ભારતીય રેલ્વે નેટવર્ક વિશ્વના સૌથી મોટા રેલ નેટવર્કમાં ગણાય છે. ભારતીય રેલ્વેએ તેની સેવાઓ 16 એપ્રિલ 1853 માં શરૂ કરી હતી અને પહેલી ટ્રેન મુંબઈથી થાના સુધીના 33 કિલોમીટરના અંતર કાપ્યું હતું. શું તમે જાણો છો કે રેલ્વે કોચ પર કેમ રંગીન પટ્ટાઓ લગાવવામાં આવે છે અને ટ્રેનોના કોચનો રંગ કેમ અલગ છે. ચાલો આ લેખ દ્વારા અભ્યાસ કરીએ.
રેલવે એ પરિવહનના આધુનિક માધ્યમોમાંનું એક છે. ભારતીય રેલ્વેનું 1951 માં રાષ્ટ્રીયકરણ કરવામાં આવ્યું હતું અને આજે એશિયાનું સૌથી મોટું રેલ્વે નેટવર્ક છે અને તે જ સંચાલન હેઠળ વિશ્વનું બીજું સૌથી મોટું નેટવર્ક કાર્યરત છે.
સ્ટીમ એન્જિનથી લઈને ડીઝલ એન્જિન સુધીની અને ત્યારબાદ ઇલેક્ટ્રિક લોકોમોટિવ સુધીની તેની સફર મનોહર રહી છે. તેથી, ભારતમાં રેલ પ્રવાસને સૌથી વધુ વૈભવી અને અનફર્ગેટેબલ માનવામાં આવે છે. તેના દ્વારા, તમે આરામથી અને સરળ રીતે ગમે ત્યાં પહોંચી શકો છો.
તમને જણાવી દઈએ કે લગભગ 164 વર્ષ પહેલા, 16 એપ્રિલ 1853 ના રોજ, ભારતીય રેલ્વેએ તેની સેવાઓ શરૂ કરી હતી અને પહેલી ટ્રેન મુંબઈથી થાના સુધીના 33 કિલોમીટરના અંતરે આવરી હતી. દિવસને સાર્વજનિક અવકાશના રૂપમાં તરીકે જાહેર કરાયો હતો.
ઘણીવાર, ટ્રેનમાં મુસાફરી કરતી વખતે, તમે રંગીન કોચની સાથે કોઈ પણ ટ્રેનના કોચ, જેવા કે પીળા કે સફેદ વગેરે રંગો પર વિવિધ રંગીન પટ્ટાઓ જોઇ હશે. શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે રંગીન કોચ પરની આ પટ્ટાઓ શું રજૂ કરે છે, તે આ રીતે કેટલીક ટ્રેન કોચ પર કેમ બનાવવામાં આવે છે, તેનો અર્થ તેમ જ આ લેખ દ્વારા આપણે અભ્યાસ કરીશું કે ટ્રેન કોચનો રંગ શા માટે અલગ અલગ હોય છે.
રેલવેના કોચ પર વિવિધ રંગીન પટ્ટાઓ કેમ લગાવવામાં આવે છે? આપણા ભારતીય રેલ્વેમાં, ટ્રેકની બાજુના ચિહ્નો, પ્લેટફોર્મ પરના પ્રતીક જેવી ઘણી બાબતોને સમજાવવા માટે એક વિશેષ પ્રકારનો પ્રતીક વપરાય છે. તેથી આ બધા પ્રતીકોની જરૂરિયાત દરેક વ્યક્તિને તે વસ્તુ વિશે કહેવાની જરૂર નથી અને આ પ્રતીકને જોઈને, તેઓ સરળતાથી સમજી શકે છે કે આ પ્રતીકો શું દર્શાવે છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, ટ્રેનના કોચમાં એક વિશેષ પ્રકારનું પ્રતીક વપરાય છે.
ભૂરા આઈસીએફ કોચ પર, પીળા અથવા સફેદ રંગની રેખાઓ અથવા પટ્ટાઓ વિંડોની ઉપર કોચની અંતમાં લગાવવામાં આવે છે, જે ખરેખર આ કોચને અન્ય કોચથી અલગ કરવા માટે વપરાય છે. આ રેખાઓ બીજા કેટેગરીના unreserved કોચને સૂચવે છે. જ્યારે ટ્રેન સ્ટેશન પર આવે છે, ત્યાં ઘણા લોકોને ખબર નથી હોતી કે જનરલ ડબ્બો કયો છે તો તે લોકો આ પીળા રંગની લાઈનથી સરળતાથી સમજી શકે છે કે આ જર્નલ ડબ્બો છે.
