દેશમાં મંદિર-મસ્જિદને લઈને ચાલી રહેલા વિવાદ વચ્ચે વર્ષ 1937ની એક અખબારની ક્લિપ વાયરલ થઈ રહી છે, જેમાં મહાત્મા ગાંધીએ લખ્યું છે કે મંદિર તોડીને જે મસ્જિદો બનાવવામાં આવી છે તે ગુલામીની નિશાની છે. નવજીવન પત્રિકા નામના અખબારની આ ક્લિપ 27 જુલાઈ, 1937ની છે, જે જોરદાર વાયરલ થઈ રહી છે. આ લેખમાં મહાત્મા ગાંધીએ શ્રી રામ ગોપાલ ‘શરદ’ને જવાબ મોકલ્યો છે.
બાપુએ શું લખ્યું છે
જેમાં બાપુએ લખ્યું છે કે, ‘કોઈપણ ધાર્મિક સ્થળ પર બળજબરીથી કબજો જમાવવો એ ખૂબ જ ઘોર અપરાધ છે. મુઘલ સમયગાળા દરમિયાન ધાર્મિક કટ્ટરતાને કારણે મુઘલ શાસકોએ હિન્દુઓના ઘણા ધાર્મિક સ્થળો પર કબજો જમાવ્યો હતો, જે હિન્દુઓ માટે પવિત્ર પૂજા સ્થાનો હતા. આમાંના ઘણાને લૂંટવામાં આવ્યા હતા અને ઘણાને મસ્જિદોમાં ફેરવી દેવામાં આવ્યા હતા. જો કે મંદિર અને મસ્જિદ બંને ભગવાનની પૂજાના પવિત્ર સ્થાનો છે અને બંને વચ્ચે કોઈ તફાવત નથી. મુસ્લિમો અને હિન્દુઓની પૂજા કરવાની રીત અલગ છે.
મહાત્મા ગાંધીએ આગળ કહ્યું, ‘ધાર્મિક દૃષ્ટિકોણથી, મુસ્લિમો ક્યારેય સહન નહીં કરે કે હિન્દુઓ જ્યાં તેઓ પ્રાર્થના કરે છે તે મસ્જિદ લૂંટે. એ જ રીતે હિન્દુઓ એ સહન નહીં કરે કે તેઓ જ્યાં રામ, કૃષ્ણ, વિષ્ણુ અને અન્ય દેવોની પૂજા કરે છે તે સ્થાનોને તોડી પાડવામાં આવે. જ્યાં પણ આવી ઘટનાઓ બની છે તે ગુલામીની નિશાની છે. જ્યાં વિવાદ છે ત્યાં હિંદુઓ અને મુસલમાનોએ એકબીજા સાથે સમાધાન કરવું પડશે. જે મુસ્લિમોના ધર્મસ્થાનો હિંદુઓના કબજામાં છે, તે હિંદુઓએ ઉદારતાથી મુસ્લિમોને આપવા જોઈએ. એ જ રીતે હિંદુઓના ધાર્મિક સ્થળો જે મુસલમાનોના કબજામાં છે તે રાજીખુશીથી હિંદુઓને સોંપી દેવા જોઈએ. આનાથી પરસ્પર ભેદભાવ દૂર થશે અને હિન્દુઓ અને મુસ્લિમો વચ્ચે એકતા વધશે, જે ભારત જેવા દેશ માટે વરદાન સાબિત થશે.
દેશમાં મંદિર-મસ્જિદ વિવાદ ચાલી રહ્યો છે
દેશભરમાં વિવાદિત ધર્મસ્થળો પર ચર્ચા ચાલી રહી છે. જ્ઞાનવાપીને લગતો મુદ્દો હાલ કોર્ટમાં છે. 1991માં વારાણસી કોર્ટમાં એક અરજી દાખલ કરવામાં આવી હતી, જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે કાશી વિશ્વનાથ મંદિરને 16મી સદીમાં ઔરંગઝેબના આદેશ પર તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું.
અરજદારો અને સ્થાનિક પાદરીઓએ જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ પરિસરમાં નમાજ પઢવાની પરવાનગી માંગી હતી. 2019 માં અલાહાબાદ હાઈકોર્ટે અરજદારો વતી ASI સર્વેની વિનંતી પર સ્ટે આપવાનો આદેશ આપ્યો હતો. વર્તમાન વિવાદ ત્યારે શરૂ થયો જ્યારે પાંચ હિંદુ મહિલાઓએ જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ સંકુલમાં શૃંગાર ગૌરી અને અન્ય મૂર્તિઓની નિયમિત પૂજા કરવાની માંગ કરી. ગયા મહિને વારાણસીની એક અદાલતે જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ સંકુલના વીડિયોગ્રાફી સર્વેક્ષણનો આદેશ આપ્યો હતો. જ્યારે પાંચ હિંદુ મહિલાઓએ સંકુલની પશ્ચિમી દિવાલની પાછળ પૂજા કરવાની અરજી દાખલ કરી હતી. આ મામલાની સુનાવણી હાલમાં વારાણસી ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટમાં ચાલી રહી છે.