રાવણને કોણ નથી ઓળખતું રાવણના મહાન પુજારી જ નહીં.પણ,તે જ્યોતિષીઓ,તંત્ર અને યોગમાં પણ ખૂબ મોટો હતો. તે યુદ્ધની પ્રપંચી કલામાં એટલી સારી રીતે વાકેફ હતો.કે તેઓએ તેમના દ્વારા દેવતાઓને પણ હરાવ્યા હતા. જો જોવામાં આવે તો રાવણમાં ઘણી બધી દુષ્ટતાઓ હાજર હતી, પરંતુ તે અચ્છાઈથી પણ સમૃદ્ધ હતો.
જેની સાથે આપણે આપણા જીવનમાં ઘણું શીખી શકીએ છીએ. પરંતુ અહીં અમે તમને થોડી પસંદ ની વાતો જણાવીશું. રાવણના સારા ગુણો કે જેને તમે આજે તમારા જીવનમાં લાગુ કરી શકો છો.રાવણના સારા ગુણો,ભગવાન રામ જાણતા હતા કે રાવણ મહાન છે. આ કારણોસર, તેમણે લક્ષ્મણને મૃત્યુની સ્થિતિમાં રહેલા રાવણની સામે જવાનો આદેશ આપ્યો.જાઓ લક્ષ્મણ રાવણ પાસે જાઓ અને શિક્ષણ લો.
કેમ રામે લક્ષ્મણને રાવણ પાસેથી શીખવાનો આદેશ આપ્યો.શ્રી રામ દ્વારા લક્ષ્મણને રાવણ પાસેથી શીખવાની આજ્ઞા મળી. આ વિશે સાંભળી લક્ષ્મણ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા. ભગવાન રામે લક્ષ્મણને કહ્યું કે વિશ્વમાં રાજકારણ, નીતિ અને શક્તિની દ્રષ્ટિએ રાવણ એક મહાન પંડિત છે.હવે તે પૃથ્વી પરથી વિદાય લઈ રહ્યો છે. તમારે તેમની પાસે જવું જોઈએ. તેમના જીવનમાંથી થોડુંક શિક્ષણ લેવું જોઈએ. કારણ કે રાવણ પછી કોઈ તમને આપી શકશે નહીં. ત્યારે રાવણે લક્ષ્મણને આ શિક્ષા આપી.
1. દુશ્મન નાનો નથી હોતો.
રાવણ લક્ષ્મણને કહે છે કે તમારે તમારા હરીફ અને શત્રુને ક્યારેય તમારા કરતા નાના ન માનવું જોઈએ. હું ભૂલી ગયો હતો કે જેને હું સામાન્ય વાનર, રીંછ માનતો હતો. તેઓએ મારી આખી સેનાનો નાશ કર્યો.
2. સારા કામમાં કોઈ વિલંબ નહીં.
રાવણના સારા ગુણોએ લક્ષ્મણને શુભ કાર્ય જલ્દી કરવા જણાવ્યું . કારણ કે તમે જેટલું ટાળી શકો એટલું અશુભ ટાળવું જોઈએ. તેનો અર્થ શુભસ્ય શિઘર્મહું ભગવાન શ્રી રામને ઓળખી શક્યો નહીં અને મેં તેમની શરણમાં આવવામાં વિલંબ કર્યો. આ કારણોસર મારી આ સ્થિતિ થઈ. જો મેં તેમને પહેલેથી જ ઓળખી લીધા હોત, તો મારી આ દશા ન હોત.
3. કોઈ તુચ્છ નથી હોતું.
મહા પંડિતે લક્ષ્મણને કહ્યું કે જ્યારે તેમને બ્રહ્માજી પાસેથી અમરત્વનું વરદાન મળ્યુ.તો તે માણસ અને વાનર સિવાય કોઈ તેમને મારી ન શકે.મેં આ પ્રકારનું વરદાન માંગ્યું હતું કારણ કે હું માણસ અને વાંનરને તુચ્છ સમજતો હતો, તે મારી મોટી ભૂલ હતી.લક્ષ્મ અંતિમ ઘડીએ રાવણ પાસેથી શું શીખ્યા. સારા કામમાં વિલંબ કરવો જોઈએ નહીં.શત્રુને તમારા કરતા નાનો સમજવાની ભૂલ ક્યારેય કરશો નહીં.આ દુનિયામાં તુચ્છ પ્રાણી કોઈ નથી હોતું.
4. શક્તિઓને વધારવાના ગુણ.
