રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધને લઈને પાકિસ્તાન આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ પર કોઈ એક તરફ ઝુકાવવાનો સતત ઈન્કાર કરી રહ્યું છે અને વાતચીત દ્વારા આ યુદ્ધને રોકવાની વાત કરી રહ્યું છે. ન્યૂઝ એજન્સી ANIના રિપોર્ટ અનુસાર, પાકિસ્તાન યુક્રેનને હથિયાર અને દારૂગોળો પણ સપ્લાય કરી રહ્યું છે. હાલમાં જ આ વાતનો ખુલાસો થયો છે, જે રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેના યુદ્ધમાં પાકિસ્તાનની સ્થિતિ પર પ્રશ્નાર્થ ચિહ્ન ઉભા કરી રહ્યું છે.
ખાસ વાત એ છે કે પાકિસ્તાન યુક્રેનને સીધું નહીં પરંતુ ત્રીજા દેશ દ્વારા હથિયારો સપ્લાય કરી રહ્યું છે. આ માટે પાકિસ્તાનની સંરક્ષણ કંપનીઓ ઘણા દેશોની સંરક્ષણ કંપનીઓ સાથે પણ વાતચીત કરી રહી છે અને ઘણી કંપનીઓ સાથે ડીલ પણ કરવામાં આવી છે.
ન્યૂઝ એજન્સી એએનઆઈએ જિયોપોલિટીકને ટાંકીને જણાવ્યું હતું કે ઇસ્લામાબાદ સ્થિત શસ્ત્ર સપ્લાયર ડીએમઆઈ એસોસિએટ્સ યુક્રેન સરકારને હથિયારોની સપ્લાયની સુવિધા આપવા માટે બલ્ગેરિયા સ્થિત ડિફેન્સ ફર્મના સંપર્કમાં છે. આ સિવાય સ્લોવાકિયા સ્થિત ડિફેન્સ કંપની કેમિકાએ પાકિસ્તાન ઓર્ડનન્સ ફેક્ટરીઓને દારૂગોળો સપ્લાય કરનાર કેસ્ટ્રોલ સાથે વાત કરી છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે યુદ્ધનો ફાયદો ઉઠાવીને પાકિસ્તાનનો આ કેસ્ટ્રોલ સપ્લાયર યુક્રેન, પોલેન્ડ, રોમાનિયા અને સ્લોવાકિયાને અડીને આવેલા દેશોમાં પોતાનો સપ્લાય ફેલાવી શકે છે. આ વર્ષે મે અને જૂનમાં કેસ્ટ્રેલના સીઈઓ લિયાકત અલી બેગે પણ આ દેશોની મુલાકાત લીધી હતી.
અહેવાલો અનુસાર, હાલમાં જ યુક્રેનની એક કંપની FORMAGએ યુક્રેનની સેના માટે ગ્લોવ્સ બનાવવા માટે પાકિસ્તાની કંપની બ્લુલાઈન્સ કાર્ગોનો સંપર્ક કર્યો હતો. તે જ સમયે, રશિયન ઓનલાઈન વેબ પોર્ટલ રિયાફાનમાં પ્રકાશિત થયેલા તાજેતરના અહેવાલ અનુસાર, રાવલપિંડીમાં પાકિસ્તાનનું નૂર ખાન એરબેઝ યુક્રેનિયન આર્મીને હથિયારોની સપ્લાય માટે યુકે બેઝ બની ગયું છે. અહીંથી બ્રિટન સરળતાથી યુક્રેનની સેનાને સુરક્ષા સાધનો મોકલી રહ્યું છે.
પાકિસ્તાન દ્વારા યુક્રેનને કેવી રીતે હથિયારોની સપ્લાય કરવામાં આવતી હતી તેનો પર્દાફાશ થયો
દેખીતી રીતે જ્યારે પાકિસ્તાન આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે રશિયા અથવા યુક્રેનનો પક્ષ લેવાનું ટાળી રહ્યું છે, ત્યારે તે હથિયારોની સપ્લાયની બાબતને સંપૂર્ણપણે છુપાવવાનો પ્રયાસ કરશે. પરંતુ યુક્રેનની એક વેબસાઈટ ‘યુક્રેન વેપન ટ્રેકર’ના કારણે પાકિસ્તાનની પોલ ત્યારે ખુલ્લી પડી જ્યારે વેબસાઈટે પાકિસ્તાની બનાવટના આર્ટિલરી શેલનો ફોટો શેર કરતા કહ્યું કે તે પાકિસ્તાનના પંજાબ પ્રાંતની ઓર્ડનન્સ ફેક્ટરીમાં બનાવવામાં આવ્યો છે.
મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, યુક્રેન અને રશિયા વચ્ચેના યુદ્ધ વચ્ચે યુક્રેનને દારૂગોળો સપ્લાય કરીને આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહેલું પાકિસ્તાન પૈસા કમાવવાની કોશિશ કરી રહ્યું છે. ખાસ વાત એ છે કે પાકિસ્તાન યુક્રેનને જે હથિયારો સપ્લાય કરી રહ્યું છે, યુક્રેનની સેના તેનો ઉપયોગ રશિયન સૈનિકો સામે જ કરી રહી છે.
