જેમ સ્ત્રી માટે માતા બનવું એ દુનિયાનું સૌથી મોટું સુખ છે, તેવી જ રીતે પિતા બનવું એ પુરુષ માટે આશીર્વાદથી ઓછું નથી હોતું. બાળકને કેટલીકવાર પુરુષો માટે સામાજિક પ્રતિષ્ઠા તરીકે જોવામાં આવે છે અને જો કોઈ કારણસર કોઈ પુરુષ પિતા ન બની શકે તો તેને અભિશાપ માનવામાં આવે છે. તેને પોતાનું અસ્તિત્વ અધૂરું લાગે છે. જે રીતે સ્ત્રી માતા ન બની શકવા માટે ટોણા મારતી હોય છે, તેવી જ રીતે સમાજમાં પુરુષનું પણ અપમાન થાય છે. ઘણી વખત આ સ્થિતિ સ્ત્રીઓ કરતાં પુરુષો માટે વધુ ભયાનક બની જાય છે. ઓસ્ટ્રેલિયાના ન્યૂ સાઉથ વેલ્સના રહેવાસી ડેવિડ હોજ સાથે કંઈક એવું થયું જ્યારે ડોક્ટરે તેને કહ્યું કે તેના વીર્યમાં શુક્રાણુ નથી અને તે ક્યારેય પિતા નહીં બની શકે. ડર અને અકળામણને કારણે તેણે ત્રણ વર્ષ સુધી આ સત્ય દુનિયાથી છુપાવ્યું. અનેક પ્રકારના માનસિક તણાવ અને દબાણનો સામનો કર્યા બાદ આખરે તેણે આ વાત સ્વીકારી લીધી અને જીવન પ્રત્યેનો પોતાનો અભિગમ બદલી નાખ્યો.
શું છે ડેવિડની સ્ટોરી?
ડેવિડે તેની સ્ટોરી સંભળાવતા કહ્યું, “વર્ષ 2015 માં, હું અને મારી પત્ની એક બાળક માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા હતા, અમે હોસ્પિટલમાં ચેકઅપ કરાવ્યું અને મને જે ખબર પડી તે સાથે મારી દુનિયાનો અંત આવ્યો. અમારા પિતરાઈ ભાઈઓ હતા જેમને બાળકો હતા અને મને પણ બાળક વિશે ઘણા સપના હતા. મારી સૌથી મોટી ઈચ્છા પિતા બનવાની હતી. પણ ડૉક્ટરના ના પાડીને મને અંદરથી તોડી નાખ્યો. હું ખૂબ રડ્યો. હું મારી પત્ની સામે ખૂબ રડતો હતો કારણ કે તે માતા બનવા માટે તલપાપડ હતી.
ડોકટરે હોજને સમજાવ્યું કે તેની અંદર શુક્રાણુ છે પરંતુ મૂત્રમાર્ગમાં નથી કારણ કે તેની પ્રજનન પ્રણાલીમાં શુક્રાણુને મૂત્રમાર્ગમાં વહન કરતી નળીનો અભાવ છે, જેને વાસ ડેફરન્સ કહેવાય છે. વાસ ડેફરન્સ એ એક પ્રકારની નળી છે જે શુક્રાણુઓને મૂત્રમાર્ગમાં લઈ જાય છે, જ્યાંથી સંભોગ પછી શુક્રાણુઓ સ્ત્રીની અંદર જાય છે. ડોક્ટરે કહ્યું કે જો તેઓ તેમના બાળકો ઈચ્છે છે તો આ માટે તેમના શુક્રાણુઓને ટેસ્ટિસમાંથી ઓપરેશન દ્વારા કાઢવા પડશે. મેં આ સમાચાર ત્રણ વર્ષ સુધી મારા નજીકના પરિવારના સભ્યો સિવાય બધાથી છુપાવીને રાખ્યા હતા. મને થોડી શરમ આવી. મેં આવી ખામી વિશે ક્યારેય સાંભળ્યું ન હતું અને તે માત્ર એકથી બે ટકા પુરૂષના કેસોમાં જોવા મળે છે. મને ખબર ન હતી કે લોકો આના પર કેવી પ્રતિક્રિયા આપશે.
