શું તમે ફેસબુક પર બીજાની પોસ્ટ્સ પર વધુ લાઇક્સ જોઈને ઇર્ષ્યા કરો છો જ્યારે તમારી પોસ્ટને અન્ય કરતા ઓછી ટિપ્પણીઓ મળે ત્યારે તમને ખોટું લાગે છે?
સામાન્ય ફેસબુક વપરાશ કારની આ સમસ્યાઓને ધ્યાનમાં રાખીને ફેસબુક હવે લાઈક છુપાવી જઈ રહી છે. તાજેતરના એક સમાચાર મુજબ, ફેસબુકના પ્રોફેસનલ વપરાશકર્તાઓની પોસ્ટ્સ પરની લાઈકની ગણતરી છુપાવવાનું શરૂ કર્યું છે. સૌ પ્રથમ આવું ઓસ્ટ્રેલિયામાં જોવા મળ્યું હતુ.
આ પછીની પોસ્ટ કરવા વાળા તેની લાઇક્સ અને પ્રતિક્રિયાઓની ગણતરી જોઈ શકશે, પરંતુ તે બાકીથી છુપાયેલ રહેશે અને તે મ્યુચ્યુઅલ ફ્રેન્ડના નામ સાથે પ્રતિક્રિયાઓના ચિહ્નો જોતો રહેશે. આવી રીતે બાકી વપરાશકર્તા એક બીજાની પોસ્ટ પર આવતી લાઈકસની ગણતરી નહીં જોઈ શકાય અને તેનાથી વધુ અથવા ઓછી લાઇક્સ માટે સ્પર્ધા ઘટાડવામાં મદદ કરશે.
આટલું જ નહીં,ફેસબુક વપરાશકર્તાઓ બાકીની પોસ્ટ્સ પર આવતી ટિપ્પણીઓની સંખ્યા અને અન્યની પોસ્ટ્સ પર વિડિઓ વ્યૂ જોઈ શકાશે નહીં. ફેસબુકે આ વિશે જણાવ્યું હતું કે, “અમે નથી ઇચ્છતા કે ફેસબુક પર કોઈની હરીફાઈ અથવા પસંદની લડાઇ જોવા મળે”.
નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, આ એક પ્રયોગ છે જે અમને સમજવામાં મદદ કરશે કે લોકો આ નવા ફોર્મેટને કેવી રીતે અપનાવે છે. મેદાતામાં સાઇકોલજીસ્ટ ડૉ. વિપુલ રસ્તગીનું માનવું છે કે સોશ્યિલ સાઇટ્સ લાઈક સિસ્ટમના કારણે વપરાશકર્તાઓને હતાશા જેવી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.
તેમનું કહેવું છે, ‘ઘણા લોકોનો આત્મવિશ્વાસ લાઈક અને ટીપ્પણીથી ચાલે છે. ઓછી લાઇક્સ મળવાના કારણે તેઓ ડિપ્રેશન પણ થઈ જાય છે. ઘણા લોકોને એ વાતનું ખરાબ લાગે છે કે મારી પોસ્ટ લાઇક નથી કરતા અથવા તેના પર કોઈ ટિપ્પણી કરી નથી.
જો કે,આ એવા લોકો છે જેમનો વિશ્વાસ પહેલાથી ઓછો છે. તેમાં એવા લોકો પણ છે જે કોઈ કારણસર પરેશાન થાય છે. તેનો એક માત્ર ફાયદો એ હતો કે જે લોકો કોઈ જાતની હીનભાવના અનુભવે છે, તેઓ તેના દ્વારા વધુ સારું અનુભવી શકે છે.
ફેસબુક પર લાઈક સિસ્ટમતથી નુકસાન વધુ થાય છે. તેથી જો તેઓ તેને બંધ કરવાનો વિચાર કરે છે, તો તે સારું છે. વધુ લાઈક ઇચ્છામાં, ઘણા લોકો બધાથી અલગ સેલ્ફી લેતી વખતે તેમના જીવનની પણ પરવા કરતા નથી.
પ્લેટફોર્મ પર સુધારવાની કરી કોશિશ
ફેસબુક પોતાના પ્લેટફોર્મ પર યુવા વપરાશકર્તાઓ પર આવતા સોશ્યલ દબાણની અનુભૂતિ કરી રહ્યું છે, જેના કારણે આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. સાઇટનું માનવુ છે કે આ પછી તેમના વિચારો, ફોટા અને વીડિયો પોસ્ટ કરતી વખતે લોકો વધુ આરામદાયક બનશે.
સોશિયલ સાઇટ્સ પર ઓછી લાઈકના કારણે તનાવ, સાયબર ગુંડાગીરી અને આત્મહત્યા સુધીના કિસ્સા નોંધાયા છે. ફેસબુકનું માનવું છે કે આ પ્લેટફોર્મ પર સુધારાનું એક પગલું છે.
ફોટો શેયરિંગ પ્લેટફોર્મ ઇન્સ્ટાગ્રામ પણ વપરાશકર્તાઓની પોસ્ટ્સ પર પસંદોને છુપાવવા માટે પ્રોટોટાઇપ ડિઝાઇન પર કામ કરી રહ્યું છે. ઇન્સ્ટાગ્રામની પ્રોટોટાઇપ ડિઝાઇન વપરાશકર્તાઓની પોસ્ટ્સમાંથી લાઇકો છુપાવી દેશે.
જે વપરાશકર્તાએ પોસ્ટ શેર કરી છે તે પસંદોને જોઈ શકશે, પરંતુ અન્ય વપરાશકર્તાઓ જોઈ શકશે નહીં. ઇન્સ્ટાગ્રામ દ્વારા કહેવામાં આવ્યું છે કે આ ક્ષણે તે એક આંતરિક પરીક્ષણ પ્રોટોટાઇપ છે અને બધા વપરાશકર્તાઓ માટે ઉપલબ્ધ નથી.
