વિશ્વને બે જૂથોમાં વહેંચનાર રશિયા અને યુક્રેનના યુદ્ધમાં આવા ખતરનાક ડ્રોનનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. જેની વિશેષતાએ ઘણા દેશોને તેના ખરીદદાર બનાવ્યા હતા. કિલર ડ્રોન નામનું આ યુએવી મશીન તુર્કીની ડિફેન્સ કંપની બાયકર દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું છે. યુએઈ સહિત અનેક દેશોમાંથી ડ્રોન વેચવા માટે પણ કંપનીની ડીલ ચાલી રહી છે.
ખાસ વાત એ છે કે બેરક્તર ટીબી2 નામનું આ ડ્રોન ભારતને વેચવામાં આવશે નહીં. ભારતને બદલે તુર્કીની કંપનીએ આ ડ્રોન પાકિસ્તાનને આપવાનું પસંદ કર્યું છે. તુર્કીનું કહેવું છે કે પાકિસ્તાન તેનો મિત્ર દેશ છે.
ખરેખરમાં તુર્કી સહિત સમગ્ર વિશ્વ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના યુદ્ધથી વાકેફ છે. ચાર વખત બંને દેશો એકબીજા સાથે લડ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં તુર્કી દ્વારા દક્ષિણ એશિયામાં આ ડ્રોન માત્ર પાકિસ્તાનને વેચવું એક બાજુની વિચારસરણી દર્શાવે છે.
જ્યારે વૈશ્વિક સ્તરે તુર્કી સમયાંતરે ભારત સાથે સંબંધોને મજબૂત કરવાની વાત કરી રહ્યું છે. આ પછી પણ, યુદ્ધમાંથી પસાર થયેલા બે દેશોમાંથી માત્ર એક જ દેશ અદ્યતન સુવિધાઓથી સજ્જ સુરક્ષા ઉપકરણો વેચી રહ્યો છે. જો કે, ભારત પોતાનું ડ્રોન બનાવવા માટે સક્ષમ છે અને તેના પર કામ પણ ચાલી રહ્યું છે. આ સિવાય ભારત પાસે તુર્કીની સામે ઘણા વધુ ખરીદદારોના વિકલ્પો છે.
ભારતને ડ્રોન વેચવા પર ડ્રોન કંપનીના સીઇઓએ શું કહ્યું?
તુર્કીની ડિફેન્સ કંપની બાયકર ટેક્નોલોજીના સીઈઓ હલુક બાયરક્તરે નિક્કી એશિયાને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં જણાવ્યું હતું કે અમારી કંપનીનો સિદ્ધાંત છે કે અમે કોઈપણ યુદ્ધમાંથી કમાણી કરતા નથી કે કોઈપણ પ્રકારના સંઘર્ષમાં સામેલ બંને પક્ષોને શસ્ત્રો વેચતા નથી.
સીઇઓએ વધુમાં કહ્યું કે અમારી પ્રાથમિકતા એ છે કે અમે અમારી શક્તિઓને પહેલા મિત્ર દેશો સાથે શેર કરીએ. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે તુર્કીના મિત્ર દેશો જેમ કે પાકિસ્તાન, અઝરબૈજાન અને યુક્રેન શસ્ત્રોના વેચાણ માટે અમારી પ્રાથમિકતા છે.
યુક્રેન-રશિયા યુદ્ધમાં વિશ્વ ટીબી-2 ડ્રોનનું વ્યસની બની ગયું હતું
અહેવાલો અનુસાર, તુર્કીના આ કિલર ડ્રોને યુક્રેન અને રશિયાના યુદ્ધમાં ઘણો વિનાશ કર્યો હતો અને રશિયન સુરક્ષા ઉપકરણોને નબળા સાબિત કર્યા હતા. ટીબી 2 ડ્રોને માત્ર યુક્રેનની સૈન્યની દેખરેખ રાખવામાં મદદ કરી નથી, પરંતુ સંખ્યાબંધ રશિયન લશ્કરી શસ્ત્રોનો પણ નાશ કર્યો છે.
અહેવાલો અનુસાર, એપ્રિલના મધ્યમાં, યુદ્ધ દરમિયાન, આ ડ્રોન સરહદી વિસ્તારને પાર કરીને રશિયા પહોંચ્યું અને ત્યાં જઈને બે તેલના ડેપો પર હુમલો કર્યો. રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેના યુદ્ધમાં ડ્રોનની અસર જોરદાર દેખાઈ, તો દુનિયાના ઘણા દેશો તેને ખરીદવા તૈયાર થઈ ગયા. આ દેશોમાં લિબિયા, યુએઈ, પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશનો સમાવેશ થાય છે. આ સિવાય ઘણા દેશો તુર્કી પાસેથી આ ડ્રોન ખરીદવા પણ ઈચ્છુક છે.
ડેઈલી સબાના અહેવાલ મુજબ રશિયા પણ તુર્કીના ડ્રોનમાં રસ દાખવી રહ્યું છે. રિપોર્ટ અનુસાર, રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને પણ આ અંગે તુર્કીના એર્દોગન સાથે વાત કરી હતી અને કહ્યું હતું કે રશિયા બાઇકર કંપની સાથે કામ કરવા ઇચ્છુક છે.
