રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે છેલ્લા કેટલાય મહિનાઓથી યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે, જેની અસર દુનિયાભરના દેશો પર પડી રહી છે. ક્યાંક ખાદ્યપદાર્થોને લઈને સમસ્યા વધી રહી છે તો ક્યાંક પેટ્રોલ અને ડીઝલની વધતી કિંમતોથી લોકો પરેશાન છે. આ કડીમાં વિશ્વ બેંકે વૈશ્વિક મંદીની ચેતવણી આપી છે, જે ખૂબ જ ચિંતાજનક છે. વિશ્વ બેંકના વડા ડેવિડ મેલ્પાસે ચેતવણી આપી છે કે યુક્રેન પર રશિયાના હુમલાને કારણે વિશ્વભરમાં વૈશ્વિક આર્થિક મંદીનો ખતરો મંડરાઈ રહ્યો છે. યુદ્ધના કારણે ખોરાક, ઊર્જા અને ખાતરની કિંમતો ઝડપથી વધી રહી છે. અમેરિકામાં આયોજિત એક બિઝનેસ ઈવેન્ટમાં ડેવિડ મેલ્પાસે કહ્યું કે આર્થિક મંદીથી કેવી રીતે બચી શકાય તે કહેવું મુશ્કેલ છે. ચીનમાં કોરોના વાયરસના કારણે સતત લોકડાઉનને કારણે બજારની ગતિ ધીમી પડી છે. યુક્રેન પર રશિયાના હુમલાથી સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ ગઈ છે.
આર્થિક મંદી લાવવા માટે ઊર્જાની કિંમતો બમણી કરવી મહત્વપૂર્ણ છે
બીબીસીમાં છપાયેલા સમાચાર અનુસાર, ડેવિડનું કહેવું છે કે આર્થિક મંદી લાવવામાં ઊર્જાની કિંમતો બમણી કરવી મહત્વપૂર્ણ રહી છે. ગયા મહિને, વિશ્વ બેંકે તેની વાર્ષિક આર્થિક વૃદ્ધિની આગાહી લગભગ સંપૂર્ણ ટકાવારીથી ઘટાડીને 3.2 કરી હતી. GDP એટલે કે ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ એ આર્થિક વૃદ્ધિને માપવાની એક મહત્વપૂર્ણ રીત છે. આના પરથી સરળતાથી જાણી શકાય છે કે આર્થિક સ્થિતિ કેટલી સારી કે ખરાબ છે. એટલા માટે અર્થશાસ્ત્રીઓ અને સેન્ટ્રલ બેંકો તેના પર ચાંપતી નજર રાખે છે. આનાથી વ્યાપારી જગતને એ અનુમાન કરવામાં મદદ મળે છે કે ક્યારે વધુ કામદારોની ભરતી કરવી અથવા રોકાણ કરવું અથવા તેમને ક્યારે ઘટાડવું. સરકાર ટેક્સથી લઈને ખર્ચ સુધીના તમામ નિર્ણયો પણ તેના આધારે જ લે છે. વ્યાજદર વધારવો કે ઘટાડવો તે અંગે વિચારણામાં પણ તે મહત્ત્વની ચાવી છે.
ખાતર, ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓ અને ઊર્જાની અછત
ડેવિડ મેલ્પાસ કહે છે કે યુરોપના ઘણા દેશો હજુ પણ તેલ અને ગેસ માટે રશિયા પર નિર્ભર છે. જ્યારે પશ્ચિમી દેશો ઊર્જાના મામલે રશિયા પર તેમની નિર્ભરતા ઘટાડવાની યોજના પર આગળ વધી રહ્યા છે. ડેવિડે અન્ય એક કાર્યક્રમમાં પુનરોચ્ચાર કર્યો છે કે રશિયાના ગેસ સપ્લાયમાં ઘટાડો કરવાથી મંદી આવી શકે છે. આ પહેલા, ઉર્જાના ભાવમાં વધારો થવાથી જર્મની પર વધારાનો બોજ પડી રહ્યો હતો, જે યુરોપની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા અને વિશ્વમાં ચોથું સૌથી મોટું અર્થતંત્ર છે. આ સિવાય વિકાસશીલ દેશો ખાતર, ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓ અને ઊર્જાની અછતનો પણ સામનો કરી રહ્યા છે.
ચીનમાં લોકડાઉનની અસર
મેલપાસે કહ્યું કે ચીનના મોટા શહેરોમાં લોકડાઉન પહેલાથી જ વિશ્વને ચિંતામાં મૂક્યું છે. શાંઘાઈ જેવા આર્થિક, ઉત્પાદન અને શિપિંગ હબમાં લોકડાઉનને કારણે વિશ્વમાં મંદી છે. રશિયાના હુમલા પહેલા ચીન રિયલ એસ્ટેટમાં સંકોચનમાંથી પસાર થઈ રહ્યું હતું, જેની ચીનના આર્થિક વિકાસ પર પહેલેથી જ ઊંડી અસર પડી હતી. જે બાદ કોરોનાના લહેરે સ્થિતિ વધુ ખરાબ કરી દીધી છે. રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે ચીનના કેટલાક પ્રાંતોમાં માત્ર 30 ટકા જ વેપાર થઈ રહ્યો છે. જેના કારણે સમગ્ર દેશ આર્થિક મંદીનો શિકાર બન્યો છે. જેની અસર દુનિયા પર પણ પડી રહી છે.