2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપ અને કોંગ્રેસ વચ્ચે જોરદાર ટક્કર જોવા મળી હતી. છેલ્લા બે દાયકામાં પહેલીવાર ભાજપનું પ્રદર્શન બે આંકડામાં રહ્યું હતું. કોંગ્રેસની લડાયક ભાવનાને બિરદાવી હતી. એવું માનવામાં આવતું હતું કે કોંગ્રેસે રાજસ્થાન, છત્તીસગઢ અને મધ્યપ્રદેશને ભાજપ પાસેથી છીનવી લીધા છે તેમાંથી સર્જાયેલી ગતિ 2022માં શું થશે? જે પણ થશે તેની સીધી અસર 2024ની ચૂંટણી પર પડશે. ગુજરાત વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનું ગૃહ રાજ્ય હોવાને કારણે ભાજપની કામગીરી પણ સંપૂર્ણ રીતે ફાટી જશે. રાજ્યમાં હાલની સ્થિતિ અનુસાર આમ આદમી પાર્ટી હાલમાં ચર્ચામાં છે, પરંતુ તેને કેટલા વોટ મળશે? આગામી દિવસોમાં તેનો અંદાજ આવશે અને પરિણામોમાં સ્પષ્ટ થશે.
ગુજરાતમાં કોંગ્રેસ મુખ્ય વિપક્ષ છે, પરંતુ આ વખતે ચૂંટણીમાં ગાંધી પરિવારની હાજરી હજુ બાકી છે. કોંગ્રેસ સ્થાનિક નેતાઓના બળ પર રાજ્યમાં સક્રિય છે. પાર્ટી શહેરો કરતાં ગ્રામીણ બેઠકો પર વધુ ધ્યાન આપી રહી છે. ગત વખતે ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં કોંગ્રેસે ભાજપને પરાજય આપ્યો હતો. કોંગ્રેસની રાજ્યવ્યાપી પરિવર્તન સંકલ્પ સભાને બાદ કરતાં હજુ સુધી કોઈ મોટો ધામધૂમ થયો નથી. કોંગ્રેસના આ બદલાયેલા વલણે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનું પણ ધ્યાન ખેંચ્યું હતું. એ વાત સાચી છે કે કોંગ્રેસ આદિવાસી, દલિત બહુમતી અને ગ્રામીણ વિસ્તારોની બેઠકો પર ધ્યાન આપી રહી છે. રાજ્યમાં વિધાનસભાની 182 બેઠકો છે. તેમાંથી 55 બેઠકો માત્ર ચાર મોટા શહેરોમાં છે. જેમાં અમદાવાદ, સુરત, રાજકોટ અને વડોદરાનો સમાવેશ થાય છે જ્યારે 127 બેઠકો અર્ધ શહેરી છે. વિભાજન કરીએ તો પણ 100થી વધુ બેઠકો ગ્રામ્ય છે. કોંગ્રેસ આ બેઠકો પર ફોકસ કરી રહી છે.
2022ની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસને બેવડો પડકાર છે. એક બાજુથી તેણે પોતાની વોટબેંક બચાવવાની છે તો બીજી તરફ તેણે પોતાની વોટબેંક વધારવી છે. પાર્ટી આ પડકારનો કેવી રીતે સામનો કરશે? જોવું રસપ્રદ રહેશે. ગત વખતે 99માં ભાજપને રોકનાર અશોક ગેહલોત મુખ્ય નિરીક્ષકની ભૂમિકામાં છે, જ્યારે તેમના શિષ્ય કહેવાતા ડો.રઘુ શર્મા ગુજરાતના પ્રભારી છે. છેલ્લા મહિનાઓમાં તેમણે બૂથ સ્તરે કોંગ્રેસને મજબૂત કરવાના પ્રયાસો કર્યા છે. આ માટે તેઓ મેરા બૂથ-મેરા ગૌરવ કાર્યક્રમ લઈને આવ્યા હતા. ભારત જોડો યાત્રા પહેલા અમદાવાદમાં બુથ ઈન્ચાર્જની મોટી સંમેલન પણ યોજાઈ હતી. AAP કરતા કોંગ્રેસને ખતરો વધારે છે. આ બધું ધારી રહ્યું છે પરંતુ છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે. કોંગ્રેસના મતો તોડતી દેખાતી AAP હવે ભાજપ માટે પણ ખતરો બની શકે છે. તેનું કારણ તેની પોતાની પ્રકૃતિ અને પ્રચારની પેટર્ન છે. જો શહેરી વિસ્તારમાં ભાજપને મળેલા મતો સરકી જશે તો કોંગ્રેસ ફૂલેફાલશે.
ગુજરાતના જાણીતા રાજકીય વિશ્લેષક ડો.હરિ દેસાઈ કહે છે કે 2022ની ચૂંટણી ભાજપ અને કોંગ્રેસ વચ્ચે થશે. તેમણે કહ્યું કે AAP હાલમાં વોટ કાપવાની ભૂમિકામાં જોવા મળી રહી છે. AAPએ ભારે હોબાળો મચાવ્યો છે, પરંતુ ગંભીર દાવેદાર કોંગ્રેસ છે. દેસાઈ કહે છે કે ભાજપ માટે 2022માં સરકાર બનાવવી હિતાવહ છે, કારણ કે જો તે ખોટું થશે તો 2024ને અસર થશે. આવી સ્થિતિમાં ભાજપ સરકાર બનાવશે, 2017ની સરખામણીમાં બેઠકો પણ વધશે, પરંતુ ભાજપ માટે સંજોગો બહુ અનુકૂળ નથી. આ ચૂંટણી નક્કી કરશે કે 2024નું રાજકારણ કેવું રહેશે? દેસાઈનું કહેવું છે કે AAPથી માત્ર કોંગ્રેસને જ કોઈ ખતરો નથી. તે ચોક્કસપણે ભાજપના મતો પણ જીતશે.
વરિષ્ઠ પત્રકાર અજય ઉમતે કહ્યું કે આમ આદમી પાર્ટીએ ગુજરાતમાં આક્રમક પ્રચાર કર્યો છે. તેઓ આનો ફાયદો ઉઠાવી શકે છે. AAPની નબળાઈ એ છે કે તેમની તરફેણમાં કોઈ જ્ઞાતિ સમીકરણ નથી અને મુખ્યમંત્રી માટે કોઈ મજબૂત ચહેરો નથી. વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં કહી શકાય કે ભાજપ પછી કોંગ્રેસ બીજા ક્રમે રહેશે. તમે ચોક્કસપણે કેટલીક બેઠકો જીતી શકો છો. ઉમતે કહ્યું કે ઉમેદવારની જાહેરાત થવાની બાકી છે. આ એક વિશાળ પરિબળ છે. ભાજપ કરતાં ટિકિટના દાવેદારો વધુ છે. આવી સ્થિતિમાં પાર્ટી તેને કેવી રીતે હેન્ડલ કરે છે તે જોવાનું રહેશે. થોડો અસંતોષ થયો છે અને જો કોંગ્રેસ કે અન્ય લોકો તેનો ફાયદો ઉઠાવે તો થોડી બાબતો બદલાઈ શકે છે. ઉમતનું કહેવું છે કે કોંગ્રેસ આદિવાસી અને ગ્રામીણ પટ્ટામાં સારો દેખાવ કરશે.