સૂર્ય પરની રહસ્યમય પ્રવૃત્તિઓ હંમેશાં ચિંતાનું કારણ બની રહી છે. ખગોળ એસ્ટ્રોફિઝિસ્ટ કહે છે કે દર 11 વર્ષે ઉત્પન્ન થતા સૌર તોફાનોનું ચક્ર કોઈપણ દિવસે શરૂ થઈ શકે છે, જેમાંથી નીકળતી ઉર્જા આપણી વાતચીત સિસ્ટમથી માંડીને અવકાશયાત્રીઓ અને અવકાશયાનને જોખમમાં મૂકી શકે છે. કેટલાક ખગોળશાસ્ત્રીઓના જણાવ્યા મુજબ, આ વખતે સૂર્ય વિનાશક તોફાનો અને સનસ્પોટ્સનો રેકોર્ડ બનાવી શકે છે.
જયારે, કેટલાક નિષ્ણાતો તેમાં થોડો ઘટાડો થવાની અપેક્ષા જણાવી રહ્યા છે. અગાઉના અધ્યયન સૂચવે છે કે સૌર તોફાનના સીધા અથડાવવાથી પૃથ્વીને બે અબજ ડોલર સુધીનું નુકસાન થઇ શકે છે. આનાથી પાવર ગ્રીડ અને સેટેલાઇટને બંધ કરી શકે છે. ઇન્ટરનેટથી લઈને એટીએમ મશીનો બંધ થઈ શકે છે. ઘરોમાં વીજળી-પાણીનું સંકટ સર્જાય શકે છે.
આઠ મિનિટમાં પૃથ્વી પર પહોંચે છે ન્યુટ્રિનો
સૂર્ય નિયમિતપણે આ કામ કરતો રહે છે. થોડા સમય પહેલા ઇટલીના એક પ્રયોગમાં જાણવા મળ્યું હતું કે છેલ્લા એક લાખ વર્ષમાં સૂર્યની ઉર્જા ઉત્પાદનમાં બદલાવ આવ્યો નથી. સંશોધનકારોએ શોધી કાઢ્યું છે કે સૂર્ય પર પરમાણુ પ્રતિક્રિયા દ્વારા ઉત્પન્ન થતું ઉપ પ્રમાણિક કણ ન્યુટ્રનો આઠ મિનિટમાં પૃથ્વી પર પહોંચે છે.
છેલ્લી વાર જોવાયા હતા 101 સનસ્પોટ્
ખગોળશાસ્ત્રીઓનું કહેવું છે કે, સૂર્ય પર દર 11 વર્ષમાં આવતા આ રહસ્યમય સનસ્પોટ (સૂર્ય પરના ડાઘ) ચક્રની ટોચ પર વિનાશક સૌર તોફાન આવવાની વધારે સંભાવના રહે છે. આ વખતે, આ ટોચની પરિસ્થિતિ 2025 માં આવી શકે છે.
ગયા વર્ષે નાસાના વૈજ્ઞાનિકો એ એક સમિતિ અને નેશનલ ઓશનિક અને એટમોસ્ફેરિક એડમિનિસ્ટ્રેશન ના આ સમયગાળા દરમિયાન 115 સનસ્પોટ્સની આશંકા જણાવી છે. જો કે, આ સંખ્યા ઐતિહાસિક સરેરાશ (160–240) કરતા ઓછી હતી. છેલ્લા ચક્ર દરમ્યાનની ટોચ 2014 માં આવી હતી, ત્યારે સૂર્ય પર 101 સનસ્પોટ્સ દેખાતા હતા.
કોરોનલ માસ ઇજેક્શન છે વિનાશ (ડિમોલિશન) નું કારણ
સૂર્ય પર વિસ્ફોટક સૌર જ્વાળાઓ લાખો હાઇડ્રોજન બોમ્બ કરતાં વધુ શક્તિશાળી હોઈ શકે છે. ક્યારેક-ક્યારેક આ જ્વાળાઓ સૂર્યની બાહ્ય સપાટીના સંપૂર્ણ ભાગોને અવકાશમાં ધકેલી દે છે, જેને કોરોનલ માસ ઇજેક્શન કહેવામાં આવે છે.
અત્યાર સુધીમાં સૌથી મોટો સૌર તોફાન 1 સપ્ટેમ્બર 1959 માં આવ્યો હતો. ત્યારે પૃથ્વી પર યુરોપ અને ઉત્તર અમેરિકામાં ટેલિગ્રાફ સિસ્ટમોમાં આગ લાગી ગઈ હતી. 2012 માં એક કોરોનલ માસ ઇજેક્શનને કારણે પૃથ્વી ભાગ્યે જ બચી ગઈ હતી.
ઝળહળતા સૂર્યમાં થતી ક્રિયાઓ, સમજો
મધ્યમ કદના તારા સૂર્ય દસ લાખ મીલ વ્યાસ ક્ષેત્રમાં ઝળહળતા આયોનિત ગેસનો દડો છે, તેનો વિશાળ આંતરિક ભાગ બહાર કરતા વધારે ઝડપથી ફરે છે. તેના કેન્દ્ર પર દરેક સેકન્ડ થર્મોન્યુક્લિયર પ્રતિક્રિયાઓ 60 કરોડ ટન હાઇડ્રોજનને લગભગ 59.6 કરોડ ટન હિલિયમમાં સળગાવી દે છે. બાકીના 4 કરોડ ટન ગેસ ઉર્જામાં પરિવર્તિત થઇ જાય છે, જે પૃથ્વી સહિત સૌરમંડળ સુધી પહોંચે છે.