ભારતીય રેલવે પોતાનામાં સૌથી અનોખી માનવામાં આવે છે, તે વિશ્વનું એક ખૂબ જ જટિલ રેલવે નેટવર્ક છે. ભારતીય રેલવે એશિયામાં બીજા નંબરનું સૌથી મોટું અને વિશ્વનું ચોથું સૌથી મોટું રેલ નેટવર્ક છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે છેલ્લા 73 વર્ષથી ભારતમાં એક એવી ટ્રેન ચાલી રહી છે જેમાં મુસાફરોને કોઈ ભાડું ચૂકવવું પડતું નથી. આ ટ્રેનમાં લોકો ફ્રીમાં મુસાફરી કરે છે.
ભારતમાં મોટાભાગના લોકો રેલવે મુસાફરી કરવાનું પસંદ કરે છે, કારણ કે તે સસ્તી અને આરામદાયક છે. જો તમે ક્યારેય ટ્રેનમાં મુસાફરી કરી હોય, તો તમને ખબર પડશે કે ભાડું અલગ-અલગ કેટેગરીના આધારે બદલાય છે. જો કે ટ્રેનમાં મુસાફરી કરવા માટે ભાડું ચૂકવવું જરૂરી છે, પરંતુ અમે તમને જે ટ્રેન વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ, તેમાં તમે ભાડું ચૂકવ્યા વિના મુસાફરી કરી શકો છો.
જે આ ટ્રેન વિશે તમે પહેલીવાર સાંભળો છો, તો વિશ્વાસ નહીં કરી શકો કે એક તરફ ભાડાં વધી રહ્યાં છે, ત્યારે આ ટ્રેનમાં મફત મુસાફરી કેવી રીતે કરવી. તો ચાલો જાણીએ આ ટ્રેન વિશે અને સમજીએ કે શા માટે તેમાં મુસાફરી કરવા માટે કોઈ ભાડું ચૂકવવું પડતું નથી. ભાખરા-નાગલ ડેમ જોનારાઓ માટે આ ટ્રેન ચાલે છે.
આ ટ્રેન નાગલ અને ભાખરા વચ્ચે ચાલે છે. તે હિમાચલ પ્રદેશ અને પંજાબની સરહદ પર ચાલે છે. ભાખરા નાગલ ડેમની મુલાકાત લેનારા લોકો આ ટ્રેનમાં મફત મુસાફરીનો લાભ લઈ શકે છે. છેલ્લા 73 વર્ષથી આ ટ્રેનમાં 25 ગામના લોકો મફતમાં મુસાફરી કરી રહ્યા છે. ખરેખરમાં આ ટ્રેન ભગરા ડેમ વિશે માહિતી આપવાના હેતુથી ચલાવવામાં આવી છે. જેથી દેશની ભાવિ પેઢી જાણી શકે કે દેશનો સૌથી મોટો ભાખરા ડેમ કેવી રીતે બન્યો.
નવી પેઢી જાણી શકશે કે આ ડેમ બનાવવામાં શું મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. ભાખરા બિયાસ મેનેજમેન્ટ બોર્ડ આ ટ્રેનનું સંચાલન કરે છે. આ રેલવે ટ્રેક બનાવવા માટે પહાડો કાપીને દુર્ગમ રસ્તો બનાવવામાં આવ્યો હતો. આ ટ્રેન પ્રથમ વખત 1949માં દોડાવવામાં આવી હતી. આ ટ્રેનમાં દરરોજ લગભગ 300 લોકો મુસાફરી કરે છે. આ ટ્રેનનો સૌથી વધુ ફાયદો વિદ્યાર્થીઓને થાય છે.
આ ટ્રેન નાંગલથી ડેમ સુધી ચાલે છે અને દિવસમાં બે ફેરા કરે છે. આ ટ્રેનમાં મુસાફરી કરતી વખતે તમને ન તો કોઈ TTE કે કોઈ હોકર મળશે. આ ટ્રેનની ખાસ વાત એ છે કે તેના કોચ લાકડાના બનેલા છે. આ ટ્રેન ડીઝલ એન્જિન પર ચાલે છે, જે દરરોજ 50 લીટર ડીઝલનો વપરાશ કરે છે. પહેલા આ ટ્રેનમાં 10 કોચ હતા, પરંતુ હવે માત્ર 3 કોચ જ બચ્યા છે. જેમાંથી એક બોગી પ્રવાસીઓ માટે અને એક બોગી મહિલાઓ માટે અનામત રાખવામાં આવી છે.
ભાખરા બિયાસ મેનેજમેન્ટ બોર્ડ આ ટ્રેનનું સંચાલન કરે છે. આ ટ્રેન દ્વારા ભાખરા નજીકના ગામો સહિત બરમાલા, નેહલા ભાકરા, ઓલિંડા, ખેડા બાગ, નાંગલ, કાલાકુંડ, સ્વામીપુર, હંડોલા, સલંગડી અને અન્ય વિસ્તારોના લોકો મુસાફરી કરે છે. આ ટ્રેન નાંગલથી સવારે 7:05 વાગ્યે ઉપડે છે અને લગભગ 8:20 વાગ્યે આ ટ્રેન ભાખડાથી નાંગલ તરફ પાછી આવે છે. તે જ સમયે, બપોરે ફરી એકવાર આ ટ્રેન નાંગલથી બપોરે 3:05 વાગ્યે ઉપડે છે અને ભાખરા ડેમથી 4:20 વાગ્યે નાંગલ પરત આવે છે.