પાકિસ્તાન પાસે એટલા પૈસા છે કે એક જ ઝાટકે દૂર થઈ જશે ગરીબી, 23 અબજ ડોલર અટક્યા છે
ઈસ્લામાબાદઃ આ દિવસોમાં પાકિસ્તાન ગરીબીના ઉંબરે ઉભું છે. મોહમ્મદ અલી ઝીણાના સપનાનો આ દેશ હવે દુનિયાની દયા પર છે. જો પાકિસ્તાનને ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડમાંથી બેલઆઉટ પેકેજનો હપ્તો નહીં મળે તો તે ડિફોલ્ટ થવાની ખાતરી છે. પરંતુ, બહુ ઓછા લોકો જાણતા હશે કે પાકિસ્તાન પાસે હજુ પણ એટલા પૈસા છે કે જો તે ઇચ્છે તો એક જ ઝટકામાં પોતાની ગરીબી દૂર કરી શકે છે, પરંતુ તેમાં એક સ્ક્રૂ છે. હકીકતમાં, વિદેશી લેણદારો અને ધિરાણકર્તાઓએ પાકિસ્તાનને લગભગ $23 બિલિયનની લોન અને અનુદાનની ચુકવણી કરી નથી. આમાંની કેટલીક લોન અને ગ્રાન્ટ 15 વર્ષ જેટલી જૂની છે, જેમાં કેરી-લુગર એક્ટ હેઠળ યુએસ તરફથી $1.6 બિલિયનનો સમાવેશ થાય છે.
પાકિસ્તાનની બેદરકારી
નિષ્ણાતો માને છે કે આ રકમનો મોટો હિસ્સો યોજનાઓના ઝડપી અમલીકરણને સુનિશ્ચિત કરીને પ્રાપ્ત કરી શકાયો હોત. આમ છતાં પાકિસ્તાનની સરકારો, અધિકારીઓ અને રાજનેતાઓએ તેમાં કોઈ રસ દાખવ્યો નહીં અને દેશ દેવાના ખાડામાં ધસી રહ્યો. દાતા દેશ સાથે પાકિસ્તાનના નબળા સંબંધોના પરિણામે કેટલીક રકમ પણ ગઈ. પાકિસ્તાન સરકારે આ ફસાયેલા ભંડોળને “સપ્ટેમ્બર 2022નું અવિતરિત બેલેન્સ” નામ આપ્યું છે.
પાકિસ્તાને પૈસાનો ઉપયોગ કેમ ન કર્યો
3.7 બિલિયન ડોલરની ગ્રાન્ટ્સ અને ફંડ એવા સમયે બાકી છે જ્યારે વડા પ્રધાન શેહબાઝ શરીફ અને નાણા પ્રધાન ઇશાક ડાર આઈએમએફ પાસે 1.1 બિલિયન ડોલરની રકમ માટે વિનંતી કરી રહ્યા છે. આ અઠવાડિયે જાહેર કરાયેલા આર્થિક બાબતોના મંત્રાલયના ત્રિમાસિક અહેવાલમાં આ બિનવિતરિત નાણાં વિશે ખુલાસો કરવામાં આવ્યો હતો. તેમાં પ્રોજેક્ટ મુજબની વિગતો અને અટવાયેલા ભંડોળ વિશે માહિતી આપવામાં આવી હતી. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આટલી મોટી બિનઉપયોગી રકમ પાછળના સામાન્ય પરિબળોમાં સરકારી મંજૂરીઓની ધીમી પ્રક્રિયા, લોન વાટાઘાટોમાં વિલંબ, પ્રાપ્તિ વિગતોને અંતિમ સ્વરૂપ આપતી એજન્સીઓ વચ્ચે સંકલનનો અભાવ, લાંબી બિડિંગ પ્રક્રિયા અને કાર્યકારી એજન્સીઓનો અભાવ છે. ક્ષમતાનો અભાવ જવાબદાર છે.
પૈસા મળ્યા નથી પરંતુ પાકિસ્તાન ફી ચૂકવે છે
આ રકમ સાથે જોડાયેલા દરેક મામલામાં કેન્દ્ર સરકાર અને પાકિસ્તાનની નોકરશાહીની બિનકાર્યક્ષમતાને જવાબદાર ઠેરવવામાં આવી છે. આંતરરાષ્ટ્રીય લેણદારો અને દાતાઓએ પાકિસ્તાનને આ લોન આપી હતી, પરંતુ આ દેશ આ રકમનો ઉપયોગ કરી શક્યો નથી. મોટી વાત એ છે કે પાકિસ્તાન આ બિનઉપયોગી રકમ મેળવવા માટે પ્રતિબદ્ધતા ફી પણ ચૂકવી રહ્યું છે. આમ છતાં પાકિસ્તાનની સરકાર અને અધિકારીઓને એ વાતનો ખ્યાલ નહોતો કે આ રકમનો ઉપયોગ કરીને દેશની ગરીબી દૂર કરી શકાય છે.
આઈએમએફ સાથે દેવાની વાતચીત પણ અટકી ગઈ
આઈએમએફએ 6.5 બિલિયન ડોલરના બેલઆઉટ પેકેજમાંથી 2.6 બિલિય ડોલરનનું વિતરણ કરવાનું બાકી છે. આઈએમએફનું કહેવું છે કે પાકિસ્તાન સરકાર તેની શરતો પર કામ કરવા તૈયાર નથી. આઈએમએફએ શરૂઆતમાં સપ્ટેમ્બર 2022 સુધી 6 બિલિયન ડોલરનું લોન પેકેજ આપ્યું હતું. જો કે, નવ મહિનામાં પાકિસ્તાનને માત્ર 500 મિલિયન ડોલરની સહાય આપવામાં આવી છે. આઈએમએફ સાથે પાકિસ્તાનનો કાર્યક્રમ ફરીથી પાટા પરથી ઉતરી ગયો છે કારણ કે શહેબાઝ શરીફની નવી સરકાર ગયા વર્ષે ઓગસ્ટમાં સુધારેલા સમયપત્રકનું પાલન કરવામાં નિષ્ફળ રહી હતી.
