2022 માં પાંચ રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે. આવી સ્થિતિમાં તમામ પક્ષોની તૈયારીઓ પુરજોશમાં ચાલી રહી છે. આમ આદમી પાર્ટીએ પંજાબમાં શીખ ચહેરાને મુખ્યમંત્રી બનાવવાની જાહેરાત કરી છે. ભાજપે જનતાને દલિત મુખ્યમંત્રી બનાવવાનું વચન આપ્યું છે. અકાલી દળે દલિતને ડેપ્યુટી સીએમ બનાવવાની વાત કરી છે. આવી સ્થિતિમાં હવે કોંગ્રેસમાં જાતિ સંતુલન બનાવીને સીએમ ચહેરો બનાવવાની કવાયત ચાલી રહી છે.
પંજાબનું જાતિ સમીકરણ ત્રણ ભાગોમાં વહેંચાયેલું છે, માઝા, માલવા અને દોઆબા. પંજાબમાં કુલ મતદારોમાં લગભગ 20 ટકા જાટ શીખ છે. 2017 ની વિધાનસભાની ચુંટણીમાં AAP એ જાટ શીખોમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. તમામ રાજકીય પક્ષો માત્ર જાટ શીખ પર જ દાવ રમી રહ્યા છે. જાટ શીખ પંજાબના સીએમ બની રહ્યા છે. પંજાબમાં 32 ટકા દલિત મતદારો છે અને દોઆબામાં જીતનો આધાર દલિત અને હિન્દુ મતદારો છે. રાજ્યમાં લગભગ 38 ટકા હિંદુ મતદારો છે.
બે નાયબ મુખ્યમંત્રી લાવી રહી છે કોંગ્રેસ, જાખડ હિન્દુ ચહેરો
કેપ્ટને સીએમ પદ પરથી રાજીનામું આપ્યા બાદ જાખડનું નામ હિન્દુ ચહેરો તરીકે આગળ મૂકવામાં આવ્યું છે. બે ડેપ્યુટી સીએમ બનાવવાની પણ ચર્ચા છે. જેમાં પાર્ટીમાં એક દલિત અને બીજા માટે વિચાર ચાલી રહ્યો છે. પંજાબ કોંગ્રેસમાં આ રાજકીય પરિવર્તન બાદ કોંગ્રેસ જાખડને હિન્દુ ચહેરા તરીકે લાવી રહી છે. આ સાથે પાર્ટીએ બે નાયબ મુખ્યમંત્રીઓનો વિકલ્પ પણ રાખ્યો છે.
વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં થશે મતોનું ધ્રુવીકરણ
જો કે, રાજ્યમાં પરિસ્થિતિ નિર્માણ થઈ રહી છે, એક વાત ચોક્કસ છે કે આગામી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં મતોનું ઘણું ધ્રુવીકરણ થશે. ક્યાંક દલિત સમાજ તેનું કેન્દ્ર બિંદુ હશે અને ક્યાંક જાટ શીખ વિરુદ્ધ બિન જાટ મતોનું વિભાજન થશે. કોંગ્રેસનો મુખ્ય મત દલિત શીખ અને હિન્દુ વર્ગમાંથી આવે છે. જયારે, અકાલી દળ મુખ્ય પ્રવાહના શીખો અને શ્રીમંત જાટ (જાટ શીખ) વચ્ચે તેના પ્રવેશ દ્વારા જ એક રીતે સત્તા પર આવે છે. AAP એ હજુ સુધી રાજ્યમાં કોઈ ખાસ વોટ બેંક સ્થાપી શકી નથી.
શિઅદ-બસપા ગઠબંધનથી ગ્રામીણ દલિત મત શેરમાં આવશે પરિવર્તન
આમાં પણ કોઈ શંકા નથી કે આ વખતે પંજાબની સ્થિતિ ઘણી બદલાઈ ગઈ છે. બસપાનું શિઅદ સાથે ગઠબંધન જ્યાં ગ્રામીણ દલિત મતોને એક કરીને મતના હિસ્સામાં ફેરફાર લાવશે. જયારે, અકાલી-ભાજપ ગઠબંધનમાં અણબનાવ, જે 25 વર્ષથી હિન્દુ-શીખ એકતાનું પ્રતીક રહ્યું છે, હવે નિ:શંકપણે રાજ્યની હિન્દુ વોટ બેંકને તેની રાજકીય પ્રાથમિકતાઓ નવેસરથી નક્કી કરવા દબાણ કરશે. આવી સ્થિતિમાં કોંગ્રેસના દિગ્ગજોની નજર હિન્દુ વોટ બેંક પર છે, જેની તાકાત પર પંજાબમાં સરકાર બને છે.
શહેરી હિન્દુઓમાં કેપ્ટનનો પ્રવેશ
કેપ્ટન અમરિંદર સિંહનો હિંદુઓમાં મોટો આધાર હતો. કારણ કે તેઓ રાષ્ટ્રવાદના મુદ્દે નિખાલસપણે બોલતા હતા અને આતંકવાદ સામે તેમનો આવાજ સાંભળવા મળતો હતો. આવી સ્થિતિમાં શહેરી વર્ગ હંમેશા કોંગ્રેસ માટે ઉભો રહ્યો છે. શહેરના લોકોએ આતંકવાદનો કાળો સમય જોયો છે. પંજાબમાંથી આતંકવાદને નાબૂદ કરવાનો શ્રેય કોંગ્રેસને જાય છે. જયારે, કોંગ્રેસ હાઇકમાન્ડ હિન્દુ નેતાઓને આગળ લાવવાનું વિચારી રહ્યું છે. સુનીલ જાખર, બ્રહ્મ મોહિન્દ્ર અને વિજય ઈન્દર સિંગલાના નામ મુખ્યમંત્રી પદની રેસમાં છે.