પુરુષોમાં ઈનફર્ટિલિટીના કેસો વધી રહ્યા છે
IVF ઑસ્ટ્રેલિયા હૉસ્પિટલના ફર્ટિલિટી એક્સપર્ટ ડૉ. ફ્રેન્ક ક્વિન, જેઓ દરરોજ સમાન કેસોનો સામનો કરે છે, કહે છે, “વિશ્વમાં કેટલા પુરુષો પ્રજનનક્ષમતા સારવાર હેઠળ છે અને આ સમય દરમિયાન તેમના પાર્ટનર્સનો કેટલો સપોર્ટ છે તેના પર કોઈ ડેટા નથી. પરંતુ સમગ્ર વિશ્વમાં દર છમાંથી એક યુગલને સંતાન પ્રાપ્તિ માટે ઘણી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડે છે. ઑસ્ટ્રેલિયામાં 40 ટકા ઇન વિટ્રો ફર્ટિલાઇઝેશન (IVF) કેસો પુરૂષ ઈનફર્ટિલિટી સાથે, 40 ટકા સ્ત્રી ઈનફર્ટિલિટી સાથે સંકળાયેલા છે, જ્યારે 20 ટકા કેસોમાં કોઈ કારણ નથી હોતું. હવે અમે પુરૂષો અને સ્ત્રીઓ બંનેમાં ઈનફર્ટિલિટી માટે સમાનરૂપે IVF કરીએ છીએ, ડૉ. ફ્રેન્ક કહે છે. અત્યાર સુધી સમાજમાં આ ખોટી માન્યતા ફેલાઈ હતી કે ઈનફર્ટિલિટીનો સંબંધ મહિલાઓ સાથે છે. આ ગેરસમજ આંશિક રીતે IVF ના શરૂઆતના દિવસોની છે, કારણ કે સારવારનો ઉપયોગ મોટાભાગે સ્ત્રીઓ માટે થતો હતો જેમણે ફેલોપિયન ટ્યુબ બંધ કરી દીધી હતી. નિષ્ણાતો કહે છે કે ઘણા પુરુષો આઘાતમાં હોય છે જ્યારે તેમને ખબર પડે છે કે તેમને આવી સમસ્યા છે.
પુરુષો ઈનફર્ટિલિટી વિશે વાત કરતા અચકાતા હોય છે
આ સિવાય પુરૂષો ઘણીવાર મહિલાઓની જેમ તેમની સમસ્યાઓ વિશે વાત કરતા નથી અને તેથી તેઓ ઘણી વખત આવી પરિસ્થિતિઓમાં એકલતાનો શિકાર બની જાય છે. પુરુષો માટે આ એક પ્રકારની અકળામણ સાથે સંકળાયેલું છે.
જોકે ધીમે ધીમે પરંતુ ઘણા પુરુષો આ વિચારને પાછળ છોડી રહ્યા છે. ઈનફર્ટિલિટી તેના પડકારો અને તેમના સંબંધો પર તેની અસર વિશે જાહેરમાં બોલનાર પ્રખ્યાત પુરુષોની સંખ્યા વધી રહી છે. ફ્રેન્ક આગળ જણાવે છે કે, જ્યારે પુરૂષમાં શુક્રાણુ ન હોય તો તે તેમના માટે મોટો ફટકો હોય છે. આપણા સમાજમાં એવી માન્યતા છે કે માણસ તેના જનીનને આગામી પેઢીમાં ટ્રાન્સફર કરે છે, તેથી જ્યારે કોઈને ખબર પડે છે કે તેમની પાસે વીર્યનું પ્રમાણ નથી, તો તેઓ સંબંધોને બગાડવાનું શરૂ કરે છે. તે માણસ પોતાની જાતને દોષિત માનવા લાગે છે અને આ સ્થિતિમાં તે પોતાના પાર્ટનર સાથે શારીરિક સંબંધ બાંધવાનું પણ બંધ કરવા લાગે છે.