જો અહેવાલો પર વિશ્વાસ કરવામાં આવે તો, પાકિસ્તાન નિર્મિત 122 એમએમ એચઆર આર્ટિલરીની યુક્રેનિયન વેબસાઇટે માહિતી આપી છે કે, આર્ટિલરીનો ઉપયોગ રશિયન સૈનિકો વિરુદ્ધ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
જિયોપોલિટિક અનુસાર, વર્ષ 2022માં યુક્રેને પાકિસ્તાન સાથે હથિયારો અને સુરક્ષા સાધનોની સપ્લાય માટે પણ વાતચીત કરી હતી. એકલા 2021 માં, પાકિસ્તાને યુક્રેનના T-80UD કાફલાના સમારકામ માટે 85.6 મિલિયનનો કરાર કર્યો હતો.
યુક્રેન અને પાકિસ્તાનની મિત્રતા શસ્ત્રો પર વધુ ટકે છે
તાજેતરમાં ઉઝબેકિસ્તાનમાં યોજાયેલી SCO સમિટમાં રશિયાને સૌથી ખાસ ગણાવનાર પાકિસ્તાનના યુક્રેન સાથે મોટાભાગે શસ્ત્રો પરના સંબંધો છે. છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં, પાકિસ્તાન યુક્રેનના શસ્ત્ર ઉદ્યોગનો સૌથી પ્રામાણિક ગ્રાહક રહ્યો છે.
ગયા વર્ષે જ્યારે પાકિસ્તાનના આર્મી ચીફ જનરલ કમર જાવેદ બાજવાએ યુક્રેનની રાજધાનીમાં એક સૈન્ય પરીક્ષણ સ્થળની મુલાકાત લીધી ત્યારે તેમણે કહ્યું હતું કે પાકિસ્તાન ભવિષ્યમાં યુક્રેન સાથે સંરક્ષણ ક્ષેત્રે આગળ વધવા ઈચ્છુક છે. કમર જાવેદ બાજવાએ કહ્યું હતું કે બંને દેશો એકબીજાના અનુભવનો ફાયદો ઉઠાવશે.
પાકિસ્તાન પણ રશિયા સાથે સંબંધો સ્થાપિત કરવામાં વ્યસ્ત છે
બીજી તરફ પાકિસ્તાન રશિયા સાથે પણ સંબંધો મજબૂત કરવાની વાત કરી રહ્યું છે. SCOની બેઠકમાં પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શાહબાઝ શરીફે રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન સાથે પણ દ્વિપક્ષીય બેઠક કરી હતી. જ્યાં બંને નેતાઓએ અલગ-અલગ વિસ્તારોમાં બિઝનેસને આગળ લઈ જવાની વાત કરી હતી.
પુતિને બેઠકમાં કહ્યું કે ઈસ્લામાબાદ સાથેના સંબંધો હવે સારા થઈ રહ્યા છે. પુતિને કહ્યું હતું કે ઊર્જા, રેલવે પરિવહન જેવા અનેક ક્ષેત્રોમાં પાકિસ્તાન અને રશિયા સાથે મળીને આગળ વધવાની સંભાવના છે. પુતિને કહ્યું હતું કે અમે ગેસ પાઇપલાઇનને લઈને પણ સતત જોડાયેલા છીએ. તે જ સમયે, પાકિસ્તાનના વડા પ્રધાન શાહબાઝ શરીફે પણ પુતિનને રશિયા સાથે વ્યાપાર વધારવાનું વચન આપતા કહ્યું કે રશિયા એક સુપર પાવર છે, જેની સાથે પાકિસ્તાન ચોક્કસપણે તેના સંબંધોને મજબૂત કરવા માંગે છે.
પૂર્વ પીએમ ઈમરાન ખાને યુદ્ધ દરમિયાન પુતિન સાથે મુલાકાત કરી હતી
રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેના યુદ્ધની વચ્ચે પાકિસ્તાનની સ્થિતિ પણ ત્યારે ઉભી થઈ જ્યારે ઈમરાન ખાન ફેબ્રુઆરી 2022માં રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિનને મોસ્કોમાં મળ્યા હતા. ઈમરાન ખાન એવા સમયે પુતિનને મળ્યા હતા જ્યારે પુતિને એક દિવસ પહેલા જ યુક્રેનમાં સ્પેશિયલ મિલિટરી ઓપરેશન ચલાવવાની મંજૂરી આપી દીધી હતી. ઈમરાન ખાનની રશિયા મુલાકાતને લઈને પણ ઘણો વિવાદ થયો હતો અને મામલો આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ સુધી પણ પહોંચ્યો હતો.
તે જ સમયે, ન્યૂઝ ચેનલ અલજઝીરાને આપેલા એક ઇન્ટરવ્યુમાં, શાહબાઝ શરીફ સરકારમાં વિદેશ મંત્રી બિલાવલ ભુટ્ટોએ રશિયા અને યુક્રેન યુદ્ધ વિશે વાત કરી. વિદેશ મંત્રી બિલાવલ ભુટ્ટોએ કહ્યું હતું કે પાકિસ્તાન બંને પક્ષે નથી અને ઈચ્છે છે કે બંને દેશો શાંતિ અને વાતચીત સ્થાપે.