અત્યાર સુધી રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેના યુદ્ધમાં ભારતની ભૂમિકા તટસ્થ રહી છે. ત્રણ દિવસમાં બીજી વખત, ભારતે સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં રશિયા વિરુદ્ધ મતદાન કરવાથી પોતાને દૂર કર્યા. સોમવારે, સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદ (UNSC) એ યુક્રેન કટોકટી પર કટોકટી સત્ર બોલાવ્યું. આ પહેલા શુક્રવારે પણ યુક્રેનમાંથી રશિયાની સેના હટાવવા અંગેનો પ્રસ્તાવ લાવવામાં આવ્યો હતો. ભારતે રશિયા વિરુદ્ધ લાવવામાં આવેલા બંને ઠરાવ પર વોટિંગ કરવાથી મોં ફેરવી લીધું હતું.
ભારત અને રશિયાના સંબંધો ઘણા જૂના છે. બંને દેશો અનેક અવસરો પર એકબીજાને ટેકો આપતા રહ્યા છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદમાં જ્યારે પણ ભારત કોઈપણ મુદ્દે ઘેરાય છે ત્યારે રશિયાએ તેનું સમર્થન કર્યું છે. અત્યાર સુધી રશિયાએ ભારતના સમર્થનમાં 4 વખત વીટો પાવરનો ઉપયોગ કર્યો છે.
1. 1957: કાશ્મીર મુદ્દો
1955માં સોવિયત યુનિયન (USSR)ના તત્કાલિન નેતા નિકિતા ખ્રુશ્ચેવ ભારત પ્રવાસ પર આવ્યા હતા. ત્યારે તેણે કહ્યું હતું કે મોસ્કો માત્ર “સરહદની આજુબાજુ” છે અને જો કાશ્મીર મુદ્દે કોઈ સમસ્યા હોય તો તેણે અમને જણાવવાનું છે.
1957માં, પાકિસ્તાને સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં એક ઠરાવ કર્યો અને માગણી કરી કે સંયુક્ત રાષ્ટ્રની સેનાને કાશ્મીરમાં બિનલશ્કરીકરણ કરવા માટે ઉતરવું જોઈએ. તે સમયે યુએસએસઆરએ વીટો પાવરનો ઉપયોગ કર્યો અને આ દરખાસ્ત પડતી મૂકી.
2. 1961: ગોવા મુદ્દો
આઝાદી પછી પણ લગભગ 14 વર્ષ સુધી ગોવા આઝાદ ન થઈ શક્યું. ત્યાં 1961 સુધી પોર્ટુગીઝોનો કબજો હતો. ગોવાની આઝાદી માટે દેખાવો થઈ રહ્યા હતા. પોર્ટુગલે તે સમયે યુએનએસસીને પત્ર લખીને તેનો ભાગ જણાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો.
અહેવાલો અનુસાર, તે સમયે નિકિતા ખ્રુશ્ચેવે તત્કાલિન વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુને ટેલિગ્રામ મોકલીને ગોવામાં ભારતની કાર્યવાહીને યોગ્ય ઠેરવી હતી.
આ પછી પોર્ટુગલે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદમાં એક ઠરાવ લાવ્યો અને માંગ કરી કે ભારતે ગોવામાંથી પોતાની સેના પાછી ખેંચી લેવી જોઈએ. અમેરિકા, ફ્રાન્સ અને બ્રિટને આ પ્રસ્તાવને ટેકો આપ્યો હતો, પરંતુ યુએસએસઆરએ વીટો કરીને દરખાસ્તને પડતી મૂકી હતી.
એવું માનવામાં આવે છે કે યુનાઇટેડ નેશન્સ સિક્યોરિટી કાઉન્સિલમાં યુએસએસઆરના આ સમર્થનથી ભારતને મજબૂતી મળી અને આખરે 19 ડિસેમ્બર 1961ના રોજ ગોવા સ્વતંત્ર થયું.
3. 1961 : ભારત-પાકિસ્તાન
1962માં, USSR એ 100મી વખત વીટો પાવરનો ઉપયોગ કર્યો અને આ વખતે પણ ભારતના સમર્થનમાં. વાસ્તવમાં, આયર્લેન્ડ યુએનએસસીમાં એક ઠરાવ લાવ્યો હતો, જેમાં ભારત-પાકિસ્તાનને વાતચીત દ્વારા મુદ્દાને ઉકેલવા માટે અપીલ કરવામાં આવી હતી.
આ ઠરાવને સંયુક્ત રાષ્ટ્રના 7 સભ્યોએ ટેકો આપ્યો હતો, જેમાં અમેરિકા, ફ્રાન્સ, બ્રિટન અને ચીન કાયમી સભ્ય હતા. ભારતે આ ઓફર ફગાવી દીધી હતી. તે સમયે યુએસએસઆરએ ફરીથી વીટોનો ઉપયોગ કર્યો અને આ પ્રસ્તાવને પડતો મૂક્યો.
4. 1971: કાશ્મીર મુદ્દો
પાકિસ્તાન હંમેશા કાશ્મીર મુદ્દાને આંતરરાષ્ટ્રીય બનાવવાનો પ્રયાસ કરતું આવ્યું છે. 1965ના યુદ્ધ પછી પણ પાકિસ્તાને તેને આંતરરાષ્ટ્રીય મુદ્દો બનાવવા માટે ઘણી વખત પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ તે ક્યારેય સફળ ન થયું.
જોકે, 1971માં જ્યારે બાંગ્લાદેશની આઝાદી માટે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ થયું ત્યારે કાશ્મીરનો મુદ્દો ફરીથી સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદમાં આવ્યો. તે સમયે ફરીથી યુએસએસઆરએ વીટો પાવરનો ઉપયોગ કર્યો.
એવું માનવામાં આવે છે કે યુએસએસઆરના તે વીટોની મદદથી, કાશ્મીર મુદ્દો ક્યારેય આંતરરાષ્ટ્રીય બન્યો નહીં અને હંમેશા ભારત-પાકિસ્તાનનો મુદ્દો રહ્યો.