શા માટે કેટલાક પુરુષો આ વિશે વાત કરતા અચકાતા હોય છે
મેલબોર્ન સ્થિત મનોવૈજ્ઞાનિક ડેનિયલ ગ્રેબર સમજાવે છે કે જે પુરુષોને બાળક માટે ડોનર સ્પર્મનો ઉપયોગ કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે તેઓને ઘણી વખત ઘણા પ્રકારના તણાવમાંથી પસાર થવું પડે છે. બાળક સ્ત્રીના પેટમાં હોવાથી પુરુષને ચિંતા થાય છે કે તે બાળક સાથે કોઈ બોન્ડ કે જોડાણ બનાવી શકશે નહીં. તેમનામાં આ લાગણી જન્મે છે કે આ બાળક તેમનું નથી. ઘણી વખત પુરુષો એવું પણ વિચારે છે કે તેમનું બાળક મોટું થશે અને તેમને નકારશે. ઘણી વખત કાઉન્સિલિંગ દરમિયાન પુરૂષો આવા પ્રશ્નો પૂછે છે કે જ્યારે બાળક મોટું થશે ત્યારે તેમના વિશે શું વિચારશે. જ્યારે તે 13 કે 14 વર્ષના થાય ત્યારે આપણે તેને શું કહીશું કે તેનો જન્મ કેવી રીતે થયો? આપણે બધા જાણીએ છીએ કે કિશોરાવસ્થામાં બાળકો કેવા હોય છે, તે મને કહેશે કે તમે મારા પિતા નથી.
ઘણા પુરુષો પોતાની પત્નીને ગર્ભવતી ન થવાને કારણે પોતાને ખરાબ પતિ માને છે.
ઈનફર્ટિલિટીને શાપ તરીકે ન લો
ગ્રેબરના મતે, ઘણા પુરુષો પિતા ન બની શકવાના કારણે નિરાશા અને હતાશાનો શિકાર બની જાય છે અને તેઓ પોતાની પત્નીઓને હેરાન કરવા લાગે છે, તેઓ કહેવા લાગે છે કે તેમની પાસે શુક્રાણુ નથી અને તેથી તેમણે અલગ થવું જોઈએ. અથવા અન્ય પાર્ટનર શોધવા કહે છે. પાર્ટનરમાં ઘણીવાર આ પરિસ્થિતિમાં મહિલાઓને તેમના પતિઓને ટેકો આપતા, તેમને આશા આપતા જોયા છે.
આવી પરિસ્થિતિથી બચવા માટે જરૂરી છે કે આપણા સમાજમાં પુરુષો અને તેમની સમસ્યાઓને સાંભળવાની ક્ષમતા વધારવી જોઈએ જેથી સમસ્યા ન વધે. જો કોઈ માણસ એવું વિચારે કે હું તેના વિશે વાત કરી શકતો નથી, તે ખૂબ જ અકળામણની વાત છે, તો તે સમસ્યામાં વધારો જ કરશે. એટલા માટે તમારે તેને તમારા પાર્ટનર સાથે શેર કરવી જોઈએ, તેની સાથે તેના વિશે વાત કરવી જોઈએ, જેનાથી વસ્તુઓ ઘણી સારી થઈ શકે છે. ગ્રેબરે કહ્યું કે પુરુષોએ તેને માત્ર શરીરમાં એક રોગ તરીકે જ વિચારવું જોઈએ. તે પોતાનું વર્ચસ્વ હોવું જોઈએ નહીં અને તેને પુરુષત્વની કડી તરીકે જોવું જોઈએ નહીં. વ્યક્તિત્વને તેની બાળકો જન્મવાની ક્ષમતા દ્વારા નક્કી કરવું જોઈએ નહીં.