વીસમી સદીનો કિસ્સો જેમાં 14 વર્ષના યુવકને તેણે ક્યારેય ન કરેલી ભૂલ માટે મોતની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. મામલો અમેરિકાનો છે. અહીં બે બાળકીઓની હત્યા માટે 14 વર્ષના બાળકને કોઈ તપાસ કર્યા વગર જ ઉપાડી લેવામાં આવ્યો હતો. તેને ખુલાસો કરવાની તક પણ આપવામાં આવી ન હતી. પછી કોર્ટે પણ તેને ફાંસીની સજા આપવામાં વિલંબ કર્યો ન હતો અને નિર્દોષને ઇલેક્ટ્રિક ખુરશી પર વીજ કરંટથી દંડ આપ્યો હતો. પરંતુ 70 વર્ષ પછી જ્યારે ખબર પડી કે તે બાળક નિર્દોષ છે તો અમેરિકાની આ ભૂલ માટે દુનિયાના લોકો ખૂબ ગુસ્સો ભરાયા. એક રીતે આ મામલાએ અમેરિકાની ન્યાય વ્યવસ્થા પર સવાલો ઉભા કર્યા છે. આવો જાણીએ આ સમગ્ર મામલા વિશે…
23 માર્ચ 1944નો દિવસ… કેરોલિના શહેરનો અલ્કોલુ વિસ્તાર. અહીં આફ્રિકન-અમેરિકન મૂળનો 14 વર્ષનો જ્યોર્જ સ્ટિની પરિવાર સાથે રહેતો હતો. જ્યોર્જ વિશે એવું કહેવાય છે કે તે થોડો ફાઇટર અને દબંગ મિજાજનો છોકરો હતો. હંમેશા ગુસ્સામાં રહેતો હતો અને કોઈની સાથે વધારે વાત કરતો નહતો. 23 માર્ચ 1944ના રોજ, જ્યોર્જ તેની નાની બહેન કેથરીન સાથે ઘરની નજીક રમી રહ્યો હતો.
ખાસ પ્રકારનું ફૂલ શોધી રહી હતી બે બહેનો
ત્યારે સાયકલ પર બે છોકરીઓ આવીને રોકાઈ ગઈ. બંને બહેનો હતી. એકનું નામ બેટી (11) અને મેરી (8) હતું. જ્યોર્જ અને કેથરીનને જોઈને બંને તેમની પાસે ગઈ. બહેનોએ બંનેને કહ્યું કે તેઓ એક ખાસ ફૂલ શોધી રહ્યાં છે. પરંતુ તેઓને તે ફૂલ મળી નથી રહ્યું. ત્યારે જ્યોર્જે કહ્યું કે મને ખબર છે કે તે ફૂલ ક્યાંથી મળશે. પછી તે છોકરીઓની મદદ કરવા તેમની સાથે ગયા. તેની બહેન કેથરીન પણ તેની સાથે હતી. પછીથી જ્યોર્જ અને કેથરીન ઘરે આવ્યા.
બંને બહેનો ઘરે પાછી ન આવી
જણાવી દઈએ કે જ્યોર્જ આફ્રિકન મૂળનો હતો, તેથી તે કાળો હતો. જ્યારે બેટી અને મેરી ધોળી હતી. અને તે સમયે અમેરિકામાં અશ્વેત અને શ્વેત વચ્ચે ઘણો ભેદભાવ હતો. ત્યાં સાંજ પડી ગઈ પણ બેટી અને મેરી હજી ઘરે પહોંચી ન હતી. માતા-પિતા બંને ચિંતિત થઈ ગયા. પછી તેમને ખબર પડી કે છોકરીઓ છેલ્લે જ્યોર્જ અને કેથરિન સાથે જોવા મળી હતી. બેટી અને મેરીના માતા-પિતા જ્યોર્જના ઘરે પહોંચ્યા અને તેને તેમની દીકરીઓ વિશે પૂછ્યું. જ્યોર્જે કહ્યું કે તેઓ તેને ફૂલના સ્થળે છોડીને ઘરે પાછા આવ્યા હતા. તે પછી તેઓ બંને ક્યાં ગયા તેની તેને ખબર નથી. જ્યોર્જના પિતા પણ તેના માતા-પિતા સાથે બેટી અને મેરીને શોધવા નીકળે છે. પણ બંને ક્યાંય મળતા નથી.