રાવણ એ વિશે બરાબર જાણતા હતા કે શક્તિ એ જ બધું છે. તેના દમ પર, તે ધન, આરોગ્ય,જ્ઞાન અને કંઈપણ પ્રાપ્ત કરી શકે છે.રાવણ દરેક સમય તેની શક્તિ વધારવાનું કામ કરતો હતો. તે માનતો હતો કે શક્તિનો જન્મ યોગ્યતા દ્વારા થાય છે. જો કે, રામાયણને પણ તેની શક્તિનો ગર્વ હતો. તેનું અભિમાન શિવજીએ તોડી નાખ્યું. જ્યારે તેમણે શિવની સ્તુતિ કરી હતી.શક્તિના પ્રકારો,શક્તિઓ બે પ્રકારની હોય છે,દેવીય,માયાવી
5. ખોજી બુદ્ધિ.
દરેક સમયે રાવણે શોધ અને ખોજને વધુ મહત્વ આપ્યું. તે નવા નવાશસ્ત્રો અને અસ્ત્રો બનાવતા હતા એવું પણ કહેવાય છે કે તે સ્વર્ગ સુધી સીડી પણ બનાવવા માંગતો હતો. સ્વર્ગમાં સુગંધ મેળવવા માટે તે આવા પ્રયત્નો કરતો હતો.તેમની પત્ની મંદોદરી હતી જેમણે ચેસની શોધ કરી હતી અને રાવણની પ્રયોગશાળા પણ હતી. જ્યાં તે રોજ નવી નવી શોધ કરતો હતો. રાવણે પોતે તેમની વેદ શાખામાં દૈવી રથ પણ બનાવ્યો હતો.કુંભ કરણ તેમની પત્ની વ્રજવાળા સાથે તે.ની પ્રયોગશાળામાં વિવિધ હથિયારો અને સાધનો બનાવતા હતા. જેના કારણે તેમને ખાવા પીવાનો પણ ખ્યાલ નહોતો રહેતો.કુંભકરણનું આ જ યંત્ર, માનવ કલા “ગ્રેટ ઇન્ડિયન” પુસ્તકમાં “વિઝાર્ડ આર્ટ” તરીકે નોંધાયેલી છે. કલાની દ્રષ્ટિએ રાવણની પત્ની ધન્યા માલિની પણ શ્રેષ્ઠ હતી.
6. પરમ તપસ્વી.
રાવણને સારા ગુણોના પરમ તપસ્વી કહેવામાં આવે છે. કારણ કે તેમણે પોતાની ઇચ્છાઓ પૂરી કરવા માટે તપ કરતા. તેમણે તપ કરીને માત્ર શિવજીને જ પ્રસન્ન નોહતા કર્યાપણ, તેમણે બ્રહ્મા પાસેથી વરદાન માંગ્યું, ત્યારબાદ રાવણે નવ ગ્રહો અને દેવતાઓને બંધક બનાવ્યા. હનુમાન જી દ્વારા શનિદેવને રાવણના બંધનમાંથી મુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.ઉલ્લેખનીય છે કે તપસ્યાનું પ્રથમ સ્વરૂપ સંકલ્પ અને વ્રત હોઈ છે. જે વ્યક્તિ સંકલ્પ અને વ્રત લે છે તે સફળતા પ્રાપ્ત કરે છે.
7. મોટા ભક્ત.
જ્યારે પણ વિશ્વમાં ભક્તિનું ઉદાહરણ આપવામાં આવશે. તેથી રાવણનું નામ આવવું યોગ્ય રહેશે કારણ કે રાવણ માનતા હતા કે જીવનમાં કોઈને કોઈ ઇસ્ટ જરૂર હોવા જોઇએ. જ્યારે શ્રી રામ રામેશ્વરમમાં શિવલિંગ સ્થાપિત કરાવતા હતા.ત્યારે કોઈ વિદ્વાન પંડિતની જરૂર હતી. લાંબી શોધખોળ કર્યા પછી તેમને ખબર પડી કે રાવણ સિવાય બીજો કોઈ વિદ્વાન પંડિત નથી. આવી સ્થિતિમાં, તેમણે તેમને આમંત્રણો મોકલ્યા, રાવણ એક શિવ ભક્ત હતા. તેથી શત્રુનું આમંત્રણ પણ સ્વીકાર્યું.
8. આયુર્વેદના જ્ઞાની.
