ચાણક્યની નીતિઓના આધારે માણસનું જીવન સુધારી શકાય છે. ચાણક્ય નીતિ નામની પોલિસી બુકમાં તેમણે પોતાની નીતિઓને એકીકૃત કરી છે. આમાં એક શ્લોક દ્વારા, તે એક પ્રકારનાં વ્યક્તિ કરતા સાપને વધુ સારી રીતે વર્ણવે છે. ચાલો જાણીએ તેમની નીતિ વિશે…
ચાણક્યએ માણસ, જીવન અને સમાજ વિશે ઊંડો અભ્યાસ કરીને નીતિઓ બનાવી છે. આ નીતિઓના આધારે ચાણક્યએ એક સરળ છોકરા ચંદ્રગુપ્તને ભારતનો સમ્રાટ બનાવ્યો અને મૌર્ય વંશની સ્થાપના કરી. તેની નીતિઓના આધારે માણસનું જીવન સુધારી શકાય છે. ચાણક્ય નીતિ નામની પોલિસી બુકમાં તેમણે પોતાની નીતિઓને એકીકૃત કરી છે. આમાં, એક શ્લોક દ્વારા, તે એક પ્રકારનાં વ્યક્તિ કરતા સાપને વધુ સારી રીતે વર્ણવે છે. ચાલો જાણીએ તેમની નીતિ વિશે …
दुर्जनस्य च सर्पस्य वरं सर्पो न दुर्जनः ।
सर्पो दंशति काले तु दुर्जनस्तु पदे पदे ।।
આ શ્લોક દ્વારા ચાણક્ય સાપ અને દુષ્ટની તુલના કરે છે અને કહે છે કે સાપ દુષ્ટ માણસ કરતાં ઉત્તમ છે. તેઓ કહે છે કે સાપ ફક્ત ત્યારે જ ડંખ મારે છે જ્યારે તેને ભય લાગે છે અથવા તે મૃત્યુની વાત આવે છે ત્યારે જ ડંખે છે, પરંતુ દુષ્ટ વૃત્તિનો માનવી જ્યારે તક મળે છે ત્યારે ડંખે મારે છે. ખરાબ માણસ ક્યારેય તમારું ભલું ન કરી શકે.
ચાણક્ય કહે છે, તેથી જ મિત્રોની પસંદગી કરતી વખતે સાવચેત રહેવું જોઈએ. મિત્ર એવી કોઈ વ્યક્તિને બનાવી જોઈએ જે સહાયક હોય અને મુશ્કેલીમાં તમારી સાથે ઉભી રહે પરંતુ જો તમે દુષ્ટ વ્યક્તિ સાથે મિત્રતા કરો છો, તો તે હંમેશા તમારું નુકસાન કરશે. તેથી, પીડિતાને શક્ય તેટલું જલ્દી છોડી દેવું આવશ્યક છે.
प्रलये भिन्नमार्यादा भविंत किल सागर:
सागरा भेदमिच्छन्ति प्रलेयशपि न साधव:।
આ શ્લોકમાં ચાણક્ય કહે છે કે જ્યારે સર્વશક્તિનો સમય આવે છે, ત્યારે સમુદ્ર પણ પોતાનું ગૌરવ છોડી દે છે અને ધાર તોડી નાખે છે, પરંતુ એક સજ્જન વ્યક્તિ સમાન પ્રકારની વિનાશ અને દુર્ઘટનામાં પોતાનું ગૌરવ બદલી શકતું નથી. તેઓ ધૈર્ય ગુમાવતા નથી અને ગંભીર રહે છે. મુશ્કેલ સમયમાં આવા લોકો સંયમમાં સફળ થાય છે અને સફળતા પ્રાપ્ત કરે છે.