જોર્જ અને જોનીને પોલીસ પકડીને લઈ જાય છે
બીજા દિવસે સવારે જ્યોર્જ અને જોનીને લઈ ગઈ અને બેટી અને મેરીના મૃતદેહો રેલ્વે ટ્રેકની બાજુમાં મળી આવ્યા હતા. બંનેના માથા ખરાબ રીતે ફાટી ગયા હતા. જાણે બંને પર કોઈ ભારે વસ્તુથી હુમલો થયો હોય. મામલો પોલીસ સુધી પહોંચ્યો હતો. પોલીસે તપાસ શરૂ કરી હતી. તપાસ દરમિયાન પોલીસને ખબર પડી કે તેઓ છેલ્લે જ્યોર્જ અને કેથરીન બંને સાથે જોવા મળ્યા હતા. આ પછી કેરોલિના પોલીસ જ્યોર્જના ઘરે પહોંચી. ત્યારબાદ જ્યોર્જ અને તેના ભાઈ જોનીને ત્યાંથી ઉપાડીને પોલીસ સ્ટેશન લઈ ગયા. બંનેની કલાકો સુધી પૂછપરછ કરવામાં આવી હતી. જે બાદ જોનીને મુક્ત કરવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ જ્યોર્જને કસ્ટડીમાં રાખવામાં આવ્યો હતો. પછી થોડા કલાકો પછી પોલીસે નિવેદન બહાર પાડ્યું કે જ્યોર્જે પોતાનો ગુનો કબૂલી લીધો છે.
પોલીસ દ્વારા જણાવવામાં આવી સ્ટોરી
પોલીસના નિવેદન મુજબ, જ્યોર્જ બેટી સાથે બળજબરી કરવા માંગતો હતો. પણ મેરી પણ તેની સાથે હતી. તેથી તેણે વિચાર્યું કે હું પહેલા મેરીને મારીશ. પછી બેટી સાથે બળજબરી કરીશ. આ પછી જ્યોર્જે મેરીના માથા પર મોટા પથ્થર વડે મારવાનું શરૂ કર્યું, બેટી વચ્ચે આવી. ત્રણેય વચ્ચે ઝપાઝપી શરૂ થઈ. જ્યારે બંને છોકરીઓએ જ્યોર્જ પર વર્ચસ્વ જમાવવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે તેણે નજીકમાં પડેલા લોખંડના બીમ વડે બંને છોકરીઓને માથા પર માર્યું હતું અને બંને મૃત્યુ પામ્યા અને જ્યોર્જ ત્યાંથી ઘરે ભાગી ગયો.
લેખિત નિવેદનમાં જ્યોર્જ તરફથી કોઈ સાઈન ન હતી
આ દરમિયાન, તે શહેરના કાઉન્ટી ડેપ્યુટી ઓફિસર એસ.એસ. ન્યુમેને એક લેખિત નિવેદન આપ્યું હતું કે જ્યોર્જે તેની ભૂલ સ્વીકારી છે. જો કે, તે લેખિત નિવેદનમાં ક્યાંય જ્યોર્જની સહી નહોતી. તેમ છતાં, જ્યોર્જ ત્રણ મહિના સુધી કસ્ટડીમાં રહ્યો. આ સમાચાર આખા શહેરમાં ફેલાઈ જતાં જ્યોર્જના પિતાને નોકરીમાંથી કાઢી મૂકવામાં આવ્યા હતા. તેનું ઘર પણ ખાલી કરાવવામાં આવ્યું હતું. તો આ સમગ્ર ટ્રાયલ દરમિયાન જ્યોર્જના પરિવારના સભ્યોને તેને મળવાની પણ મંજૂરી આપવામાં આવી ન હતી.
