હિન્દુ કેલેન્ડર મુજબ, ગોવર્ધન પૂજાનો તહેવાર કારતક મહિનાના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદા પર ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે 26 ઓક્ટોબરે ગોવર્ધન પૂજા છે. ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ માટે 56 પ્રકારના ભોગ તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. પરંતુ બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે ગોવર્ધન પર્વતને પુલસ્ત્ય ઋષિએ શ્રાપ આપ્યો હતો, જેના કારણે તે દિવસેને દિવસે ઘટી રહ્યો છે. આવો જાણીએ તેની પાછળ છુપાયેલી એક કહાની વિશે…
પુલસ્ત્ય ઋષિને કેમ ગુસ્સો આવ્યો?
દંતકથા અનુસાર, પુલસ્ત્ય ઋષિ પ્રાચીન સમયમાં તીર્થયાત્રા દરમિયાન ગોવર્ધન પર્વત પર પહોંચ્યા, જ્યારે તેઓ તેની સુંદરતાથી મંત્રમુગ્ધ થઈ ગયા. પછી તેણે દ્રોણાચલ પર્વતને વિનંતી કરી કે તમે તમારા પુત્ર ગોવર્ધનને મને આપો, હું તેને કાશીમાં સ્થાપિત કરીશ અને ત્યાં તેની પૂજા કરીશ. આ સાંભળીને દ્રોણાચલ દુઃખી થઈ ગયા, પરંતુ ગોવર્ધન પર્વતે ઋષિને કહ્યું કે હું તમારી સાથે જવા તૈયાર છું પણ મારી એક શરત છે. જ્યાં તમે મને મૂકશો, ત્યાં હું સ્થાપિત થઈશ. પુલસ્ત્યએ ગોવર્ધનની આ વાત સ્વીકારી લીધી. ત્યારે ગોવર્ધને ઋષિને કહ્યું કે હું બે યોજન ઊંચો અને પાંચ યોજન પહોળો છું. તમે મને કાશી કેવી રીતે લઈ જશો? ત્યારે પુલસ્ત્ય ઋષિએ કહ્યું કે હું તને મારી હથેળી પર મારા તપોબલ સાથે લઈ જઈશ. પછી ગોવર્ધન પર્વત ઋષિનો સાથ આપવા સંમત થયા.
માર્ગમાં બ્રજ આવ્યો, તેને જોઈને ગોવર્ધન વિચારવા લાગ્યો કે ભગવાન કૃષ્ણ અને રાધા રાધા સાથે અહીં આવશે અને બાળપણ અને કિશોરાવસ્થાના ઘણા મનોરંજન કરશે. પછી તેના મનમાં વિચાર આવ્યો કે અહીં જ રોકાઈ જવું જોઈએ. આ વિચારીને પુલસ્ત્ય ઋષિના હાથમાં ગોવર્ધન પર્વત વધુ ભારે થઈ ગયો. જેના કારણે ઋષિએ આરામ કરવાની જરૂર અનુભવી. આ પછી ઋષિએ ગોવર્ધન પર્વતને બ્રજમાં રાખીને આરામ કરવાનું શરૂ કર્યું. ઋષિ ભૂલી ગયા હતા કે તેમણે ગોવર્ધન પર્વતને ક્યાંય રાખવાનો નથી. થોડીવાર પછી ઋષિ પર્વતને પાછો ઉપાડવા લાગ્યા પરંતુ ગોવર્ધન બોલ્યા કે ઋષિવર હવે હું અહીંથી ક્યાંય જઈ શકતો નથી. મેં તમને પહેલેથી જ કહ્યું હતું કે તમે મને જ્યાં મૂકશો, ત્યાં હું સ્થાપિત થઈશ. પછી પુલસ્ત્યએ તેને લઈ જવાનો આગ્રહ કર્યો, પણ ગોવર્ધન ત્યાંથી ખસ્યા નહિ.
ત્યારે ઋષિએ ગુસ્સે થઈને તેને શ્રાપ આપ્યો કે તેં મારી ઈચ્છા પૂરી થવા દીધી નથી. તેથી, આજથી તમે દરરોજ તિલ-તિલ-મોલથી નાશ પામશો. પછી એક દિવસ તમે પૃથ્વીમાં સમાઈ જશો. ત્યારથી ગોવર્ધન પર્વત ધરતીમાં સમાઇ રહ્યો છે. એવું કહેવાય છે કે કળિયુગના અંત સુધીમાં તે ધરતીમાં સંપૂર્ણ રીતે સમાઈ જશે.
દ્વાપર યુગમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ આ પર્વત પર અનેક મનોરથ કર્યા હતા. તેણે ઈન્દ્રને મારવા માટે આ પર્વતને પોતાની નાની આંગળી પર ત્રણ દિવસ સુધી રાખ્યો હતો.