જ્યારે નેપાળને બે મોટા પાવર પ્રોજેક્ટ્સમાં ચીનથી ઝટકો લાગ્યો હતો, ત્યારે હવે નેપાળે તે પ્રોજેક્ટ્સને લઈને ભારત સાથે ડીલની પુષ્ટિ કરી છે. ખરેખરમાં નેપાળના પશ્ચિમ વિસ્તારમાં જે બે પાવર પ્રોજેક્ટ બનાવવામાં આવી રહ્યા છે તે પહેલા ચીનની કંપનીઓ દ્વારા બનાવવામાં આવી રહી છે. પરંતુ પાછળથી કોઈ કારણસર ચીનની કંપનીઓએ તેમાંથી પોતાના હાથ પાછા ખેંચી લીધા. જે બાદ નેપાળ અને ભારત વચ્ચે બંને પ્રોજેક્ટને લઈને વાતચીત આગળ વધી છે.
ભારતની સરકારી માલિકીની કંપની નેશનલ હાઈડ્રો પાવર કોર્પોરેશન લિમિટેડ (NHPC) અને નેપાળ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ બોર્ડે નેપાળમાં આ બે હાઈડ્રો પ્રોજેક્ટ બનાવવા માટે કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. નેપાળના વડાપ્રધાન શેર બહાદુર દેઉબાના પાડોશી દેશ ભારત સાથે પાવર સેક્ટરમાં ભાગીદારી વધારવાના નિર્ણય બાદ આ કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે.
નેપાળ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બોર્ડના ચીફ સુશીલ ભટ્ટાએ NHPC વિશે જણાવ્યું હતું કે NHPCનો આવા પ્રોજેક્ટ્સ વિકસાવવામાં સારો રેકોર્ડ છે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે અમે ભવિષ્યમાં વધુ પ્રોજેક્ટ્સ પર NHPC સાથે કામ કરવા આતુર છીએ. તે જ સમયે NHPC લિમિટેડના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર અભય કુમાર સિંહે જણાવ્યું હતું કે જ્યારે અમે કોઈપણ પ્રોજેક્ટને પૂર્ણ કરવા માટે સાથે મળીને કામ કરીએ છીએ, ત્યારે અમે તેને ચોક્કસપણે પૂર્ણ કરીએ છીએ.
બંને પાવર પ્રોજેક્ટનો ખર્ચ $2.4 બિલિયન છે
નેપાળમાં 750MW વેસ્ટ સેટી અને 450MW SR6 બંને પ્રોજેક્ટ બનાવવાની કુલ કિંમત $2.4 બિલિયન હોવાનું કહેવાય છે. આ બંને પ્રોજેક્ટ માટે અગાઉ બે ચીની કંપનીઓ સાથે ડીલ કરવામાં આવી હતી અને બંને તરફથી એમઓયુ પણ કરવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ થોડા સમય પછી અલગ-અલગ કારણોસર બંને ચીની કંપનીઓએ ડીલ તોડી નાખી.
હવે NHPC નેપાળ માટે આ પ્રોજેક્ટ્સ વિકસાવશે. આ માટે NHPC પહેલા બંને પ્રોજેક્ટનો અભ્યાસ કરશે, જેમાં લગભગ બે વર્ષનો સમય લાગશે. આ પછી બાંધકામની કામગીરી શરૂ કરવામાં આવશે.
ભારતીય કંપનીઓ નેપાળમાં ઘણા પ્રોજેક્ટ પર કામ કરી રહી છે
ભારતની SJVN લિમિટેડ નેપાળમાં પહેલેથી જ 900mw પાવર પ્રોજેક્ટ પર કામ કરી રહી છે, તેની સાથે આ કંપની ગયા વર્ષથી બીજા 679mwના પ્રોજેક્ટ પર પણ કામ કરી રહી છે. તે જ સમયે, નેપાળના અચ્છમ, દૈલેખ અને સુરખેત જિલ્લાઓ વચ્ચે બનાવવામાં આવી રહેલા અપર કરનાલી હાઇડ્રો ઇલેક્ટ્રિસિટી પ્રોજેક્ટ પર પણ ભારતીય કંપની જીએમઆરનું કામ ચાલી રહ્યું છે.
ભારત અને નેપાળ મળીને પાવર સેક્ટરમાં મોટો ફરક લાવશે
તે જાણીતું છે કે પાવર સેક્ટરમાં, ભારત અને નેપાળ ભવિષ્યની રાહ જોઈને સાથે મળીને કામ કરી રહ્યા છે. નેપાળના વડાપ્રધાન શેર બહાદુર દેઉબાએ પણ આ વાત કહી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભવિષ્યમાં બંને દેશોને પાવર સેક્ટરમાં સાથે આગળ વધવાનો ફાયદો મળશે.