જ્યોર્જ સાથે ભેદભાવ
આ મામલો લગભગ 80 દિવસ સુધી ચાલ્યો. પછી ટ્રાયલ શરૂ થઈ. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે કોર્ટમાં જ્યુરીની પ્રક્રિયા એક જ દિવસમાં પૂરી થઈ ગઈ. એવું કહેવાય છે કે જ્યુરીના તમામ સભ્યો સફેદ હતા. તેથી જ અહીં પણ જ્યોર્જ સાથે ભેદભાવ રાખવામાં આવ્યો હતો. જ્યુરીના ઝડપથી નિર્ણય લેવામાં આવ્યા હતા. કાર્યવાહી દરમિયાન જ્યુરી સભ્યોએ જ્યોર્જનો એક પણ શબ્દ સાંભળ્યો ન હતો. પોલીસે તેણે જે કહ્યું તે જ માન્યું.
વકીલે જ્યોર્જનો કેસ સારી રીતે લડ્યો ન હતો
એવું કહેવાય છે કે જ્યોર્જ વતી જે વકીલની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી તે રાજકારણમાં આવવા માગતો હતો. તે વિચારીને જ્યોર્જનો કેસ સારી રીતે લડ્યો ન હતો કારણ કે તે જાણતો હતો કે અહીં ગોરા લોકોનું વર્ચસ્વ છે. જો તે તેની વિરુદ્ધ જશે તો તેમની રાજકીય કારકિર્દી બગડી શકે છે. તેથી તેણે આખી સુનાવણી દરમિયાન ફક્ત એટલું જ કહ્યું કે જ્યોર્જ સાથે તેની ઉંમરને ધ્યાનમાં રાખીને પુખ્ત વયની જેમ વર્તવું જોઈએ નહીં. જ્યારે, તે સમયના કાયદા અનુસાર, 14 વર્ષની વયના લોકોને પુખ્ત ગણવામાં આવતા હતા. તેથી તેની દલીલ ફગાવી દેવામાં આવી હતી.
એવું પણ કહેવાય છે કે તે સમયે કોર્ટ રૂમમાં ઘણા લોકો હાજર હતા, પરંતુ તે બધા ગોરા હતા. કોઈ કાઠીને દરબારમાં આવવા દેવામાં આવ્યા ન હતા. કોર્ટમાં માત્ર ત્રણ જ લોકોને સાક્ષી તરીકે બોલાવવામાં આવ્યા હતા. પ્રથમ વ્યક્તિ – જેણે છોકરીઓના મૃતદેહો જોયા. અન્ય બે ડોક્ટરો જેમણે યુવતીઓનું પોસ્ટમોર્ટમ કર્યું હતું. પોસ્ટમોર્ટમ રિપોર્ટ આવ્યો હતો કે બેમાંથી એક પણ બાળકી પર બળાત્કાર થયો નહતો.
અઢી કલાક સુધી ટ્રાયલ ચાલી હતી, જ્યોર્જ વતી કોઈ સાક્ષી રજૂ કરવામાં આવ્યો ન હતો. ન તો જ્યોર્જને ક્રોસચેક કરવામાં આવ્યું ન તો બચાવમાં બોલવાની તક આપવામાં આવી. અઢી કલાકની ટ્રાયલ બાદ જ્યુરીએ અડધા કલાકનો વિરામ લીધો હતો. પછી તેણે પોતાનો ચુકાદો આપ્યો. ન્યાયાધીશ પાસે ચુકાદો આવ્યો અને 10 મિનિટમાં જ જ્યોર્જને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યો અને મૃત્યુદંડની સજા ફટકારવામાં આવી.
