ગુજરાતમાં વિધાનસભા ચૂંટણીની તૈયારી કરી રહેલી આમ આદમી પાર્ટી (આપ) વિરુદ્ધ 56 ભૂતપૂર્વ અમલદારોએ ચૂંટણી પંચને ફરિયાદ કરી છે. આ ફરિયાદ પાર્ટીના કન્વીનર અરવિંદ કેજરીવાલે ગુજરાતના રાજકોટમાં પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં કરેલી વાતોને લઈને કરવામાં આવી છે. ભૂતપૂર્વ અમલદારોએ કાયદાના ઉલ્લંઘનનો આરોપ લગાવીને આપની માન્યતા રદ કરવાની માંગ કરી છે. આખરે કેજરીવાલે શું કહ્યું અને તેમના પર કયા નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરવાનો આરોપ છે. ચાલો તમને આખી વાત જણાવીએ.
પહેલા સમજી લો કેજરીવાલે શું કહ્યું
ખરેખરમાં અરવિંદ કેજરીવાલે ગુજરાતમાં રાજ્યના ઘણા કર્મચારીઓને પાર્ટી માટે કામ કરવાની અપીલ કરી હતી. પોલીસકર્મીઓ, આંગણવાડી કાર્યકરો અને રાજ્ય પરિવહનના ડ્રાઇવરો અને કંડક્ટરોને પાર્ટી માટે પ્રચાર કરવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું. કેજરીવાલે કહ્યું, “દરેક બસના ડ્રાઈવર અને કંડક્ટરે મુસાફરોને કહેવું પડશે કે આ વખતે સાવરણીનું બટન દબાવવું પડશે. હું તમને ખાતરી આપું છું કે તમારી વિનંતીના બદલામાં અમે તમારી બધી માંગણીઓ એક મહિનામાં પૂરી કરીશું. આ માટે સરકારે એફિડેવિટ ભરવા કહ્યું છે કે તેઓ વિરોધ કરશે. તેણે કહ્યું, “હું તમામ પોલીસકર્મીઓને કહેવા માંગુ છું કે આના પર કોઈએ સહી ન કરવી જોઈએ. અંદર ખાઓ જેમ તમે આમ આદમી પાર્ટીનો પ્રચાર કરો છો, કરતા રહો, જોરશોરથી પ્રચાર કરો.
ભૂતપૂર્વ અમલદારોને કેમ ખોટું લાગ્યું?
56 ભૂતપૂર્વ અમલદારોએ ચૂંટણી પંચને લખેલા પત્રમાં કહ્યું છે કે, અરવિંદ કેજરીવાલે સરકારી કર્મચારીઓને તેમની પાર્ટી માટે કામ કરવા કહ્યું છે, જે આદર્શ આચાર સંહિતાનું ઉલ્લંઘન છે. કર્ણાટકના ભૂતપૂર્વ અધિક મુખ્ય સચિવ મદન ગોપાલે તેને ચૂંટણી પ્રતીકો (આરક્ષણ અને ફાળવણી)ની કલમ 16એનું ઉલ્લંઘન ગણાવ્યું હતું. તેઓ કહે છે, “રાજકોટમાં પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન તેમણે (કેજરીવાલે) જે પણ કહ્યું તે ઘણું ખોટું હતું. જેઓ બંધારણમાં માનતા હતા તેઓ નારાજ હતા. એક રાજ્યના મુખ્યમંત્રી પાસેથી આવા અસંતુલિત અને વિવાદાસ્પદ નિવેદનની અપેક્ષા નથી. ભૂતપૂર્વ અમલદારે કહ્યું, “પ્રચાર કરવાનો તેમનો અધિકાર છે. જાહેર પરિવહન નિગમના ડ્રાઇવરો, કોન્ટ્રાક્ટરો અને પોલીસકર્મીઓને એક પક્ષ માટે કામ કરવાની અપીલ કરવી ખોટી છે. સરકારી નોકરો કોઈપણ રાજકીય પક્ષ માટે કામ કરી શકતા નથી. અમારી પાસે આચારસંહિતા છે અને અમારી નિષ્ઠા ભારતના બંધારણ પ્રત્યે છે. આ પ્રથા લોકતાંત્રિક પ્રક્રિયા માટે સારી નથી.
ફરિયાદમાં અનેક મોટા નામો છે
કેજરીવાલ વિરુદ્ધ ચૂંટણી પંચને પત્ર લખનારા ભૂતપૂર્વ અમલદારોમાં નિવૃત્ત આઈએએસ અધિકારીઓ એમ મદન ગોપાલ (કર્ણાટકના ભૂતપૂર્વ એસીએસ), આનંદ બોઝ (કેરળના ભૂતપૂર્વ સીએસ), આરડી કપૂર (ભૂતપૂર્વ ખાદ્ય અને વિતરણ સચિવ, ભારત સરકાર), સૌરભનો સમાવેશ થાય છે. ચંદ્રા (ભૂતપૂર્વ પેટ્રોલિયમ સચિવ), કે શ્રીધર રાવ (ભૂતપૂર્વ મુખ્ય સચિવ, સિક્કિમ), સીએસ ખૈરવાલ (ભૂતપૂર્વ સીએસ પુડુચેરી) અને નિરંજન દેસાઈ (ભૂતપૂર્વ રાજદૂત).
કાયદો શું છે?
ભૂતપૂર્વ અમલદારોએ ચૂંટણી પ્રતીકો (આરક્ષણ અને ફાળવણી) ઓર્ડર, 1968 ના પેરા 16એ ને ટાંકીને આપની માન્યતા રદ કરવાની માંગ કરી છે. આ અધિનિયમ ચૂંટણી પંચને રાજકીય પક્ષની માન્યતા સ્થગિત અથવા પાછી ખેંચવાની સત્તા આપે છે જો પક્ષ આચારસંહિતા અથવા ચૂંટણી પંચના નિર્દેશોનું પાલન કરવામાં નિષ્ફળ ગયો હોય.