ક્રિમિયન બ્રિજ પર થયેલા ભયાનક વિસ્ફોટનો બદલો લેવા માટે રશિયાની સેનાએ સોમવારે યુક્રેનના તમામ મોટા શહેરો પર મિસાઇલોનો વરસાદ કર્યો હતો. રશિયાએ એક પછી એક 83 મિસાઈલો છોડીને યુક્રેનને જ નહીં પરંતુ પશ્ચિમી દેશોને પણ પોતાની શક્તિનો અહેસાસ કરાવ્યો. નિષ્ણાતોના મતે યુક્રેનમાં રશિયાનો આ સૌથી મોટો હુમલો હતો. યુક્રેનનો દાવો છે કે અમેરિકા અને પશ્ચિમી દેશો દ્વારા આપવામાં આવેલી એર ડિફેન્સ સિસ્ટમે ઘણી મિસાઈલોને હવામાં તોડી પાડી હતી. જો કે, અમેરિકન સંરક્ષણ પ્રણાલીની તૈનાતી પછી પણ રશિયા રાજધાની કિવને નિશાન બનાવવામાં સફળ રહ્યું. આ જ કારણ છે કે હવે સોશિયલ મીડિયામાં મોટી સંખ્યામાં લોકોએ ઇઝરાયેલના ‘બ્રહ્માસ્ત્ર’ આયર્ન ડોમને યુક્રેનને આપવાની માંગણી તેજ કરી છે. આવો જાણીએ શું છે આ ડિફેન્સ સિસ્ટમ અને કેવી રીતે કામ કરે છે.
‘રશિયા સાથે વ્યવહાર કરવા માટે યુક્રેન સુધી આયર્ન ડોમ’
રશિયાના મિસાઈલ હુમલામાં સંરક્ષણ પ્રણાલી નિષ્ફળ ગયા બાદ નાટો સેનાના ભૂતપૂર્વ કમાન્ડર જનરલ જ્યોર્જ જોલવેને સોમવારે સૂચન કર્યું હતું કે યુક્રેનની સેના પાસે ઈઝરાયેલના આયર્ન ડોમ સાથે ટક્કર કરવા માટે સંરક્ષણ પ્રણાલી હોવી જોઈએ. તેમણે જણાવ્યું હતું કે આ હુમલાઓ સૂચવે છે કે યુક્રેનને મોટા પાયે હથિયારોની સપ્લાય હોવા છતાં રશિયન સેના હજી પણ આર્ટિલરી અને એર ક્ષમતાના સંદર્ભમાં યુદ્ધમાં ભારે છે. જનરલ જ્યોર્જે કહ્યું, ‘યુક્રેનને આયર્ન ડોમ જેવી હવાઈ સંરક્ષણની જરૂર છે.’ તેમણે કહ્યું કે યુક્રેનિયન સૈન્યને રશિયન હવાઈ અને આર્ટિલરી પાવરથી બચાવવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું કે આ પુતિનની સેનાની મોટી તાકાત છે. આ રશિયન હુમલામાં યુક્રેનના ઓછામાં ઓછા 11 લોકો માર્યા ગયા હતા. આ હુમલા બાદ પુતિને ચેતવણી આપી છે કે ભવિષ્યમાં આવા વધુ હુમલા થશે. રશિયાની આ ધમકી બાદ G7 દેશો તણાવમાં આવી ગયા છે અને ઇમરજન્સી બેઠક યોજી રહ્યા છે.
યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વિનંતી કરી રહ્યા છે, ઇઝરાયેલ ઇનકાર કરી રહ્યું છે
યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ ઝેલેન્સકીએ વારંવાર ઇઝરાયેલને સૈન્ય સહાય પૂરી પાડવા વિનંતી કરી છે. તેણે ગયા મહિને જ ઈઝરાયેલ પાસે આયર્ન ડોમ સિસ્ટમ માટે ખુલ્લેઆમ માંગણી કરી હતી. તેણે કહ્યું કે હું ચોંકી ગયો છું કારણ કે મને એ નથી સમજાતું કે ઈઝરાયેલ તેની એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ અમને કેમ આપવા માંગતું નથી. મને ખબર નથી કે ઈઝરાયેલને શું થયું છે. ઇઝરાયેલ આ સમગ્ર યુદ્ધમાં યુક્રેનને ઘાતક હથિયારો આપવાનું ટાળી રહ્યું છે અને ખુલ્લેઆમ રશિયા સાથે છેતરપિંડી કરી રહ્યું છે. આ જ કારણ છે કે ઇઝરાયેલ તેના બ્રહ્માસ્ત્ર આયર્ન ડોમ યુક્રેનને આપવાનું ટાળી રહ્યું છે, જે રશિયા સાથેના યુદ્ધમાં ગેમ ચેન્જર સાબિત થઈ શકે છે. ઇઝરાયેલ છેલ્લા ઘણા સમયથી તેની આયર્ન ડોમ સિસ્ટમની મદદથી હમાસના રોકેટ હુમલાઓથી સફળતાપૂર્વક બચાવ કરી રહ્યું છે. થોડા સમય પહેલા જ હમાસે ઈઝરાયેલ પર 3,000 રોકેટ છોડ્યા હતા, પરંતુ ઈઝરાયેલે તેને ઠાર કર્યા હતા.
