વિશ્વના જાણીતા ઉદ્યોગપતિ ગૌતમ અદાણી સતત વિવાદોમાં રહે છે. હિંડનબર્ગનો રિપોર્ટ બહાર આવ્યા બાદ અદાણીની સંપત્તિ ઘટીને અડધાથી પણ ઓછી થઈ ગઈ છે. અદાણી ગ્રૂપના શેર દરરોજ ઘટી રહ્યા છે. દસ દિવસમાં અદાણીની નેટવર્થમાં લગભગ $65 બિલિયનનો ઘટાડો થયો છે. અમીરોની યાદીમાં તે ટોપ 15માંથી પણ સરકી ગયો છે.
બે દિવસ પહેલા જ રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)એ પણ અદાણી ગ્રુપને લઈને દેશની તમામ બેંકો પાસેથી માહિતી માંગી હતી. આરબીઆઈએ પૂછ્યું હતું કે કઈ બેંકે અદાણી ગ્રુપને કેટલી લોન આપી અને કયા આધારે? અત્યાર સુધી બે બેંકોએ RBI સાથે માહિતી શેર કરી છે. જેમાં સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI) અને પંજાબ નેશનલ બેંક (PNB)નો સમાવેશ થાય છે. ચાલો જાણીએ અદાણી ગ્રુપને કઈ બેંકે કેટલી લોન આપી? જૂથનું કુલ દેવું કેટલું છે? શું તેનાથી બેંકોના સ્વાસ્થ્યને પણ અસર થઈ શકે છે?
કઈ બેંકે કેટલી લોન આપી?
દેશની સૌથી મોટી જાહેર ક્ષેત્રની બેંક SBIએ શુક્રવારે જણાવ્યું હતું કે અદાણી જૂથમાં તેનું કુલ એક્સ્પોઝર રૂ. 27,000 કરોડ છે. જે તેની મૂડીના માત્ર 0.88 ટકા છે. અહેવાલો અનુસાર, અદાણીએ જૂથની કંપનીઓને 2.6 અબજ ડોલર એટલે કે લગભગ 21 હજાર કરોડ રૂપિયાની લોન આપી છે. SBI દ્વારા તેના વિદેશી એકમોને આપવામાં આવેલી લોનમાં $200 મિલિયનનો સમાવેશ થાય છે. SBIના ચેરમેન દિનેશ કુમાર ખારાએ બ્લૂમબર્ગને જણાવ્યું હતું કે અદાણી જૂથની તમામ કંપનીઓ સમયસર લોનના તમામ હપ્તાઓ ચૂકવી રહી છે. બેંકે અત્યાર સુધી જે કંઈપણ ધિરાણ આપ્યું છે, તેમાં હાલ કોઈ સમસ્યા નથી.
ત્યાં જ પીએનબીએ અદાણી જૂથની કંપનીઓને લગભગ સાત હજાર કરોડ રૂપિયાની લોન આપી છે. જેમાંથી 2.5 હજાર કરોડ રૂપિયા એરપોર્ટ સંબંધિત પ્રોજેક્ટ માટે આપવામાં આવ્યા છે. તેવી જ રીતે, બેંક ઓફ બરોડાએ પણ શુક્રવારે કહ્યું હતું કે અદાણી જૂથને આપવામાં આવેલી લોન આરબીઆઈની નિયત માર્ગદર્શિકાના એક ચતુર્થાંશ છે.
જમ્મુ કાશ્મીર બેંકે પણ શુક્રવારે અદાણી ગ્રુપને આપવામાં આવેલી લોન અંગે પોતાનું નિવેદન જાહેર કર્યું હતું. કંપનીએ જણાવ્યું હતું કે તેનું અદાણી જૂથમાં આશરે રૂ. 250 કરોડનું રોકાણ છે. પરંતુ, રોકાણકારોએ ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. બેંકે દાવો કર્યો હતો કે અદાણી જૂથને આપવામાં આવેલી લોનની વસૂલાતમાં કોઈ સમસ્યા નથી. લોનના હપ્તા સતત આવી રહ્યા છે. બેંકે 10 વર્ષ પહેલા અદાણી ગ્રુપના બે પ્રોજેક્ટને લગભગ 400 કરોડની લોન આપી હતી. જે હવે ઘટીને 250 કરોડની આસપાસ આવી ગયું છે.
અદાણી ગ્રુપનું કુલ દેવું કેટલું છે?
વૈશ્વિક બ્રોકરેજ ફર્મ CSLA અનુસાર, અદાણી ગ્રુપ પર કુલ રૂ. 2 લાખ કરોડનું દેવું છે. છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં અદાણી ગ્રુપ પર લોનની રકમ બમણી થઈ ગઈ છે. કુલ લોનમાં ભારતીય બેંકોનો હિસ્સો 40 ટકાથી ઓછો એટલે કે 80 હજાર કરોડથી ઓછો છે. આમાં પણ ખાનગી બેંકો પાસેથી લીધેલી લોનની ટકાવારી 10 ટકાથી ઓછી છે. ગ્લોબલ ફર્મ જેફરીઝના જણાવ્યા અનુસાર બેંકો દ્વારા આપવામાં આવેલી લોન નિર્ધારિત મર્યાદામાં છે.
નાણામંત્રીથી લઈને નાણા સચિવે કહ્યું- ગભરાવાની જરૂર નથી
અદાણી ગ્રુપ પર ચાલી રહેલા વિવાદ વચ્ચે કેન્દ્રીય નાણા મંત્રી નિર્મલા સીતારમણ, નાણા સચિવ ટીવી સોમનાથન અને DIPAM સચિવ તુહિન કાંત પાંડેના નિવેદનો સામે આવ્યા છે. બધાએ આ મુદ્દે નિવેદન આપ્યું અને લોકોને ખાતરી આપી કે ગભરાવાની જરૂર નથી, સરકારી બેંકો અને LIC અને SBI જેવી નાણાકીય સંસ્થાઓ સંપૂર્ણપણે સુરક્ષિત છે. આ સાથે, SBI અને બેંક ઓફ બરોડા (BOB) જેવી જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોના ટોચના મેનેજમેન્ટે પણ આ મુદ્દા પર પોતાનું વલણ લઈને બજારમાં અસ્વસ્થતા ઘટાડવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
નાણાપ્રધાને એક ટીવી ચેનલને કહ્યું કે ભારતીય બેંકો અને નાણાકીય ક્ષેત્રના ફંડામેન્ટલ્સ જ ખૂબ જ મજબૂત નથી, પરંતુ તેઓ સારી રીતે નિયંત્રિત પણ છે. તેમણે કહ્યું કે આખી દુનિયામાં કોઈપણ એક મુદ્દા પર ગમે તેટલી ચર્ચા થઈ રહી હોય, પરંતુ તે ભારતના નાણાકીય બજારના શાસનનું પ્રતીક ન કહી શકાય. નાણાપ્રધાને કહ્યું કે SBI અને LIC બંનેએ આ સંબંધમાં વિગતવાર નિવેદનો જારી કર્યા છે અને સ્પષ્ટ કર્યું છે કે તેમનું એક્સપોઝર વધારે નથી. તેમણે એમ પણ કહ્યું છે કે તેમનું એક્સપોઝર મર્યાદામાં છે અને તેમને તેમના રોકાણ પર નફો મળી રહ્યો છે.