શરીરના રોગને મુક્ત અને સ્વચ્છ રાખવામાં રાવણ જ્ઞાની હતા. રાવણ કવિ, સંગીતકાર, વેદજ્ઞાન વગેરેના ગુણો સિવાય રાવણને આયુર્વેદના રસાયણોનું સારું જ્ઞાન હોવાનું પણ કહેવામાં આવે છે. કે રાવણ રસાયણશાસ્ત્રના જ્ઞાન દ્વારા તેમણે ઘણી અપૂર્ણ શક્તિઓ પણ મેળવી લીધી છે.આ શક્તિઓના બળ પર, તેમણે ઘણા ચમત્કારો પણ કર્યા. જીવનના દરેક વ્યક્તિને ઓષધિઓ અને આયુર્વેદનું જ્ઞાન હોવું જોઈએ. કારણ કે જીવનમાં તેની ઉપયોગિતા ખૂબ વધારે છે.
9. દ્રઢતા.
જ્યારે રાવણ તેના હાથમાં કોઈ કામ લે તો. તેને પૂર્ણ નિષ્ઠા અને સમર્પણ સાથે તે કરતો હતો. ત્યાં સુધી તે તેનો પીછો છોડતો નથી. જેના કારણે તે અનેક સિધ્ધ વિદ્યાઓના જ્ઞાતા અને પ્રપંચી બન્યા.તે પોતાની તાકાતે સમગ્ર પૃથ્વી પર શાસન કરવાનું વિચારી રહ્યો હતો. જેના માટે તેમણે અનેક યુદ્ધો, અભિયાનો લડ્યા અને ઘણા બાંધકામો પણ કર્યા. દરેક વ્યક્તિને કોઈ પણ કામ કરવા પ્રત્યે આવો જુસ્સો હોતો નથી. તો પછી તે કેવી રીતે સફળતાના શિખરે પહોંચશે.
10. શાસ્ત્રોના નિર્માતા.
એક મહાન શિવ ભક્ત હોવાને કારણે તેમણે શિવની સ્તુતિ અને તાંડવનાં સ્ત્રોતોની રચના પણ કરી. રાવણે જાતે અંકર પ્રકાશ, ઇન્દ્રજલ, કુમારાંત્ર, પ્રાકૃત કામધેનુ, રાવણયમ, નાડી પરીક્ષા, પ્રાકૃત લંકેશ્વર, ૠગ્વેદ ભાશ્ય વગેરે પુસ્તકોની રચના કરી હતી.તેમને પુસ્તકો વાંચવા અને લખવામાં ખૂબ રસ હતો. જીવન પુસ્તકોમાં રસ હોવો જોઈએ. જીવનમાં જ્ઞાન વિકસાવવા સાથે, તે બુદ્ધિને તીક્ષ્ણ બનાવવામાં મદદ કરે છે.
11. પાછળ ન હટવું.
રાવણના સારા ગુણો જ્યારે રાવણની સંપૂર્ણ સૈન્ય પણ યુદ્ધમાં પ્રાપ્ત થાય છે. તેથી રાવણને તે જોઈતું હતું. તે પીછેહઠ કરી શકે, પરંતુ તેની પીછેહઠ કરવાના ગુણો ન હતા.જ્યારે પણ તે કોઈ કામ શરૂ કરતા. તો તે તેના અંત સુધી પહોંચાડતા તો પછી પરિણામ શું આવે છે તે મહત્વનું નથી.
12. નાનાથી પ્રારંભ કરો.
સીતા હરણ પછી, જ્યારે રામ અને રાવણ વચ્ચે યુદ્ધ ચાલી રહ્યું હતું.તો રાવણ ઇચ્છત, તો તે પહેલા જ યુદ્ધમાં જઈને અને યુદ્ધનું પરિણામ જાહેર કરી શકત. પરંતુ તેમણે નાનો પ્રારંભ કર્યો અને દુશ્મનની તાકાતનો અંદાજ કાઢવાની અને રણનીતિ સમજવાનો પ્રયાસ કર્યો. જેને આપણે આપણા જીવનમાં પણ અપનાવવી જોઈએ.
13. વિજય સિવાય કશું નથી.
રાવણની અંદરની ગુણવત્તા શ્રેષ્ઠ હતી. તે જ તે જીવનમાં જીત સિવાય બીજું કશું જોતો ન હતો. તે શક્ય તેટલું ઇચ્છતો હતો. જીતવાનો આ વિચાર તેના મનને એક ક્ષણ માટે પણ અલગ કરી શકતો નહીં.
14. મોટી વિચારસરણી.
બ્રહ્મા જી અને શિવ પાસેથી વરદાન લીધા પછી, રાવણ આખા બ્રાહ્મણ ઉપર વિજય મેળવવા માંગતો હતો. તે સાબિત કરવા માગતો હતો કે તેના કરતા શક્તિશાળી કોઈ નથી. જેના માટે તેણે પણ પ્રયત્ન કરવો જોઇએ. આપણે અહીં મોટી વિચારસરણી રાખીએ છીએ. પરંતુ પ્રયાસ જરા પણ કરતા નથી.