જ્યારે આ અંગે ડિફેન્સ કંપની હાલુકના સીઈઓને પૂછવામાં આવ્યું તો તેમણે કહ્યું કે અમે રશિયાને કંઈપણ પહોંચાડ્યું નથી અને અમે તે કરવાના પણ નથી. સીઈઓએ વધુમાં કહ્યું કે અમે આ યુદ્ધમાં યુક્રેનની સાથે છીએ.
ભારત પોતાનું ડ્રોન પ્લેન બનાવી રહ્યું છે
તુર્કી ડ્રોન વેચવા માટે હા કહે કે ના કહે તેનાથી ભારતને બહુ ફરક પડતો નથી. સુરક્ષા સાધનોમાં ભારત પહેલાથી જ મજબૂત સ્થિતિમાં છે અને ઘણા દેશો સાથે સહયોગ કરીને પોતાને વધુ મજબૂત કરી રહ્યું છે.
સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે ભારત પોતાનું સ્વદેશી ડ્રોન તૈયાર કરી રહ્યું છે, જેને તાપસ-બીએચ-201 (ટેક્ટિકલ એરબોર્ન પ્લેટફોર્મ-બિયોન્ડ હોરાઇઝન-201) નામ આપવામાં આવ્યું છે. આ અદ્યતન તાપસ ડ્રોનનો ઉપયોગ તમામ પ્રકારના સશસ્ત્ર મિશન અને સર્વેલન્સ માટે થઈ શકે છે.
સ્વદેશી ડ્રોન અને ટર્કિશ કિલર ડ્રોન વચ્ચે શું તફાવત છે?
ભારતીય ડ્રોન તાપસ-બીએચ-201 માત્ર તુર્કીના ટીબી2 ડ્રોન કરતાં લંબાઈમાં મોટું નથી, પણ ઝડપમાં પણ ઝડપી છે. આ સાથે, ભારતના તાપસને તુર્કીના ટીબી-2 ડ્રોન કરતા પણ વધુ ઊંચાઈ પર આરામથી નિયંત્રિત કરી શકાય છે. બંનેની ખાસિયતો વિશે વાત કરીએ તો, તાપસ-બીએચ-201 ડ્રોન 9.5 મીટર લાંબુ અને 20.6 મીટર પહોળું છે. તેનું વજન લગભગ 1800 કિલો છે અને તે 130 થી 180 hp પાવર જનરેટ કરી શકે છે.
બીજી તરફ તાપસની ટોપ સ્પીડની વાત કરીએ તો તાપસ 224 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે ઉડી શકે છે. આ સાથે તાપસ 35 હજાર ફૂટની ઉંચાઈ પર 24 કલાક ચાલી શકે છે. તે જ સમયે, તેની રેન્જ લગભગ 1000 કિમી છે. બીજી તરફ, તુર્કી કિલર બાયરક્તર બીએચ2 ડ્રોન નિયંત્રણ માટે 4 હજાર કિલોમીટરની રેન્જ ધરાવે છે. તેનું એન્જિન 105 એચપી છે. તે ટેક ઓફ કર્યા પછી 27 કલાક સુધી હવામાં રહી શકે છે. સ્પીડની વાત કરીએ તો તે 130 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકથી 222 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે ઉડી શકે છે. સાથે જ આ ડ્રોન દરિયાની સપાટીથી 18 હજારથી 25 હજાર ફૂટની ઉંચાઈ સુધી ઉડી શકે છે.
ભારતીય સેના હિમ ડ્રોન-એ-થોન પ્રોગ્રામ ચલાવી રહી છે
છેલ્લા કેટલાક વર્ષો સુધી, ભારત ડ્રોન ઉત્પાદનમાં વધુ પ્રગતિ કરી રહ્યું ન હતું. ભારતનો મોટાભાગનો પુરવઠો ચીનમાંથી જ આવતો હતો. પરંતુ છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં માત્ર ઘણો ફરક જોવા મળ્યો છે. ત્રણ વર્ષમાં ભારતનો ડ્રોન ઉદ્યોગ 800 કરોડથી વધીને 900 કરોડ થઈ ગયો છે.
સ્વદેશી કંપનીઓને આગળ વધારવા માટે, ભારતીય સેનાએ 8 ઓગસ્ટ 2022ના રોજ ડ્રોન ફેડરેશન ઓફ ઈન્ડિયાના સહયોગથી હિમ ડ્રોન-એ-થોન પ્રોગ્રામ પણ શરૂ કર્યો છે. ભારતીય સેનાની આ પહેલ સંરક્ષણ ઉપકરણોના ઉત્પાદનમાં મેક ઇન ઇન્ડિયાને વિસ્તારવાની છે. આ ભારતીય ડ્રોન ઇકોસિસ્ટમ માટે તકો વધારશે. ભારતીય સેનાના આ કાર્યક્રમની શરૂઆત બાદ ભારતે અમેરિકા સાથેની ડ્રોન ડીલ પણ મુલતવી રાખી હતી, જેમાં અમેરિકા દ્વારા અદ્યતન સુવિધાઓથી સજ્જ 30 ડ્રોન ભારતને મોકલવાના હતા. આ ડીલ લગભગ $3 બિલિયન સુધી પહોંચી શકે છે, જે એક મોંઘો સોદો છે.