16 જૂન 1944ના રોજ, જ્યોર્જનું મૃત્યુ
એ સમયે તેને ઈલેક્ટ્રિક ખુરશી પર બેસીને વીજ કરંટથી મૃત્યુદંડની સજાની પદ્ધતિ હતી. જો કે, આ સજા સામે ઉચ્ચ અદાલતમાં અપીલ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી ન હતી. જ્યોર્જના પરિવારને પહેલેથી જ ધમકી આપવામાં આવી હતી અને તે શહેરની બહાર હતા. જ્યારે તેને સજાની જાણ થઈ ત્યારે તેણે રાજ્યપાલને દયાની અપીલ કરી. પરંતુ રાજ્યપાલે પણ તેમની અપીલ ફગાવી દીધી હતી. ત્યારબાદ 16 જૂન, 1944ના રોજ સવારે 5 વાગ્યે જ્યોર્જને એક રૂમમાં લઈ જવામાં આવ્યો. ત્યાં તેને ઇલેક્ટ્રિક ખુરશી પર બેસાડવામાં આવ્યો. તેના હાથ-પગ બાંધેલા હતા. પરંતુ તે ખુરશી પર બેસી શકતો ન હતો. કારણ કે તેની ઊંચાઈ ઓછી હતી. પછી ત્યાં પડેલા પુસ્તકોને ખુરશી પર મૂકીને જ્યોર્જને તેના પર બેસાડવામાં આવ્યો. જેથી તેનું માથું લોખંડની ટોપી સુધી પહોંચી શકે. ત્યારબાદ તેણે લોખંડની ટોપી પહેરતાની સાથે જ તેને 5 હજાર 380 વોટનો કરંટનો જોરદાર કરંટ આપવામાં આવ્યો હતો. જ્યોર્જ થોડી સેકન્ડમાં મૃત્યુ પામ્યો.
70 વર્ષ બાદ આ કેસમાં ચોંકાવનારો ખુલાસો,
ફરી વર્ષ 2013માં કેટલાક લોકોએ આ કેસમાં રસ દાખવ્યો અને સંશોધન શરૂ કર્યું. તેઓને લાગ્યું કે જ્યોર્જ સાથે અન્યાય થયો છે. તેથી, 70 વર્ષ પછી જાન્યુઆરી 2014 માં ફરીથી કેસ ખોલવામાં આવ્યો. ત્યારપછી જ્યારે તપાસ શરૂ થઈ તો એવી વાત સામે આવી જેનાથી બધાના હોશ ઉડી ગયા. હકીકતમાં યુવતીઓના પોસ્ટમોર્ટમ રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે બંને પર કોઈ ભારે વસ્તુથી હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો, જેના કારણે તે મૃત્યુ પામ્યા. તે સમયે પોલીસે લોખંડની બીમ કસ્ટડીમાં રાખી હતી જેમાંથી બંને પર હુમલો થયો હતો. હવે જ્યારે તે વસ્તુની ફરી તપાસ કરવામાં આવી તો જાણવા મળ્યું કે તે લોખંડના રોડનું વજન 20 કિલો હતું.
જ્યોર્જ નિર્દોષ નીકળ્યો,
હવે અહીં સવાલ એ ઊભો થયો કે આટલું નાનું બાળક આટલા ભારે બીમથી છોકરીઓને કેવી રીતે મારી કરી શકે? આ માટે જ્યોર્જનું કદ અને તેની ઉંમરના કેટલાક બાળકો તેની ડમી કરાવતા જોવા મળ્યા હતા. પછી એવું માની લેવામાં આવ્યું કે જ્યોર્જે તેના પર હુમલો કર્યો હશે તે શક્ય નથી. આ સાથે બીજી તરફ તે જજે પણ સ્વીકાર્યું હતું કે તેણે નિર્ણયમાં ભૂલ કરી હતી. તે સમગ્ર કાર્યવાહી દરમિયાન જ્યોર્જ સાથે અન્યાય થયો હતો. બાદમાં ડિસેમ્બર 2014માં પુષ્ટિ થઈ કે જ્યોર્જ નિર્દોષ છે. જ્યારે કોર્ટમાં આ નવો નિર્ણય આવ્યો, ત્યારે જ્યોર્જના ભાઈઓ અને બહેનો, જેઓ હવે ખૂબ વૃદ્ધ થઈ ગયા હતા, તેઓ જોરથી રડવા લાગ્યા. તેણે કહ્યું કે અમારા ભાઈને એ ગુનાની સજા મળી જે તેણે ક્યારેય નથી કરી. બહેન કેથરીને પણ કહ્યું કે તે સમયે તે જ્યોર્જ સાથે હતી. તેણે પોલીસકર્મીઓને પણ જણાવ્યું હતું. પરંતુ ત્યારે કોઈએ તેની વાત સાંભળી નહતી.