તે જ રીતે, વાદળી / લાલ બોર્ડર પર પીળી રંગની પટ્ટીઓ ઉપયોગ વિકલાંગ અને બીમાર લોકો માટે કોચનો ઉપયોગ થાય છે. એ જ રીતે, ગ્રે પર લીલા પટ્ટાઓ સૂચવે છે કે કોચ ફક્ત મહિલાઓ માટે જ છે. આ કલરની પેટર્નને મુંબઈ, પશ્ચિમી રેલવેમાં ફક્ત નવા. AutoDoor Closing EMU માટે શામેલ કરવામાં આવે છે.
ગ્રે રંગ પર રાખોડી પટ્ટી પ્રથમ વર્ગના કોચને સૂચવે છે. તો આપણે જોયું કે ટ્રેનના કોચ પર વિવિધ રંગોની પટ્ટાઓ દર્શાવવાનો અર્થ શું છે. ભારતીય રેલ્વે કોચ પરના નંબરોનો અર્થ શું છે? હવે ચાલો ટ્રેનમાં જુદા જુદા કોચના રંગોનો અભ્યાસ કરીએ? ભારતીય રેલ્વેમાં મોટાભાગે ત્રણ પ્રકારનાં કોચ હોય છે. આઇસીએફ એલએચબી હાઇબ્રિડ એલએચબી કોચ વચ્ચેનો તફાવત તેમની રચના, બોગી વગેરેને કારણે થાય છે.
સૌ પ્રથમ, એક વ્યાપકપણે જોવા મળેલો કોચ એ સામાન્ય આઈસીએફ કોચ વાદળી રંગનો હોઈ છે જેનો ઉપયોગ તમામ આઈસીએફ પેસેન્જર, મેઇલ એક્સપ્રેસ અથવા સુપરફાસ્ટ ટ્રેનો માટે થાય છે. આઈસીએફ એર કન્ડિશન્ડ ટ્રેનમાં લાલ રંગના કોચનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
ગરીબ રથ ટ્રેનમાં ગ્રીન કોચનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. મીટર ગેજ ટ્રેનમાં બ્રાઉન કોચનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. બીલીમોરા વાળા પેસેન્જર, એક સાંકડી ગેજ ટ્રેન હળવા ગ્રીન કોચનો ઉપયોગ કરે છે, જોકે તેમાં બ્રાઉન કલરનો કોચ પણ વપરાય છે.
આ ઉપરાંત, કેટલાક રેલ્વે ઝોને તેમના પોતાના રંગોની રચના કરી છે, જેમ કે મધ્ય રેલ્વેની કેટલીક ટ્રેનો સફેદ-લાલ-વાદળી રંગ યોજનાને અનુસરે છે.એલએચબી કોચનો મૂળભૂત લાલ રંગ હોય છે જે મૂડીનો રંગ પણ હોય છે. ગતીમાંન એક્સપ્રેસ સદી જેવી લાગે છે, પરંતુ તેમાં એક પીળી પટ્ટી વગેરે હોઈ છે.
ચાલો તમને જણાવી દઈએ કે ભારતીય રેલ્વે ટ્રેનના કોચના રંગમાં પરિવર્તન પ્રદાન કરશે. હવે આઇસીએફ કોચ ઘાટા વાદળીને બદલે ગ્રે અને ભૂરા રંગના હશે, તો તેઓને નવો લુક આપવા માટે કરવામાં આવશે. રેલવે બોર્ડે તમામ 55,000 ઇન્ટિગ્રલ કોચ ફેક્ટરી (આઈસીએફ) કોચને ફરીથી સ્થાપિત કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. નવા રંગીન મેઇલ અને એક્સપ્રેસ ટ્રેનોના પ્રથમ સેટનો આ વર્ષથી પ્રારંભ થવાની ધારણા છે.
એ જ રીતે સમય સાથે અન્ય કોચના રંગ પણ બદલાશે. શું તમે જાણો છો કે દાયકાઓથી ઉપયોગમાં લેવામાં આવતા ઈંટ જેવા લાલ રંગના કોચને બદલવા માટે 90 ના દાયકાના અંતમાં રેલ્વે દ્વારા શ્યામ વાદળી કોચની રજૂઆત કરવામાં આવી હતી.
તો હવે તમારે જાણવું જ જોઇએ કે રેલ્વે કોચ પર કેમ અલગ પટ્ટાઓ લગાવવામાં આવે છે અને ટ્રેનોના કોચનો રંગ કેમ અલગ છે. રેલ્વેને લગતા નિયમો કે જે તમે કદાચ જાણતા ન હોવ કે ભારતીય રેલ્વે સ્ટેશન બોર્ડ પર ‘સમુદ્ર સપાટીથી ઉંચાઈ’ કેમ લખેલુ હોઈ છે.