તબીબી નિષ્ણાતોના મતે તમાકુનો લાંબા સમય સુધી ઉપયોગ કરવાથી હાડકાં નબળા પડે છે. હા, તેમના સેવનથી હાડકાંની જાળવણી અને સમારકામ કરવાની ક્ષમતા ઘટી જાય છે અને તેમના સતત સેવનથી તેઓ ધીમે ધીમે નબળા પડવા માંડે છે. ખાસ કરીને 40 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકોમાં.
વાસ્તવમાં, કિંગ જ્યોર્જ મેડિકલ યુનિવર્સિટી (KGMU) ના ઓર્થોપેડિક્સ વિભાગના વરિષ્ઠ ફેકલ્ટી પ્રોફેસર શાહ વલીઉલ્લાહએ જણાવ્યું હતું કે, ‘હાડકામાં બે પ્રકારના કોષો હોય છે જેને ઓસ્ટિઓક્લાસ્ટ અને ઓસ્ટિઓબ્લાસ્ટ કહેવાય છે. તેઓ હાડકાં બનાવવા અને તોડવા માટે જવાબદાર છે.” તેમણે આગળ સમજાવ્યું – ‘ઓસ્ટિઓક્લાસ્ટ્સ એ કોષો છે જે હાડકાંને તોડી નાખે છે જેથી તેઓ ફરીથી ઉત્પન્ન થઈ શકે, જ્યારે ઑસ્ટિઓબ્લાસ્ટ્સ અગાઉના ભંગાણ પછી નવા હાડકાં બનાવે છે. અને આ પ્રક્રિયા સતત ચાલુ રહે છે.
અહેવાલ મુજબ, એવું પણ જોવામાં આવ્યું છે કે જે લોકો લાંબા સમય સુધી તમાકુનું સેવન કરે છે, પછી ભલે તે ધૂમ્રપાન અથવા ચાવવાના સ્વરૂપમાં હોય, ઓસ્ટિઓક્લાસ્ટની સંખ્યા વધે છે જ્યારે ઓસ્ટિઓબ્લાસ્ટ્સ ઘટે છે. આવી સ્થિતિમાં, તે ઓસ્ટિયોપોરોસિસનું કારણ બને છે કારણ કે હાડકાંની ઘનતા ઘટી જાય છે.
કેજીએમયુના અન્ય એક ઓર્થોપેડિક સર્જન કહે છે, ‘અમે આધેડ વયના દર્દીઓમાં તમાકુથી પ્રેરિત ઓસ્ટીયોપોરોસીસ જોઈએ છીએ. તેઓ ઘણીવાર કિશોરાવસ્થામાં તમાકુનો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કરે છે અને 35-40 વર્ષની ઉંમરે આ રોગ વિકસાવે છે. અન્ય પ્રોફેસર વિક્રમ સિંઘે જણાવ્યું હતું કે, “સ્વસ્થ જીવનશૈલી જાળવીને ધૂમ્રપાન અને તમાકુના અન્ય પ્રકારો છોડીને ઓસ્ટિયોપોરોસિસને રોકી શકાય છે.”