શું તમે જાણો છો કે મંગળ પર ખૂબ જ સુંદર પેચ છે? આ એક ખૂબ જ મોટો ખાડો છે, જે દૂરથી પેચ જેવો દેખાય છે. પરંતુ તેની તસવીરો એટલી સુંદર છે કે તે બીજી દુનિયાની હોય તેવું લાગે છે. ખરેખર, મંગળ બીજી દુનિયા છે. આજે આપણે કોરોલેવ ક્રેટર વિશે વાત કરીશું. આ માર્સ એક્સપ્રેસ હાઈ રિઝોલ્યુશન સ્ટીરિયો કેમેરા (HRSC) વડે લેવામાં આવેલી તસવીરો છે. કોરોલેવ ક્રેટરની આ તસવીરની ખાસ વાત એ છે કે તેમાં પાંચ અલગ-અલગ ‘સ્ટ્રીપ્સ’ સામેલ છે, જેને જોડીને એક ચિત્ર બનાવવામાં આવ્યું છે. દરેક પટ્ટી અલગ ભ્રમણકક્ષામાંથી લેવામાં આવે છે.
તમને જણાવી દઈએ કે કોરોલેવ ક્રેટર મંગળના ઉત્તરીય નીચાણવાળા વિસ્તારોમાં છે અને તે 82 કિમી સુધી ફેલાયેલો છે. આ મંગળનું એક એવો જ ખાડો છે જે સંપૂર્ણપણે બરફથી જામેલો છે. તેના કેન્દ્રમાં લગભગ 1.8 કિલોમીટર જાડો પાણીનો બરફનો પથ્થર છે. તે હંમેશા બરફના સ્વરૂપમાં રહે છે, તેની પાછળનું એક રસપ્રદ કારણ છે જેને ‘કોલ્ડ ટ્રેપ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તેના નામ પ્રમાણે, આ વિસ્તાર સંપૂર્ણપણે બરફીલો છે. આ ખાડો લગભગ બે કિલોમીટર ઊંડો છે.
કોરોલેવ ખાડાના સૌથી ઊંડા ભાગો કે જેમાં બરફ હોય છે, તે કુદરતી કોલ્ડ ટ્રેપ તરીકે કામ કરે છે. એટલે કે, જ્યાં બરફનો પથ્થર હોય ત્યાં ફરતી હવા ઠંડી પડે છે અને નીચે આવે છે, ઠંડી હવાનો એક સ્તર બનાવે છે જે બરફની બરાબર ઉપર આવે છે. આ સ્તર ઢાલ તરીકે કામ કરે છે. તે બરફને ગરમ થતા એટલે કે, તે બરફને કાયમ માટે સ્થિર રહેવામાં મદદ કરે છે.
આ ખાડાનું નામ મુખ્ય રોકેટ એન્જિનિયર અને અવકાશયાન ડિઝાઇનર સર્ગેઈ કોરોલેવના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું. તેમને સોવિયેત સ્પેસ ટેક્નોલોજીના પિતા પણ કહેવામાં આવે છે. કોરોલેવે સ્પુટનિક પ્રોગ્રામ સહિત ઘણા જાણીતા મિશન પર કામ કર્યું. સ્પુટમિક એ પહેલો કૃત્રિમ ઉપગ્રહ હતો જે પૃથ્વીની ફરતે ભ્રમણકક્ષામાં મોકલવામાં આવ્યો હતો. તેણે ઘણા રોકેટ પર પણ કામ કર્યું જે સફળ સોયુઝ લોન્ચર પહેલા હતા.
ExoMars ટ્રેસ ગેસ ઓર્બિટર પર કલર અને સ્ટીરિયો સરફેસ ઇમેજિંગ સિસ્ટમ (CaSSIS) સાધન, મંગળ પર 28 એપ્રિલ 2018 ના રોજ કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. કોરોલેવ ક્રેટરનો આ રંગીન ફોટોગ્રાફ આ સાધનનો પ્રથમ ફોટોગ્રાફ હતો, જેને અવકાશમાંથી પૃથ્વી પર મોકલવામાં આવ્યો હતો. CaSSIS એ ખાડોના ઉત્તરીય કિનારની 40-કિલોમીટર લાંબી છબી લીધી, જેમાં તેનો રસપ્રદ આકાર અને માળખું સ્પષ્ટપણે જોઈ શકાય છે, તેમજ તેના તેજસ્વી બર્ફીલા થાપણો પણ જોઈ શકાય છે.