વિચારો, અંતરિક્ષયાત્રીઓના કપડા કોણ ધોતા હશે? NASA એ આપ્યા આવા જ અજીબ સવાલોના દિલચસ્પ જવાબ

આપણે પૃથ્વી પરથી મંગળ અને ચંદ્ર પર (Mars Mission) સ્થાયી થવાનું સ્વપ્ન જોઈ રહ્યા છીએ. શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આપણે ત્યાં સ્થાયી થયા પછી પણ નહાવા અને કપડા ધોવા માટે પાણી ક્યાંથી મળશે. જે રીતે આપણે અહીં બેફામ પાણીથી કપડા ધોઈએ છીએ તે તો નહિ ચાલે ચંદ્ર અથવા મંગળ. આવી સ્થિતિમાં, સવાલ એ થાય છે કે કપડા કેવી રીતે ધોવાશે? આ સવાલનો જવાબ તૈયાર કરી રહી છે આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ એજન્સી NASA. ખરેખર, નાસાની સામે પણ અવકાશયાત્રીઓના ગંદા કપડા ધોવા અને તેમને દર વર્ષે મોટી માત્રામાં પહોંચાડવાની સમસ્યાઘણી વિકટ છે. ત્યારે નાસાએ પણ આ માટે સમાધાન શોધી કાઢ્યું છે, જે ઘણું રસપ્રદ છે.

અત્યાર સુધી ચંદ્રથી લઈને મંગળ ગ્રહ સુધી ઉડવાની તૈયારી

અવકાશયાત્રીઓને સ્પેસ (International Space Station) માં તેમના કપડાં વારંવાર પહેરવા પડતા હતા. કારણ હતું તેને ધોવા માટે સમર્થ ન હોવાની સમસ્યા. આવી સ્થિતિમાં, તેમના ગંદા કપડા એકત્રિત કરવામાં આવે છે અને બદલવામાં આવે છે. દર વર્ષે, નાસાએ ફક્ત અવકાશયાત્રીઓ લગભગ kg 73 કિલો કપડા ફક્ત અવકાશયાત્રીઓ (How do astronauts do laundry) ના ઉપયોગ માટે લગભગ 73 કિલો કપડાં મોકલવા પડે છે. આમાં ખર્ચ પણ ખૂબ વધારે છે અને વપરાયેલા કપડાં એટલા ગંદા છે કે તેને ઘણી વાર નાશ પણ કરવો પડે છે.

અવકાશમાં કપડાં ધોવાનો દુનિયાનો પહેલો સાબુ બનાવવામાં આવશે

અમેરિકી અવકાશ એજન્સી નાસા આ સમસ્યાનું કાયમી નિરાકરણ શોધી કાઢતા અવકાશમાં કપડાં સાફ કરવા માટે દુનિયાનો પહેલો (World’s first detergent for laundry in space) સાબુ બનાવવા જઈ રહી છે. આ માટે નાસાએ પ્રોક્ટર એન્ડ ગેમ્બલ કંપની (Procter & Gamble Co.) સાથે હાથ મિલાવ્યા છે. હવે કપડાં ધોવાના સાબુ બનાવતી વિશાળ કંપની ટાઈડ ફક્ત પૃથ્વી પર જ નહીં પણ અવકાશમાં પણ કપડા ધોવા માટે એક ખાસ ડિટરજન્ટ તૈયાર કરી રહી છે.

આ કરાર મુજબ, સ્પેસ એજન્સી NASA આવતા વર્ષે પરીક્ષણ માટે સ્પેસ પર ડિટરજન્ટ સાબુ લઈ જશે. અહેવાલ મુજબ, આંતરરાષ્ટ્રીય અંતરિક્ષ સ્ટેશનના કાર્યકારી મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક ડૉક્ટર માઇકલ રોબર્ટે કહ્યું છે કે આ સમયે અવકાશયાત્રીઓના કપડા પૃથ્વી પર મોકલીને નાશ કરવામાં આવે છે. અવકાશમાં માલ મોકલવાની મર્યાદાઓને કારણે, સ્વચ્છ કપડાં મોકલવાનું મુશ્કેલ છે.

કપડા ધોયા પછી બાકીનું પાણી પી શકાશે

આગામી સમયમાં મંગળ (Mars Mission) અને ચંદ્ર (Moon Mission) ની મુસાફરી દરમિયાન અવકાશમાં કપડાં આપવાનું એક પડકાર બની રહેશે. આવી સ્થિતિમાં ડીટરજન્ટનો ઉપયોગ સફળ થાય તો મોટી સમસ્યા હલ થઈ જશે. મંગળની યાત્રામાં પાણીની તંગી પણ રહેશે. આવી સ્થિતિમાં, તે મહત્વનું છે કે લોન્ડ્રીમાં ઉપયોગમાં લેવાતા ડિટર્જન્ટ એવું હોવું જોઈએ કે જે પાણીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે તેને સાફ કરીને પી શકાય છે. નાસાનો અંદાજ છે કે જો ટાઇડ અથવા અન્ય કંપનીઓ સાબુ બનાવવામાં સફળ થાય છે, તો અવકાશયાત્રીઓ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવામાં આવતા કપડા ધોઈ શકાશે અને તેનાથી ખર્ચમાં પણ ઘટાડો થશે.

બીજી તરફ ડીટરજન્ટ ઉત્પાદક કંપનીનું કહેવું છે કે તેમનો સાબુ ઉપયોગ પછી નાશ થઈ શકશે. આનાથી ડાઘ અને ગંધ દૂર થશે અને બાકીનું પાણી પી શકાશે. એકવાર તેની અવકાશમાં પરીક્ષણ કરવામાં આવશે, તે પછી તે જાણવામાં આવશે કે તે શૂન્ય ગુરુત્વાકર્ષણ અને ત્યાંના વાતાવરણમાં કેટલું અસરકારક છે. ભવિષ્યમાં, આ તકનીક પૃથ્વી માટે સાબુ બનાવવામાં પણ મદદ કરશે. આનાથી પર્યાવરણને થતા નુકસાનમાં ઘટાડો થશે અને પાણીની બચત પણ થશે.