દુનિયા ઇઝરાયેલના આયર્ન ડોમ માને છે
આખું વિશ્વ ઇઝરાયેલના સંરક્ષણ બખ્તર આયર્ન ડોમને લોખંડી સસ્ત્ર માને છે. ઈઝરાયેલની સેનાનો દાવો છે કે આ રોકેટ સિસ્ટમની સફળતા દર 90 ટકા સુધી છે. આ સિસ્ટમ ટૂંકા અંતરના જોખમોને દૂર કરવા માટે બનાવવામાં આવી છે. ઇઝરાયેલી સૈન્યએ સૌપ્રથમ 2006 માં લેબનીઝ આતંકવાદી જૂથ હિઝબુલ્લાહ સામે આ હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીની તીવ્ર જરૂરિયાત અનુભવી હતી. હિઝબુલ્લાએ એક સાથે હજારો રોકેટ ઇઝરાયેલના શહેરો પર છોડ્યા હતા, જેનાથી ઘણું નુકસાન થયું હતું અને ઘણા ઇઝરાયેલીઓ માર્યા ગયા હતા. અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાંથી હજારો લોકોને સ્થળાંતર કરાવવું પડ્યું હતું. આ પછી ઈઝરાયેલની કંપની રાફેલ ડિફેન્સ સિસ્ટમ અને ઈઝરાયેલ એરોસ્પેસ ઈન્ડસ્ટ્રીએ મળીને વર્ષ 2011માં આ સિસ્ટમ બનાવી હતી. તે વિશ્વની સૌથી અદ્યતન હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીઓમાંની એક માનવામાં આવે છે.
આયર્ન ડોમ સિસ્ટમ કેવી રીતે કામ કરે છે?
ઈઝરાયેલની આયર્ન ડોમ સિસ્ટમ તેના શક્તિશાળી રડારનો ઉપયોગ આવનારા જોખમોને શોધવા અને હવામાં તેનો નાશ કરવા માટે કરે છે. આ કારણે તેઓ નુકસાન પહોંચાડવામાં સક્ષમ નથી. આ સિસ્ટમ દિવસ કે રાત 24 કલાક કામ કરે છે. તે રોકેટ હુમલા જેવા ટૂંકા અંતરના જોખમોને નષ્ટ કરવા માટે રચાયેલ છે. આયર્ન ડોમ દુશ્મનના અસ્ત્રના હુમલા પછી લક્ષ્ય વિસ્તારની શ્રેણી અને દિશા તપાસે છે. જો હુમલો રહેણાંક વિસ્તારને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવે છે, તો સિસ્ટમ ચેતવણી સાયરન વગાડે છે. આ સાયરનના અવાજ પછી લોકો પાસે સલામત સ્થળે જવા માટે 30 થી 90 સેકન્ડનો સમય હોય છે. આ દરમિયાન આયર્ન ડોમ તેના રડારની મદદથી હુમલાની અપેક્ષા રાખીને, કાઉન્ટર મિસાઇલ લોન્ચ કરે છે. આ કિલર મિસાઈલ દુશ્મનના રોકેટને હવામાં નષ્ટ કરે છે.
ઈઝરાયેલની સિસ્ટમ મોંઘી છે
આયર્ન ડોમ સિસ્ટમમાં સામાન્ય રીતે દુશ્મનના રોકેટને નષ્ટ કરવા માટે બે મિસાઈલની જરૂર પડે છે. આ ડિફેન્સ સિસ્ટમના દરેક લોન્ચરમાં 20 ઇન્ટરસેપ્ટર મિસાઇલ હોય છે. આ સિસ્ટમ 70 કિમીની ઉંચાઈ સુધી રોકેટ હુમલાને અટકાવી શકે છે. જો કે ઈઝરાયેલને દેશની રક્ષા માટે ઘણો ખર્ચ કરવો પડે છે. આયર્ન ડોમની દરેક ઇન્ટરસેપ્ટર મિસાઇલની કિંમત લગભગ 50,000 ડોલર છે. રોકેટ હુમલાના ખતરાને ધ્યાનમાં રાખીને ઈઝરાયેલે દેશમાં અલગ-અલગ સ્થળોએ આયર્ન ડોમ સિસ્ટમની બેટરીઓ તૈનાત કરી છે. અમેરિકા પણ આ સિસ્ટમને લઈને પાગલ થઈ ગયું છે અને અમેરિકાની ધરતી પર તેનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે. અમેરિકા ખુદ હવે આ ઈઝરાયેલની સિસ્ટમ અજમાવી રહ્યું છે. આ જ કારણ છે કે યુક્રેન ઈઝરાયેલની સંરક્ષણ પ્રણાલી માટે આજીજી કરી રહ્યું છે.