ઉત્તર પ્રદેશના ઉન્નાવ જિલ્લાના ગંજમુરાદાબાદ બ્લોકના ગંગા કટરી નામના નાનકડા ગામ રતાઈ પુરવાની દીકરીએ જ્યારે U19 મહિલા ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપમાં ફિરંગીઓને હરાવવાનું કામ કર્યું ત્યારે માત્ર સ્થાનિક લોકો જ નહીં, પરંતુ સાંઈ નદીના કિનારાના લોકો પણ ભારે ઉત્સાહિત હતા. વિશ્વ મંચ પર જિલ્લાનું નામ ચમકાવ્યું.બાળકો ક્રિકેટના ‘કે’થી અજાણ હોય તો પણ ગંગાના કિનારે કૂદતા જોવા મળ્યા. આટલું જ નહીં, 30 જાન્યુઆરી 2023ના રોજ રતાઈ પૂર્વામાં વીઆઈપી હસ્તીઓની અવરજવર હતી.
કાચા મકાનમાં રહેતા અર્ચના દેવીના પરિવાર અંગે જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ અપૂર્વ દુબેએ કહ્યું કે અર્ચનાનો કરિશ્મા આપણા બધા માટે ગર્વની વાત છે. તેના પરિવારને શક્ય તમામ મદદ કરવામાં આવશે. બ્લોક ડેવલપમેન્ટ ઓફિસર સુરેન્દ્ર પ્રતાપે જણાવ્યું હતું કે પરિવારને મુખ્યમંત્રી આવાસ યોજનાનો લાભ મળે તે માટે યોગ્યતાનો તપાસ રિપોર્ટ સરકારને મોકલવામાં આવ્યો છે. ગરીબી રેખા નીચે જીવતા પરિવારોની યાદીમાં તેમનું નામ ન હોવાને કારણે સાવિત્રી દેવીને વડાપ્રધાનના આવાસનો લાભ આપી શકાયો નથી.
સાત વર્ષ પહેલાં અર્ચના દેવી યાદવ કસ્તુરબા બાલિકા વિદ્યાલય, ગંજમુરાદાબાદમાંથી આઠમા ધોરણની પરીક્ષા પાસ કર્યા પછી કાનપુર ક્રિકેટ ક્લબ પહોંચી અને કેજીવીની તત્કાલીન શિક્ષિકા પૂનમ ગુપ્તાના પ્રયાસોથી એવું લાગતું હતું કે અર્ચના ઉડવાની કોશિશ કરી રહી છે.
કાનપુર રોવર્સના ગ્રાઉન્ડ કોચ કપિલ દેવ પાંડે (કુલદીપ યાદવના કોચ પણ), જેમણે અર્ચનાને સ્પિન બોલિંગના શ્રેષ્ઠ મુદ્દાઓ શીખવ્યા હતા, તેમણે કહ્યું કે અર્ચનાએ એવું સ્થાન હાંસલ કર્યું છે જે મહિલા ક્રિકેટરોમાં અત્યાર સુધી રાજ્યના કોઈપણ ખેલાડીએ સ્પર્શ્યું નથી. અંડર-19 મહિલા ટી-20 વર્લ્ડ કપની ફાઇનલમાં ભારતે ઇંગ્લેન્ડને 68 રનમાં આઉટ કરી દીધું. આ આકર્ષક પ્રદર્શનનો પાયો અન્ય કોઈએ નહીં પણ અર્ચના દેવીએ નાખ્યો હતો.
તેણીએ ગ્રેસ સ્ક્રિવેન્સ અને નિયા હોલેન્ડની પસંદોને બરતરફ કરીને ઉડતી શરૂઆત કરી. માત્ર ચાર વર્ષની ઉંમરે (વર્ષ 2007માં) કેન્સરને કારણે પિતાને ગુમાવનાર અર્ચનાને જોઈને કોઈ એવું નહોતું કહેતું કે એક દિવસ માત્ર ઉન્નાવ જ નહીં પરંતુ આખા દેશને તેના પર ગર્વ થશે.
માતા સાવિત્રી દેવીએ જણાવ્યું કે મુસીબતોની ટ્રેન અહીં જ નથી અટકી, પરંતુ 2017માં અર્ચનાના નાના ભાઈ સમજદારનું તે સમયે સર્પદંશને કારણે મૃત્યુ થયું હતું. જ્યારે તે ઝાડીઓમાંથી ક્રિકેટ બોલ મેળવવા ગયો હતો. સંબંધીઓનું કહેવું છે કે અર્ચનાએ તેમનાથી પ્રેરિત થઈને ક્રિકેટ રમવાનું શરૂ કર્યું હતું. મોટા ભાઈ રોહિતે જણાવ્યું કે, કોરોનાના સમયગાળા દરમિયાન ગામમાં પરત ફરેલી અર્ચનાએ અહીં જૂની ધોતીઓની જાળી બનાવીને પ્રેક્ટિસ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું.
રોહિતના કહેવા પ્રમાણે, આ દરમિયાન તેણે લોકડાઉન દરમિયાન નોકરી પણ ગુમાવી દીધી હતી. નવી દિલ્હીમાં તે કપાસેરા બોર્ડર પર કપડાના કારખાનામાં કામ કરતો હતો. જેના કારણે તેની માતાને તેના બાળકોને ઉછેરવા માટે ઘરે-ઘરે ઠોકર ખાવી પડી હતી.
રોહિતે કહ્યું, “અમારા ગામના લોકો દર વર્ષે પૂરનો સામનો કરે છે કારણ કે તે ગંગાનો કિનારો વિસ્તાર છે. પરિણામે આપણા ખેતરો ખરીફ પાક દરમિયાન ગંગા નદીના પૂરમાં ડૂબી જાય છે. આ અંતરાલમાં આપણી આજીવિકા ઘરમાં ઉગાડવામાં આવતી ગાય અને ભેંસના દૂધ પર નિર્ભર બની જાય છે.