ઘટી રહી છે. અહીં વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં ઘટાડો થવાનું આ પણ એક કારણ હતું. આયાતમાં વધારો થવાથી સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ છે. વિદેશી મુદ્રા ભંડારના આંકડા દર્શાવે છે કે ગયા વર્ષે જુલાઈ સુધી તે 45 અબજ ડોલર હતો. 20 જુલાઈ, 2022ના રોજ, તે ઘટાડીને માત્ર 39 ડોલર કરવામાં આવી હતી.
જેના કારણે પેટ્રોલના ભાવમાં વધારો થયો છે
રુસો-યુક્રેન યુદ્ધ અને કોવિડ-19 મહામારીએ તેલની કિંમતો વધારવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી છે. આ બંને ઘટનાક્રમને કારણે તેલની કિંમતમાં મોટો વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. બાંગ્લાદેશમાં પેટ્રોલના ભાવમાં 51 ટકા અને ડીઝલના ભાવમાં 42 ટકાનો વધારો થયો છે. રશિયા-યુક્રેનને કારણે માંગ-પુરવઠાનું સમીકરણ બગડ્યું અને કોવિડ મહામારીના કારણે ઓપેક દેશોએ તેલનો પુરવઠો ઘટાડી દીધો. જેના કારણે સમગ્ર વિશ્વમાં સપ્લાય પર અસર જોવા મળી રહી છે. જેના કારણે ભાવમાં ભારે વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. બાંગ્લાદેશની આ મોંઘવારી બાદ લોકો રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા છે. જુદા જુદા ભાગોમાં દેખાવો જોવા મળી રહ્યા છે.
બાંગ્લાદેશ માત્ર 5 મહિના માટે જ માલની આયાત કરી શકશે
અત્યારે બાંગ્લાદેશમાં સ્થિતિ એટલી બગડી ગઈ છે કે ત્યાં વિદેશી હૂંડિયામણનો એટલો બધો ભંડાર છે કે માત્ર 5 મહિના માટે જ માલની આયાત થઈ શકે છે. દરમિયાન, જો વિશ્વભરમાં ચીજવસ્તુઓની કિંમતો વધશે, તો પરિસ્થિતિ વધુ ખરાબ થશે અને દેશને આવા પડકારોનો સામનો કરવો મુશ્કેલ બનશે.