15. પોતાના લોકો સાથે વેર ન રાખો.
રાવાના સારા ગુણો તમારે તમારા જીવનસાથી, દરબાર, કુટુંબ, રસોઈયા અને ભાઈ જેવા લોકો સાથે ક્યારેય દુશ્મનાવટ ન કરવી જોઈએ. કારણ કે આ લોકો તમને ગમે ત્યારે નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
16. રમત ને રમો.
વ્યક્તિએ પોતાના કર્મ કરવામાં આનંદ કરવો જોઇએ. જરુંરી નથી કે તમે દર વખતે જીતશો કે નહીં. રામ-રાવણ યુદ્ધ દરમિયાન, રાવણે પણ વચગાળાના સમયમાં યુક્તિઓ, બળ અને માયાનો ઉપયોગ કર્યો હતો.
17. ટીકાને પણ માન આપો.
જો રાવણે વિભીષણની વાત અગાઉથી સ્વીકારી લીધી હોત. તો આ યુદ્ધ ન થયું હોત અને રાવણના ઘણા સૈનિકો અને પ્રજા બચી શક્યા હોત. જોકે, રાવણને પણ વિભીષણના શબ્દો ટીકા જેવા લાગ્યા. પરંતુ જો તે ટીકાને માન આપે. કદાચ પોતે તે જીવંત હોત.
18. અન્યની મજાક ઉડાવવી એ ખોટું છે.
જ્યારે હનુમાન અશોક વાટિકામાં ઉથલપુથલ મચાવી રહ્યા હતા. તે તેમને બંધક બનાવીને રાવણના દરબારમાં લાવવામાં આવ્યા. ત્યારબાદ લોકોએ હનુમાનના વાનર સ્વરૂપની ઘણી મશ્કરી કરી. પરિણામે, લંકાની પ્રજાને ઘણું બધું સહન કરવું પડ્યું.
19. શ્રેષ્ઠ કંઈ નહીં.
રાવણને ઘણી શક્તિઓના કારણે ઘમંડ થઇ ગયો હતો. કે તે નસીબને પણ પરાજિત કરી શકે છે. પરંતુ નિયતિ એ જે લખ્યું હોય તો દરેકને ભોગવવું પડે છે. જેમ શ્રી રામને વનવાસ ભોગવવો પડ્યો.
20. મજબૂત વિશ્વાસ.
ભગવાન પ્રત્યે તમારી જે પણ આસ્થા છે. પછી તે નફરત અથવા પ્રેમની , તમારા હૃદયમાં તે માટે પૂર્ણ લાગણી હોવી જોઈએ. જેથી તમારું સમર્પણ તેમાં દેખાઈ શકે.
21. લોભથી દૂર.
આપણે જીતવાની લાલચ દૂર કરવી જોઈએ.અને તે કામમાં આનંદ કરવો જોઈએ. જેનાથી તમારી સફળતા નિશ્ચિત હોઈ.
22. તકોને ઓળખો.
વ્યક્તિએ સફળતાને માન્યતા આપે છે તેજ રીતે તકોને માન્યતા આપે તે પણ જરૂરી છે તે જ રીતે, દાન અથવા ભલાઈ કરવી આવા નાના અવસરોને હાથથી ન જવા દેવા જોઈએ.
23. જેસે કો તેસા.
જ્યારે લક્ષ્મણે રાવણની બહેનનું નાક કાપી નાખ્યું હતું. તો રાવણે બદલો લેવા સીતાનું હરણ કર્યું હતું. જો તે ઇચ્છતો, તો તે સીધા રામ અને લક્ષ્મણ સાથે લડી શકત. પરંતુ તેમણે તેની નીતિને કારણે આવું કર્યું નહીં.
24. કર્મ એજ મોટી પૂજા.
રાવણના દશાનનના સારા ગુણોને તેમની ક્રિયાઓ પર વધુ ધ્યાન આપતા હતા. એવો એક સમય જ્યારે તે શિવને પ્રસન્ન કરવા માંગતા હતા.કર્મની પૂજા કરતા તેમણે ભગવાન શિવને પ્રસન્ન કર્યા.તેમણે પોતાનો જીવનું પણ બલિદાન આપ્યુ. તમે પણ તમારા કર્મો કરવા માટે છેલ્લા શ્વાસ સુધી લડી શકો છો. એવું કહેવામાં આવે છે કે જે અંતમાં જીતે છે તે જ મૃત્યુથી ડરતો નથી.