દર મહિને આવા સમાચાર આવે છે કે કોઇ એસ્ટ્રોઇડ પૃથ્વી તરફ આવી રહ્યો છે. ક્યારેક દૂર તો ક્યારેક નજીક. પરંતુ જો પૃથ્વીને ખરો ખતરો કોઈપણ પદાર્થથી છે, તો તે એસ્ટરોઇડ છે. જો ક્યારેય કોઈ લઘુગ્રહ પૃથ્વી તરફ આવી રહ્યો હોય અને તેની દિશામાં કોઈ ફેરફાર ન થાય તો આપત્તિ નિશ્ચિત છે. આવા એસ્ટરોઇડને દૂર રાખવા અથવા તેની દિશા બદલવા માટે નાસાએ ગયા વર્ષે ડાર્ટ મિશન શરૂ કર્યું હતું. આવતા મહિનાની 26 તારીખે આ મિશન એસ્ટરોઇડ સાથે ટકરાશે અને તેની દિશા બદલશે.
પૃથ્વીને એસ્ટરોઇડના હુમલાથી બચાવવા માટે આ અવકાશયાન દૂરના અવકાશમાં ચક્કર લગાવતા એસ્ટરોઇડ સાથે ટકરાશે. હેતુ માત્ર એ જાણવાનો છે કે ટક્કરથી એસ્ટરોઇડની દિશા બદલાશે કે નહીં. આ અવકાશયાન 23,760 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે આ લઘુગ્રહ સાથે ટકરાશે. જેથી લઘુગ્રહની દિશામાં થતા ફેરફારને નોંધી શકાય. આ સાથે એ પણ જાણી શકાય છે કે ટક્કર દિશા બદલશે કે નહીં. આ ઉપરાંત અથડામણ દરમિયાન લઘુગ્રહનું વાતાવરણ, ધાતુ, ધૂળ, માટી વગેરેનો પણ અભ્યાસ કરવામાં આવશે.
આ મિશનનું નામ ડબલ એસ્ટરોઇડ રીડાયરેક્શન ટેસ્ટ (ડાર્ટ) છે. જે ટેક્નિકનો ઉપયોગ કરીને આ કામ કરવામાં આવશે તેને કાઈનેટિક ઈમ્પેક્ટર ટેકનિક કહેવામાં આવે છે. આ ટેકનિક એ રીતે વિકસાવવામાં આવી છે કે જેથી કરીને પૃથ્વી તરફ આવતા એસ્ટરોઇડ સાથે ટકરાઈને અવકાશયાનને તેની દિશામાં બદલી શકાય. નાસા ડાર્ટ અવકાશયાન દ્વારા જે એસ્ટરોઇડ પર હુમલો કરશે તેનું નામ ડિડીમોસ છે.
ડીડીમોસ એસ્ટરોઇડનો વ્યાસ 2600 ફૂટ છે. તેની આસપાસ એક નાનો ચંદ્ર જેવો પથ્થર પણ છે. આ ચંદ્રનું નામ ડિમોર્ફોસ છે. આ સાથે વાહનની ટક્કર થશે. તેનો વ્યાસ 525 ફૂટ છે. નાસા આ નાના ચંદ્ર જેવા પથ્થરને નિશાન બનાવશે. જેની ટક્કર ડીડીમોસ સાથે થશે. આ પછી, પૃથ્વી પરના ટેલિસ્કોપથી બંનેની ગતિમાં ફેરફારનો અભ્યાસ કરવામાં આવશે.
ડાર્ટ સ્પેસક્રાફ્ટ ઝડપ? (ડાર્ટ અવકાશયાનની ઝડપ કેટલી છે?
નાસાના પ્લેનેટરી ડિફેન્સ ઓફિસર લિન્ડલી જ્હોન્સને કહ્યું કે અમે આ અથડામણથી કાઈનેટિક ઈમ્પેક્ટર ટેકનિકની ક્ષમતા જાણીશું. આ સાથે એ પણ જાણી શકાશે કે શું માત્ર આ જ કામ થશે કે પછી પૃથ્વીને આવા એસ્ટરોઇડ્સથી બચાવવા માટે કોઈ નવી ટેક્નોલોજીની શોધ કરવી જોઈએ. તે ડીડીમોસ સુધી પહોંચવામાં ઝડપથી જશે, પરંતુ તે લગભગ 24 હજાર કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે તેના ચંદ્ર સાથે અથડાશે.
વધુ ઝડપે હિટ કરવાથી ડિડીમોસ સાથે અથડામણ થશે જે નિયંત્રણની બહાર છે. તેથી, ડાર્ટ અવકાશયાનની ગતિ ધીમી કરીને, તે ડીડીમોસના ચંદ્ર સાથે અથડાશે. જો અથડામણને કારણે ચંદ્રની ગતિમાં થોડો ફેરફાર થાય તો તે ડીડીમોસ સાથે અથડાઈ શકે છે. જેના કારણે બંનેની ગતિ અને દિશામાં થોડો તફાવત હોઈ શકે છે. અવકાશમાં એક ડિગ્રી અને એક કિલોમીટરની પણ ઝડપનો અભાવ મોટી અસર કરી શકે છે. પૃથ્વી સાથે અથડામણ અટકાવી શકે છે.
નજર રાખવા માટે અલગ યાન હશે
તેની સાથે જ, ઇટાલિયન સ્પેસ એજન્સીની લાઇટ ઇટાલિયન ક્યુબસેટ ફોર ઇમેજિંગ એસ્ટરોઇડ્સ ડાર્ટ અવકાશયાન પર દેખરેખ રાખવા માટે મોકલવામાં આવી રહી છે. તે અથડામણના સમયે ડીડીમોસ એસ્ટરોઇડની નજીકથી પસાર થશે જેથી તે અથડામણના ફોટા લઈ શકે અને તેના ચિત્રો પૃથ્વી પર મોકલી શકે. નાસા પૃથ્વીની આસપાસ પસાર થતી પૃથ્વીની નજીકની વસ્તુઓ પર સતત નજર રાખે છે. જો કોઈ પથ્થર પૃથ્વીના 1.3 ખગોળીય એકમોના અંતરે આવે છે, એટલે કે પૃથ્વી અને સૂર્ય વચ્ચેના અંતરના 1.3 ગણા અંતરે આવે છે, તો તે નાસાના રડાર પર દેખાય છે. અત્યાર સુધીમાં, નાસાએ પૃથ્વીની આસપાસ 8000 થી વધુ નજીકની પૃથ્વીની વસ્તુઓ રેકોર્ડ કરી છે.
નાસા દ્વારા રેકોર્ડ કરાયેલી પૃથ્વીની નજીકની વસ્તુઓમાં, કેટલાક એસ્ટરોઇડ્સ છે જેનો વ્યાસ 460 ફૂટ કરતાં વધુ છે. જો આ કદનો પથ્થર અમેરિકા પર પડે છે, તો તે કોઈપણ એક રાજ્યને સંપૂર્ણપણે નષ્ટ કરી શકે છે. જો તે દરિયામાં પડે તો મોટી સુનામી લાવી શકે છે. જો કે, નાસાએ ખાતરી આપી છે કે પૃથ્વીની આસપાસ ફરતા 8000 પથ્થરોમાંથી એક પણ આગામી 100 વર્ષ સુધી પૃથ્વી સાથે ટકરાશે નહીં.