મહાન વિદ્વાન આચાર્ય ચાણક્યએ જીવનને સફળ અને આનંદમય બનાવવા માટે ઘણી બધી વાતો કહી છે. ચાણક્યની નીતિઓ આજે પણ પ્રાસંગિક છે અને લોકોને માર્ગદર્શન આપે છે. રાજકારણ, અર્થશાસ્ત્રમાં કુશળ આચાર્ય ચાણક્ય વ્યવહારિક જ્ઞાનના પણ મહાન જાણકાર છે. ચાણક્ય નીતિમાં તેમણે ઘણી એવી વાતો જણાવી છે, જેને અપનાવવાથી વ્યક્તિ ઘણી પરેશાનીઓથી બચી શકે છે અને સુખી જીવન જીવી શકે છે. આજે આપણે એવી ચાણક્ય નીતિઓ વિશે વાત કરીશું, જે જણાવે છે કે મા લક્ષ્મી ક્યારેય કોની સાથે નથી રહેતી. જો કોઈ વ્યક્તિ કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન ન રાખે તો તેને કરોડપતિમાંથી ગરીબ બનતા સમય નથી લાગતો.
મા લક્ષ્મીને કેવી રીતે પ્રસન્ન કરવી
ચાણક્ય નીતિમાં દેવી લક્ષ્મીને કેવી રીતે પ્રસન્ન કરવી તેનું વર્ણન છે. આ સાથે એવી વાતો પણ જણાવવામાં આવી છે જેનાથી દેવી લક્ષ્મી નારાજ થાય છે. જેના કારણે અમીર માણસને પણ ગરીબ થવામાં સમય નથી લાગતો.
अन्यायोपार्जितं वित्तं दशवर्षाणि तिष्ठति .
प्राप्ते चैकादशे वर्षे समूलं तद् विनश्यति ..
ચાણક્ય નીતિના આ શ્લોકનો અર્થ છે કે જે લોકો ચોરી, જુગાર, અન્યાય અને છેતરપિંડી કરીને પૈસા કમાય છે, તેઓ ઝડપથી ધનવાન બની જાય છે પરંતુ તેમની સંપત્તિનો નાશ થવામાં સમય નથી લાગતો. છેતરપિંડી કરીને અથવા કોઈને દુઃખ આપીને કમાયેલા પૈસા જીવનમાં ઘણી સમસ્યાઓ લાવે છે. તેથી ક્યારેય પણ આ રીતે અમીર બનવાની કોશિશ ન કરો.
आत्मापराधवृक्षस्य फलान्येतानि देहिनाम् .
दारिद्रयरोग दुःखानि बन्धनव्यसनानि च ..
જેઓ ખરાબ કર્મ કરે છે, તેઓ તેનું ખરાબ પરિણામ પણ ભોગવે છે. જો તમે હંમેશા દેવી લક્ષ્મીની કૃપા મેળવવા માંગતા હોવ તો હંમેશા સારા કાર્યો કરો. પૈસાનો સારો ઉપયોગ કરો. પરોપકાર કરો. જૂઠું બોલશો નહીં, કોઈને નુકસાન કરશો નહીં.
धनहीनो न च हीनश्च धनिक स सुनिश्चयः .
विद्या रत्नेन हीनो यः स हीनः सर्ववस्तुषु ..
આ શ્લોકમાં આચાર્ય ચાણક્યનો અર્થ છે કે કોઈને પણ ગરીબ ન ગણવો જોઈએ. ખાસ કરીને વિદ્વાન વ્યક્તિને ગરીબ સમજીને તેનું અપમાન કરવાની ભૂલ ન કરો. કારણ કે જ્ઞાન એ સૌથી મોટું રત્ન છે, તે સંપત્તિ છે જે હંમેશા વ્યક્તિ પાસે રહે છે. આવા વ્યક્તિને ન માત્ર સમાજમાં સન્માન મળે છે, પરંતુ તેની પાસે પૈસાની પણ કોઈ કમી નથી હોતી. તેથી તમારું જ્ઞાન વધારવા પર ધ્યાન આપો.