ઉત્તર પ્રદેશ રાજ્ય કાયદા પંચે લોકોની વસ્તી નિયંત્રણ બિલ (UP Population Control Bill) ના મુસદ્દા અંગે અભિપ્રાય માંગ્યો છે. જણાવી દઈએ કે રાજ્યમાં નવી વસ્તી નીતિની ઘોષણા કરવામાં આવી હતી, જેમાં બે કરતા વધારે બાળકો હોય તો સરકારી નોકરીમાં અરજી અને સ્થાનિક સંસ્થાઓમાં ચૂંટણી લડવાની ઉપર પ્રતિબંધ મૂકવાની પણ જાહેરાત કરવામાં આવી છે. આ સાથે બાળકના જન્મ ઉપર પણ ભાર મૂકવામાં આવી રહ્યો છે. જો કે, એક બાળક નીતિ (one-child policy) લાગુ કરવાને લઈને ઘણો હંગામો થઇ રહ્યો છે.
થઈ રહ્યો છે વિરોધ
કાયદા પંચે યુપી માં નવી વસ્તી નીતિનો ડ્રાફ્ટ વેબસાઇટ પર મૂક્યો અને લોકોનો પ્રતિસાદ માંગ્યો. આના પર વિશ્વ હિન્દુ પરિષદે પોતાનો અભિપ્રાય આપ્યો અને કહ્યું કે એક બાળક નીતિને દૂર કરવી જોઈએ. તેના બદલે, બે બાળ નીતિ રાખો. આનું કારણ આપતાં, વીએચપીએ એમ પણ કહ્યું કે સમાજના વિવિધ સમુદાયો વસ્તી વિશે જુદી જુદી વિચારસરણી ધરાવે છે, તેથી તે વસ્તી અસંતુલન તરફ દોરી શકે છે. જેમ સમુદાયના બાળકો વધુ ને વધુ બનશે, ત્યારે કોઈ સમુદાય ઘટતો જશે.
એક બાળક નીતિ પર અન્ય નકારાત્મક અસરો પણ થઈ શકે છે.
જેમ આનાથી કમાણી કરનારામાં ઘટાડો થશે, જ્યારે ગ્રાહકોની સંખ્યામાં વધારો થશે. આ અગાઉ પણ કહેવામાં આવ્યું છે. બાળકના જન્મ પછી ફક્ત બે પેઢી પછી જ એવી સ્થિતિ થઈ જશે કે પરિવાર અને તેમના પણ માતાપિતા ની જવાબદારી એક જ શ્રમજીવી યુવાન પર રહેશે.
કુલ પ્રજનન દરમાં ઘટાડો એ આપણામાં મોટું જોખમ છે.
હાલમાં દેશનો સરેરાશ ટીએફઆર 2.1 છે. પરંતુ ઘણા રાજ્યોમાં તે ઝડપથી ઘટી રહ્યો છે. યુવાનો પણ લગ્ન કે સંતાનોથી દૂર રહી રહ્યા છે. આંધ્રપ્રદેશમાં સૌથી ઓછો કુલ પ્રજનન દર 7.7 છે. આ પછી, આ રાજ્યોએ કોઈપણ કાર્ય માટે અન્ય રાજ્યો પર નિર્ભર રહેવું પડશે.
આવી જ સ્થિતિ દેશમાં પણ બની શકે છે.
હાલમાં ભારત સૌથી વધુ યુવા લોકોની વસ્તી ધરાવતા દેશોમાં એક છે. પરંતુ જો વસ્તી ઝડપથી ઘટતી રહેશે, તો ટૂંક સમયમાં આપણીમાં વૃદ્ધ વસ્તી પણ વધી જશે, જ્યારે ઉત્પાદકતામાં ઘટાડો થશે. જણાવી દઈએ કે આ સ્થિતિ ચીન, જાપાન અને દક્ષિણ કોરિયા જેવા ઘણા દેશોની છે. પણ ચીને તાજેતરમાં જ ત્રણ બાળકોના જન્મની મંજૂરી આપવી પડી હતી. જયારે, જાપાનમાં, સરકાર લોકોને જોઈતી હોય તો પણ પ્રજનન દર વધારવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં સક્ષમ નથી. પરિસ્થિતિ એ છે કે જાપાનમાં કામ માટે લોકોને અન્ય દેશોમાંથી બોલાવવામાં આવી રહ્યા છે.
ધાર્મિક અસંતુલન આવવાનો ભય
ભારતમાં જો વસ્તીનું અસંતુલન પૈદા થઈ જાય તો તેની અસર દેશની આંતરિક સુરક્ષા પર પણ પડી શકે છે. હાલની સ્થિતિ એવી છે, જેમાં ફરીવાર ધાર્મિક બળવો ફાટી નીકળવાની સંભાવના વારંવાર આવી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં, જો એક વસ્તી ખૂબ ઝડપથી વધશે, તો બીજો સમુદાય ભયભીત રહેવા માટે મજબૂર થઇ જશે. આ હાલ એવા જ થઈ શકશે, જેમ પાકિસ્તાનના લઘુમતી સમુદાયોના છે.
લિંગ ભેદભાવ વધી શકે છે
એક બીજું કારણ પણ છે, જેના કારણે એક બાળક નીતિનો વિરોધ થઇ રહ્યો છે. આપણા અહીં હજી પણ ઘણી હદ સુધી લિંગ ભેદભાવ છે. આવી સ્થિતિમાં જો કોઈ દંપતીને સંતાન પૈદા કરવા માંગતી હોય તો તે છોકરીને બદલે પુત્રના જન્મને પ્રાધાન્ય આપશે. આનો અર્થ સરળ છે સ્ત્રી ભ્રૂણ હત્યાના દરમાં વધારો. જણાવી દઈએ કે લગભગ બે દાયકા પહેલા સુધી આ સમસ્યા એટલી વધી ગઈ હતી કે છોકરા અને છોકરીઓ વચ્ચેનો તફાવત ઝડપથી વધી ગયો હતો, આને રોકવા માટે સરકારે ગર્ભ પરીક્ષણ કડક બનાવવું પડ્યું હતું.
ઘણી સામાજિક અને ભાવનાત્મક સમસ્યાઓ પણ આવશે,જેમ કે બાળકો એકલા મોટા થશે. આનાથી તેમને ભાગલા પાડવાની અથવા સાથે રહેવાની લાગણી નહીં થાય. જ્યારે આ બાળક કામ કરવા માટે મોટા થાય છે, તો ઑફિસનું વાતાવરણ નકારાત્મક બનાવી દેશે. આ સિવાય, પિતરાઇ ભાઇઓ અને બહેનો અથવા સંયુક્ત પરિવારની કલ્પના જેવી વસ્તુઓ પુસ્તકો સુધી રહી જશે. આને કારણે, બાળકોને કૌટુંબિક બંધારણને સમજવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડશે.
