ઉત્તરાખંડની 19 કુમાઉ રેજિમેન્ટના રહેવાસી ચંદ્રશેખર હર્બોલાના નશ્વર અવશેષો 38 વર્ષ પછી પણ જીવિત છે. પરિજનોએ જણાવ્યું કે તેમને અત્યાર સુધી મળેલી માહિતી મુજબ શહીદનો મૃતદેહ હજુ પણ સુરક્ષિત સ્થિતિમાં છે. સિયાચીનમાં બરફમાં દટાઈ જવાને કારણે શહીદના મૃતદેહને કોઈ નુકસાન થયું નથી.
જ્યારે શહીદ ચંદ્રશેખરનો મૃતદેહ મળ્યો ત્યારે તેની ઓળખ માટે હાથમાં બાંધેલા બ્રેસલેટનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. જેમાં તેનો બેચ નંબર અને અન્ય મહત્વની માહિતી નોંધવામાં આવી હતી. બેચ નંબર સૈનિક વિશે સંપૂર્ણ માહિતી આપે છે. આ પછી તેના પરિવારજનોને જાણ કરવામાં આવી હતી.
મે 1984માં ભારત-પાક અથડામણ દરમિયાન 20 સૈનિકોની ટુકડીને સિયાચીનમાં પેટ્રોલિંગ માટે મોકલવામાં આવી હતી. તેમાં લાન્સ નાયક ચંદ્રશેખર હર્બોલા પણ સામેલ હતા. સિયાચીનમાં ગ્લેશિયર તૂટવાથી તમામ સૈનિકો ઘાયલ થયા હતા. જે બાદ કોઈ સૈનિકના બચવાની આશા નહોતી. સૈનિકોને શોધવા માટે ભારત સરકાર અને સેના દ્વારા સર્ચ ઓપરેશન હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. જેમાં 15 જવાનોના મૃતદેહ મળી આવ્યા હતા પરંતુ પાંચ જવાનોનો પત્તો લાગ્યો ન હતો.
તમને જણાવી દઈએ કે સિયાચીન દુનિયાના દુર્ગમ સૈન્ય સ્થળોમાંથી એક છે. તે ખૂબ જ ઊંચાઈ પર આવેલું છે, જ્યાં અસ્તિત્વ ટકાવી રાખવું એ સામાન્ય માનવી માટે કોઈ બાબત નથી. ભારતના સૈનિકો આજે પણ ત્યાં પોતાની ફરજ બજાવે છે. 1984માં દેશના સૈનિકોએ આ જગ્યાનો સંપૂર્ણ કબજો મેળવી લીધો હતો. આ અભિયાનમાં અનેક જવાનોએ પોતાની શહીદી આપી.
આ સાથે જ ભારતને એવી માહિતી મળી હતી કે પાકિસ્તાન આ વિસ્તારને સૈન્ય કાર્યવાહી હેઠળ જોડવા માંગે છે. તેથી જ ભારતે 13 એપ્રિલ 1984ના રોજ ઓપરેશન મેઘદૂત શરૂ કર્યું. ભારતને માહિતી મળી હતી કે પાકિસ્તાન 17 એપ્રિલે ગ્લેશિયર પર કબજો કરવાની યોજના બનાવી રહ્યું છે.
નિવૃત્ત સૈન્ય અધિકારીઓએ કહ્યું કે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે 1972ના સિમલા કરાર છતાં સિયાચીન મુદ્દો ઉકેલાયો નથી. પાકિસ્તાન આ વિસ્તાર પર કબજો કરવા માંગતું હતું. એટલા માટે પાકિસ્તાને તેની બાજુએ પર્વતારોહકોને સિયાચીન ચઢવાની મંજૂરી આપી. જેથી ભવિષ્યમાં પણ જો ભારત સાથે આ મુદ્દે વિવાદ થાય તો તે તેના પર પોતાનો દાવો કરી શકે.
આ પહેલા પણ ભારતે સમગ્ર ગ્લેશિયર કબજે કરી લીધું હતું. 1971ના યુદ્ધ પછી પાકિસ્તાનની આ બીજી મોટી હાર હતી. આ વિસ્તારનું મહત્વ એ વાત પરથી સમજી શકાય છે કે જો પાકિસ્તાને તેના પર કબજો કર્યો હોત તો તેની સરહદ અસ્કાઈ ચીન સાથે મળી ગઈ હોત, જે ભારત માટે મોટો ખતરો હતો.