દેશના હૃદય મધ્ય પ્રદેશની રાજધાની ભોપાલના હબીબગંજ રેલવે સ્ટેશનનું નામ ‘રાની કમલાપતિ’ થઈ ગયું છે. કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયે શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ એ સરકારના પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપી દીધી છે. આ સાથે આ રેલ્વે સ્ટેશનનું નામ સૌથી ઓછા સમયમાં બદલાઈ ગયું. એક રસપ્રદ વાત એ છે કે આ રેલ્વે સ્ટેશનનું માત્ર નામ બદલાયું નથી, પરંતુ રાણી કમલાપતિના નામે નવો કોડ ‘RKMP’ પણ જારી કરવામાં આવ્યો છે. રેલવે દસ્તાવેજોમાં આ સ્ટેશનનું ટૂંકું નામ છે..
રાણી કમલાપતિ 18મી સદીની રાણી હતી. રાણી કમલાપતિના લગ્ન ગિન્નૌરગઢના વડા અને ગોંડ રાજા સુરત સિંહના પુત્ર નિઝામ શાહ સાથે થયા હતા. સુંદર અને બહાદુર રાણી કમલાપતિ રાજાને સૌથી પ્રિય હતી. તેનો ભત્રીજો આલમ શાહ સતત નિઝામ શાહની હત્યાનું કાવતરું ઘડી રહ્યો હતો. તક મળતાં તેણે રાજાને ભોજનમાં ઝેર ભેળવીને મારી નાખ્યો. તેણે રાણી અને તેના પુત્રનો જીવ પણ જોખમમાં મૂક્યો હતો.
પોતાને બચાવવા માટે, રાણી કમલાપતિ તેમના પુત્ર નવલ શાહ સાથે ગિન્નૌરગઢથી ભોપાલના રાણી કમલાપતિ મહેલમાં આવ્યા હતા. આજનું ભોપાલ એ સમયે એક નાનકડું ગામ હતું જેમાં નિઝામ શાહનું શાસન હતું. રાણી કમલાપતિ તેના પતિના મૃત્યુનો બદલો લેવા માંગતી હતી, પરંતુ સમસ્યા એ હતી કે તેની પાસે ન તો સૈન્ય હતું કે ન તો પૈસા. રાણી કમલાપતિએ મિત્ર મોહમ્મદ ખાન પાસે મદદ માંગી. તે મદદ કરવા તૈયાર થયો, પરંતુ તેના બદલામાં તેણે રાણી પાસેથી એક લાખ રૂપિયાની માંગણી કરી.
દોસ્ત મોહમ્મદે રાજા આલમ શાહ પર હુમલો કરીને મારી નાખ્યો. જો કે, કરાર મુજબ, રાણી પાસે દોસ્ત મોહમ્મદને આપવા માટે એક લાખ રૂપિયા નહોતા. આવી સ્થિતિમાં રાણીએ ભોપાલનો એક ભાગ તેમને આપી દીધો, પરંતુ રાણી કમલાપતિના પુત્ર નવલ શાહ તેમની માતાના આ નિર્ણય સાથે સહમત ન હતા. આવી સ્થિતિમાં નવલ શાહ અને દોસ્ત મોહમ્મદ વચ્ચે લડાઈ થઈ. મોહમ્મદે નવલ શાહને કપટથી ઝેર આપીને મારી નાખ્યા હતા.
મહિલાઓની ઓળખ અને તેમની સંસ્કૃતિની રક્ષા માટે મહારાણી કમલાપતિએ જળ સમાધિ લઈને ઈતિહાસમાં પોતાનું સ્થાન બનાવ્યું હતું. તેમનું આ પગલું એ જ જૌહર પરંપરાનું અનુસરણ હતું, જેમાં આપણી નારી શક્તિએ પોતાની ઓળખ, ધર્મ અને સંસ્કૃતિને અદમ્ય હિંમતથી બચાવી છે.