તરુણાવસ્થા એ સમય કહેવાય છે જેમાં છોકરાઓ અને છોકરીઓમાં શારીરિક ફેરફારો શરૂ થાય છે. કિશોરાવસ્થા દરમિયાન શરીરમાં ઘણા અંગો વિકસિત થાય છે અને ઘણા ફેરફારો પણ જોવા મળે છે. આ પ્રક્રિયા સામાન્ય રીતે છોકરીઓમાં 10 થી 14 વર્ષની ઉંમરે શરૂ થાય છે, જ્યારે છોકરાઓમાં તે 12 થી 16 વર્ષની ઉંમરે શરૂ થાય છે. તરુણાવસ્થા દરમિયાન છોકરીઓ અને છોકરાઓમાં વિવિધ ફેરફારો જોવા મળે છે.
તરુણાવસ્થા દરમિયાન છોકરીઓમાં સ્તનનું કદ વધે છે. પરંતુ બદલાતા સમયની સાથે છોકરીઓમાં પ્રિમેચ્યોર પ્યુબર્ટીના ઘણા કિસ્સાઓ જોવા મળી રહ્યા છે. આ માટે વાલીઓ ઘણી વખત ડોક્ટર પાસે પણ જાય છે. આવો જ એક કિસ્સો પ્રકાશમાં આવ્યો છે જેમાં એક માતા-પિતાએ ડોક્ટરને કહ્યું કે તેમની દીકરી માત્ર 7 વર્ષની છે અને તે હજુ પણ ઢીંગલી સાથે રમે છે. આ નાની ઉંમરે તેના સ્તનનું કદ વધવા લાગ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં દૂધ અને માંસમાં રહેલા હોર્મોન્સ આ માટે જવાબદાર છે? અથવા ખોરાકમાં હાજર એન્ટિબાયોટિક્સ? આ સાથે માતા-પિતા તરફથી એવો સવાલ પણ ઉઠ્યો હતો કે શું તેમની દીકરીને 8 વર્ષની નાની ઉંમરે પીરિયડ્સ આવવાની શરૂઆત થશે?
એક બાળરોગ નિષ્ણાત અને એન્ડોક્રિનોલોજિસ્ટ કહે છે, મેં આવી ઘણી છોકરીઓ જોઈ છે જેમને ખૂબ જ નાની ઉંમરે તરુણાવસ્થામાંથી પસાર થવું પડ્યું છે. આપણે જાણીએ છીએ કે જે છોકરીઓને અકાળે તરુણાવસ્થામાંથી પસાર થવું પડે છે, તેમને ભવિષ્યમાં ડિપ્રેશન, સ્થૂળતા, ખાવાની વિકૃતિઓ તેમજ કેન્સર જેવી અનેક પ્રકારની તબીબી અને મનોવૈજ્ઞાનિક સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે.
તરુણાવસ્થા સુધી પહોંચવાના સંકેતો
ઘણા લોકો પીરિયડ્સની શરૂઆતને તરુણાવસ્થાની શરૂઆત માને છે. પરંતુ સ્તન અને પ્યુબિક હેર (પ્રાઇવેટ પાર્ટની નજીકના વાળ) નો વિકાસ એ તરુણાવસ્થાની પ્રથમ નિશાની છે. બગલમાંથી દુર્ગંધ, હાથના વાળ, ખીલ અને મૂડ પણ તરુણાવસ્થાના તબીબી લક્ષણો નથી પરંતુ તેની સાથે સંકળાયેલા છે.
જૂના જમાનામાં 8 વર્ષની ઉંમર પહેલા તરુણાવસ્થાના સંકેતો જોવા એ અસામાન્ય માનવામાં આવતું હતું, પરંતુ આજના સમયમાં 15 ટકા છોકરીઓ 7 વર્ષની ઉંમરે સ્તનો વિકસાવવાનું શરૂ કરે છે અને 10 ટકા છોકરીઓમાં પ્યુબિક વાળ આવવા લાગે છે. 8 વર્ષની ઉંમર સુધીમાં, 25 ટકા છોકરીઓના સ્તનનું કદ વધવા લાગે છે, જ્યારે 20 ટકા છોકરીઓમાં પ્યુબિક વાળ આવવા લાગે છે.
પ્રારંભિક તરુણાવસ્થાના કારણો
માઉન્ટ સિનાઈ હોસ્પિટલ અને યુનિવર્સિટી ઓફ સિનસિનાટી મેડિકલ સેન્ટર દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે જ્યારે તરુણાવસ્થા વહેલી શરૂ થાય છે ત્યારે સ્થૂળતાનું જોખમ નોંધપાત્ર રીતે વધી જાય છે. ચરબી એ ખૂબ જ સક્રિય હોર્મોન ગ્રંથિ છે અને ચરબીના કોષો અન્ય હોર્મોન્સને એસ્ટ્રોજનમાં રૂપાંતરિત કરે છે. છોકરીઓમાં વધુ ચરબીયુક્ત પેશીઓને કારણે, તરુણાવસ્થાના પ્રારંભિક પ્રારંભની શક્યતા નોંધપાત્ર રીતે વધે છે. જો કે, આના પર સંશોધકોનું કહેવું છે કે તેઓ નથી જાણતા કે તરુણાવસ્થાની શરૂઆતમાં સ્થૂળતા એ મુખ્ય કારણ છે કે તેની પાછળ કોઈ અન્ય કારણ છે.