સબંધો ખરાબ કરી રહી છે લાઇકો
આ વિશે વાત કરતા સમાજશાસ્ત્રી પ્રોફેસર આનંદ કુમારે કહ્યું છે કે, સમાજમાં અન્ય લોકો તરફથી તમારી પ્રશંસા સાંભળવી એ કુદરતી માનવ સ્વભાવનો એક ભાગ છે. ફેસબુક દ્વારા એક નવું પરોક્ષ વિશ્વ ખોલ્યું છે, જ્યાં લોકો અજાણ્યા લોકો સાથે પણ સંપર્ક કરી શકતા.
હવે લોકોએ તેને તેમના જીવનનો આવશ્યક ભાગ બનાવી દીધો છે. તેના પર જ્યાં સુધી લાઇક્સ અને ટિપ્પણીની વાત છે, તેમાં ફક્ત યુવાનો જ નહીં પરંતુ ઘણી મોટી હસ્તીઓ શામેલ છે. મેં એવું સાંભળ્યું છે કે લાઇક્સ લેવાનો એક મોટો વ્યવસાય છે.
કેટલાક લોકો હવે એ ચિંતા છે કે મારી પોસ્ટ્સને ઓછી લાઈક છે. આનાથી સંબંધોમાં પણ વધારો થયો છે. ઘણા લોકો સમજે છે કે તેમની પોસ્ટ્સ પર પસંદ કરવું તે તમારી નૈતિક જવાબદારી છે.
જો તમને તેમની પોસ્ટ તરત જ લાઈક ન આવે, તો તેઓને ખરાબ લાગે છે અને તમારી સાથે નારાજ થાય છે. તેઓને એ વાતથી કોઇ મતલબ નથી કે સામે વાળો વ્યકિત કેટલો છે!
તેમને ફક્ત તમારી પોસ્ટ પર લાઈકની જ જરૂર છે. હું માનું છું કે તે લોકો જે આત્મહિંસા અને આત્મવિશ્વાસની સરહદ પર ઉભા છે, જેમ કે કંઈક સારું થાય,તો તેઓ ખૂબ ખુશ થાય છે અને જો કંઈક ખોટું થાય છે, તો તે પોતામાં હિંસા અને હતાશાની લાગણી અનુભવે છે.
તેમના માટે ફેસબુક સંચાર સારું માધ્યમ નથી. ફેસબુક માનસિક તાણમાં આવી રહેલા લોકોની કલંક લેવા માંગતો નથી. તેથી તે આ પગલું ભરવાનું વિચારી રહ્યું છે.
દરેક યુગની ચાહત છે લાઈક
સોશિયલ મિડિયા પર નજર નાખતો લેખક વિનીત કુમાર કહે છે કે, ‘ફેસબુક કે જે કર્યું એનો મતલબએ નથી કે ઓછી લાઇકો થી લોકો ડિપ્રેશનમાં જતા રહે છે. પરંતુ તેની પાછળ એક ખૂબ મોટી બિઝનેસ ટેક છે.
તમે જાણતા હશો કે આજે લાઇક્સ અને ટિપ્પણી પણ ખરીદે છે આ સાથે, જે વ્યક્તિગત સ્તરે લખે છે તેમની લાઈક અને ટિપ્પણીઓ આના કરતા ઘણી ઓછી છે. હવે જે ફેસબુક કરી રહ્યું છે, એક સારી પરિસ્થિતિ બનાવી શકાય છે.
આનો અર્થ એ થશે કે લોકો વધુ સ્થિર રીતે લખી શકે છે આ અંગે મારી પ્રતિક્રિયા ખૂબ જ મિશ્રિત થશે, કારણ કે જો ફેસબુક આવું કરવા જઈ રહ્યું છે, તો પછી પેડ લાઇક્સ પર શું ટેક હશે.
ઘણી વાર જોયું હશે કે એકબીજા જોડે અથવા તો દોસ્તો જોડે લાઇક્સ અને ટિપ્પણીને લઈને મુકાબલો અને નારાજગી થઈ જાય છે. આને લઈને તમારી શુ પ્રતિક્રિયા હશે? આના પર વિનીત કહે છે, ‘આ જુઓ,હું આને’ વર્ચ્યુઅલ સ્ટેજનું નવું કાસ્ટિઝમ ક્લાસ વોર ‘કહું છું અને તે ખાલી કિશોરમાં નથી, પરંતુ મેં ઘણી વખત 70 વર્ષના લોકોમાં પણ ઘણી વાર જોયું છે જે કહે છે કે મેં 30 પુસ્તકો લખ્યા છે અને મારી પોસ્ટ પર 200 લાઇક્સ પણ નથી.
ખરેખર, આપણે સોશિયલ મીડિયા પર એક્ટિવ લોકોનું બાયલોજીકલ યુગ જોવું જોઈએ નહીં અને તેમની ડિજિટલ યુગ જોવી જોઈએ નહીં.
બકોલ વિનીત, જો એકંદરે તમે મને પૂછશો, તો હું કહીશ કે જો તમે સાર્વજનિક પ્લેટફોર્મ પર છો, તો સંખ્યામાં મહત્વ નથી. તમે જુઓ, લોકો વાયરલ થઈ રહ્યા છે અને તેઓને ચૂંટણીની ટિકિટ પણ મળી રહી છે. જોકે કે ફેસબુક નંબર હટાવી રહ્યું છે પછી તે અન્ય કેટલાક પરિમાણો લાવી શકે છે.
