મધ્ય પ્રદેશમાં બનેલા ખજુરાહો મંદિર કળાનો અદ્ભૂત નમુનો છે. પરંતુ આ મંદિરને જો કોઈ બાબતના કારણે સૌથી વધુ જાણીતું હોય તો તે છે અહીની ‘નગ્ન મૂર્તિઓ’. આ મંદિરમાં મૂર્તિઓ જોયા પછી દરેકના મનમાં એક જ સવાલ થાય છે કે આવી સંભોગવાળી મૂર્તિઓ મંદિરમાં શા માટે.
સંભોગને દર્શાવતી મૂર્તિઓ.
હિન્દુ ધર્મમાં સંભોગ અથવા કામસૂત્રને આધ્યાત્મનો માર્ગ બતાવવામાં આવ્યો છે. સંભોગ અને આધ્યાત્મની પરિભાષાને સમજવા માટે દરેક વ્યક્તિના વશમાં નથી. ખજુરાહોમાં ઘણાં હિન્દુ અને જૈન મંદિરો સ્થાપિત છે.
ભારતમાં 8 અન્ય ખજુરાહો.
મધ્યપ્રદેશ સિવાય પણ ભારતમાં 8 જગ્યાઓ પર ખજુરાઓ છે. જો તમને વિશ્વાસ ન આવતો હોય તો અમે આપનો એ મંદિરોથી તમારો પરિચય કરાવીએ જે મંદિરોમાં પણ ‘સંભોગ’ને દર્શાવતી મૂર્તીઓ દર્શાવવામાં આવી છે. માટે આ ખજુરાહો મંદિર જેવા જ દેખાય છે. આ મંદિરો શા માટે બન્યા તેનું મહત્વ પણ જાઓ..
સૂર્ય મંદિર ઓડિસા.
સંસ્કૃતિથી પૂરિત રાજ્ય ઓડિસામાં એક એવું સૂર્ય મંદિર છે જેના પર બનેલી કલાકૃતિઓ મધ્ય પ્રદેશના ખજુરાહોને પણ ટક્કર મારે તેવી છે. આ મંદિર પર મનુષ્ય અને જાનવર વચ્ચેના સેક્સને પણ દર્શાવવામાં આવ્યું છે.
માર્કન્ડેશ્વર મંદિર, મહારાષ્ટ્ર.
શિવજીને સમર્પિત છે આ મહારાષ્ટ્રમાં આવેલું મંદિર. અહીં રોજ શિવજીની પૂજા કરવામાં આવે છે. મંદિરમાં ઘણી જગ્યાઓ પર કામોત્તેજક સંબંધીત ચીજ વસ્તુઓ મળે છે. આ મંદિરમાં દર વર્ષે મહાશિવરાત્રી પર લાખો ભક્તોની ભીડ ઉમટે છે.
વિરુપાક્ષ મંદિર, કર્ણાટક
કર્ણાટકમાં તુંગભદ્રા નદીની પાસે સ્થિત છે આ મંદિર ભગવાન શિવના વિરુપાક્ષ અવતારને સમર્પિત છે. આ મંદિર પ્રાચીન છે માટે તેની સાથે ઘણી માન્યતાઓ જોડાયેલી છે. પરંતુ ભગવાન શિવ સિવાય અહીં મંદિરની બીજી વિશેષતા છે તેની દિવાલો, જેના પર બનેલી છે મહિલાઓની નગ્ન મૂર્તિઓ, જે કોઈ પુરુષોને પોતાની તરફ આકર્ષિત કરવાની સ્વસ્થામાં દર્શાવવામાં આવી છે.
સૂર્ય મંદિર, ગુજરાત.
આમણો કોણાર્કનું મંદિર પ્રાચીન માનવામાં આવે છે પણ ગુજરાતનું મંદિર પણ ઘણું પ્રાણીન છે. આ મંદિરની દિવાલો પર કામોત્તેજક મૂર્તિઓ દર્શાવવામાં આવી છે, આ મંદિર તેના ભવ્ય જળકુંડના કારણે પ્રચલિત છે, જેનો એક સમયે પાણી એકત્રિત કરવા માટે ઉપયોગ કરવામાં આવતો હતો.
રણકપુર જૈન મંદિર, રાજસ્થાન.
આરસના આ મંદિરને રણકપુરના જૈન મંદિર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ મંદિરમાં સંભોગ અને પ્રેમને દર્શાવાયા છે, આ મંદિરમાં કેટલીક કામોત્તેજક મૂર્તિઓ પણ છે.
પદાવલી મંદિર, મધ્યપ્રદેશ.
અસલી ખજુરાહો સિવાય મધ્યપ્રદેશમાં પણ એક મંદિર એવું છે જ્યાં કામોત્તેજનાની પરિભાષા દર્શાવતી કલાકૃતિઓ જોવા મળે છે. આ મંદિર ગ્વાલિયરથી 40 કિમી દૂર સ્થિત છે. આ મંદિરના ‘નાના ખજુરાહો’ના નામે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
ઓસિયા, રાજસ્થાન.
રાજસ્થાનના થાર જિલ્લામાં 11મી સદીને દર્શાવતા ઘણાં હિન્દુ અને જૈન મંદિરો આવેલા છે. તેમાંથી એક છે સાચ્ચિયાય માતાજીનું મંદિર. આ મંદિરમાં સચ્ચિયાયને સમર્પિત છે. મંદિરની ઘણી દિવાલો પણ કામોત્તેજના દર્શાવતી કલાકૃતિઓ લગાવાયેલી છે. એટલું જ નહીં પથારીમાં સંભોગની અવસ્થામાં સૂતા સ્ત્રી-પુરુષ પણ આ મૂર્તિમાં દેખાય છે.