આ અંગે ઘણા સંશોધનો કરવામાં આવ્યા છે, જેમાં તણાવ અને તરુણાવસ્થાની વહેલી શરૂઆત વચ્ચે એક કડી જોવા મળી છે. સંશોધકોનું માનવું છે કે જે છોકરીઓ ઘરેલુ હિંસા સાથે અને ઘરમાં જૈવિક પિતા વિના ઉછરે છે તેઓને અન્ય છોકરીઓની સરખામણીમાં પીરિયડ્સ વહેલા આવવાની શક્યતા વધુ હોય છે. આની પાછળની થિયરી એ છે કે જ્યારે તમે તણાવમાં લાંબો સમય પસાર કરો છો, ત્યારે તેના કારણે મગજ શક્ય તેટલું જલ્દી પ્રજનન શરૂ કરે છે. સમજાવો કે પ્રજનન માટે જવાબદાર હોર્મોન્સ મગજમાં વિકસિત થાય છે અને આ હોર્મોન્સ પ્રારંભિક તરુણાવસ્થા માટે જવાબદાર છે.
છોકરીઓમાં તરુણાવસ્થા કેમ વહેલી શરૂ થાય છે તે જાણવા માટે સંશોધકો ઘણા વધુ કારણો જાણવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. સંશોધકો એ પણ શોધવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે કે શું વધુ પડતી સ્ક્રીનનો ઉપયોગ કરવાથી અને ઓછી ઊંઘ લેવાથી તરુણાવસ્થા પર કોઈ અસર થાય છે.
જ્યારે તરુણાવસ્થા શરૂ થાય ત્યારે દીકરીઓના માતા-પિતાએ આ બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ
ખુલીને વાત કરો- જો તમારી દીકરી પણ તેના પ્યુબર્ટી સ્ટેજમાં છે, તો તે જરૂરી છે કે તમે તેને તેના શરીરમાં થતા ફેરફારો વિશે સરળ ભાષામાં જણાવો. તે મહત્વનું છે કે તમે તેને સમજાવો કે આ તબક્કામાં દરેકને આ બધી બાબતોનો સામનો કરવો પડશે પરંતુ ગભરાવાની જરૂર નથી કારણ કે તે સામાન્ય છે. તમારા શરીરમાં થઈ રહેલા ફેરફારો વિશે તેને આરામદાયક અનુભવ કરાવો.
ઉંમર પ્રમાણે વર્તન કરો- ભલે તમારી દીકરીની તરુણાવસ્થા વહેલી શરૂ થઈ ગઈ હોય, પરંતુ તેની સાથે મોટી ઉંમરના લોકો જેવું વર્તન ન થાય તેનું ધ્યાન રાખો. તે મહત્વનું છે કે તમે તમારી પુત્રી સાથે તેની ઉંમર અનુસાર સારવાર કરો. તરુણાવસ્થાની શરૂઆતનો અર્થ એ નથી કે તે મોટી થઈ ગઈ છે, તેથી તેની સાથે વાત કરતી વખતે તેની ઉંમર પ્રમાણે વાત કરો. ઘણા પેરેન્ટ્સ છોકરીઓને કપડાંથી હેરાન કરવાનું શરૂ કરે છે, જેના કારણે તેઓ અસ્વસ્થતા અનુભવે છે, તેમનો આત્મવિશ્વાસ પણ કમજોર થવા લાગે છે. તે મહત્વનું છે કે તમે તેને તેની ઉંમર પ્રમાણે પહેરો અને તેના કદ પ્રમાણે નહીં. તેને તે વસ્તુઓ પણ જોવા દો જે તેની ઉંમરની છોકરીઓ જોવાનું પસંદ કરે છે.
તમારી પુત્રીના ભાવનાત્મક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્ય પર ધ્યાન આપો- તરુણાવસ્થાની શરૂઆત સાથે, તમારું બાળક પરિપક્વ થવાનું શરૂ કરે છે, તેથી કેટલીક પ્રવૃત્તિઓ શોધો જે તમે બંને સાથે મળીને કરી શકો અને વધુમાં વધુ સમય સાથે વિતાવી શકો. તે મહત્વનું છે કે તમે તમારી દીકરીને તેના મનની વાત કહેવાનો અને તેને આરામદાયક અનુભવવાની તક આપો.