શું અપક્ષ ઉમેદવારો આ વખતે ગુજરાતની ચૂંટણીમાં મોટા નેતાઓ માટે મુશ્કેલી ઊભી કરી શકે છે? રાજકીય વર્તુળોમાં ભારે ચર્ચા ચાલી રહી છે. હકીકતમાં ગુજરાત વિધાનસભા ચૂંટણી 2017માં 182 બેઠકો પર 794 અપક્ષ ઉમેદવારોએ ચૂંટણી લડી હતી. તેમના સિવાય રાષ્ટ્રીય પક્ષોના 204 અને રાજ્ય પક્ષોના લગભગ 367 ઉમેદવારો હતા. આ અપક્ષો અને રાજ્યના પક્ષો પાસે બહુ ઓછું ગ્રાસરુટ નેટવર્ક હતું, પરંતુ તેમની હાજરી મોટા પક્ષોની રમતને બગાડી રહી હતી. કોંગ્રેસ અને ભાજપના 28 ઉમેદવારો 258 મતના માર્જિનથી હારી ગયા હતા, જ્યારે હાર માટે સૌથી વધુ 27,226 મતોનું માર્જિન હતું. ત્રણ બેઠકો પર અપક્ષ ઉમેદવારો બીજા ક્રમે જ્યારે કોંગ્રેસ કે ભાજપના ઉમેદવારો ત્રીજા ક્રમે આવ્યા હતા.
આ ઉમેદવારો બહુ ઓછા માર્જિનથી હારી ગયા
ભારતના ચૂંટણી પંચના ડેટા અનુસાર, કોંગ્રેસ પાર્ટીના વરિષ્ઠ નેતા અર્જુન મોઢવાડિયા 2017ની ચૂંટણી 1981 મતોના માર્જિનથી હારી ગયા, BSP ઉમેદવારને 4259 મત મળ્યા જ્યારે 3408 લોકોએ NOTA બટન દબાવ્યું.
ખેરાલુ બેઠક પર અપક્ષ ઉમેદવાર મુકેશ દેસાઈને 37,960 મત મળ્યા, જે ભાજપના ઉમેદવાર કરતાં 21,479 ઓછા હતા. તેમને કોંગ્રેસના ઉમેદવાર રામજી ઠાકોર કરતા 15 મત વધુ મળ્યા, જેના કારણે તેઓ બીજા ક્રમે આવ્યા.
ભાવનગર જિલ્લાના મહુવા મતવિસ્તારમાં, અપક્ષ ઉમેદવાર કનુભાઈ કલસરિયાએ 39164 મત મેળવ્યા હતા પરંતુ તેઓ ભાજપના ઉમેદવાર સામે હારી ગયા હતા, જ્યારે કોંગ્રેસના ઉમેદવાર વિજય બારિયાને માત્ર 8,789 મત મળ્યા હતા.
અપક્ષ ઉમેદવારો મેદાનમાં છે
પૂર્વ વિપક્ષના નેતા પરેશ ધાનાણીના પૂર્વ ડ્રાઇવર વિનોદ ચાવડા 2022ની ચૂંટણીમાં અમરેલી બેઠક પર ધાનાણી સામે અપક્ષ ઉમેદવાર તરીકે ચૂંટણી લડવાના છે. તેમનો દાવો છે કે આ મતવિસ્તારમાં ક્યારેય કોઈ મોટા પક્ષે ઓબીસી ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા નથી અને તેથી તેમણે ઓબીસી ઉમેદવાર તરીકે ઉમેદવારી નોંધાવી છે. ચાવડાએ દાવો કર્યો છે કે ધાનાણીએ તેમની ઉમેદવારી વિશે જાણ્યા બાદ તેમને આશીર્વાદ આપ્યા છે.
નર્મદા જિલ્લાના નાંદોદ વિધાનસભા મતવિસ્તારમાંથી ચોંકાવનારા સમાચાર આવ્યા છે. ભાજપના એસટી સેલના પ્રમુખ હર્ષદ વસાવાએ પક્ષના હોદ્દા અને પ્રાથમિક સભ્યપદ પરથી રાજીનામું આપી નાંદોદ બેઠક પરથી અપક્ષ ઉમેદવાર તરીકે ઉભા છે. વસાવા બે વખત ધારાસભ્ય રહી ચૂક્યા છે.
નર્મદા જિલ્લાના ભાજપના મહામંત્રી વિક્રમ તડવીનું માનવું છે કે પક્ષના ચિન્હ કે પાર્ટી કેડર વિના ભાગ્યે જ કોઈ ફરક પડતો હોય છે. તડવી માને છે કે ઉમેદવારનું ચુંટણી મૂલ્ય વ્યક્તિગત રૂપે નહીં પરંતુ પક્ષને કારણે છે અને હર્ષદ વસાવા ભાજપના ઉમેદવારની સંભાવનાઓને નુકસાન પહોંચાડશે નહીં.
ભાજપના ભૂતપૂર્વ ધારાસભ્ય અરવિંદ લાડાણી જૂનાગઢ જિલ્લાની કેશોદ બેઠક પરથી અપક્ષ ઉમેદવાર તરીકે ચૂંટણી લડી રહ્યા છે, પરંતુ પાર્ટીને વિશ્વાસ છે કે લાડાણી પાર્ટીની પ્રતિબદ્ધ વોટ બેંકને તોડી શકશે નહીં કે પાટીદારોને પ્રભાવિત કરી શકશે નહીં. ભાજપના જૂનાગઢ જિલ્લા સમિતિના મહામંત્રી વિજય કુમાર કરદાણીએ જણાવ્યું હતું કે તેઓ વધુમાં વધુ ફ્લોટિંગ મતોનું વિભાજન કરી શકે છે.
કરદાણીનું માનવું છે કે AAPની હાજરીથી પાર્ટીને કોઈ ફરક પડવાનો નથી
રાજકીય પક્ષો અને નેતાઓ ચૂંટણીમાં અપક્ષ ઉમેદવારો અથવા કોઈપણ ત્રીજા બળના ઓછામાં ઓછા પ્રભાવનો દાવો કરશે, પરંતુ હકીકત એ છે કે જ્યાં બે મુખ્ય પક્ષો વચ્ચે ગાઢ લડાઈ હોય ત્યાં જ્ઞાતિના સમીકરણો પરિણામ બદલી શકે છે. રાજકીય વિશ્લેષક જગદીશ આચાર્યનું કહેવું છે કે રાજકીય પક્ષો મતોનું વિભાજન કરવા અને વિરોધીઓની તકોને નુકસાન પહોંચાડવા માટે વર્ચસ્વ ધરાવતી જાતિમાંથી અપક્ષ ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતારે છે.
2017ની ચૂંટણીનું ઉદાહરણ આપતા આચાર્યએ કહ્યું કે, કોંગ્રેસના પીરઝાદા મોહમ્મદ જાવેદ 1248 મતોથી વાંકાનેર બેઠક પર જીત્યા હતા. આ મતવિસ્તારમાં કોળી સમુદાયનું પ્રભુત્વ છે અને અપક્ષ કોળી ઉમેદવાર ગોરધન સરવૈયાએ 25,413 મત મેળવ્યા છે. જો તેમને 1500 થી 2000 વધુ મત મળ્યા હોત તો ભાજપના ઉમેદવાર જીતેન્દ્ર સોમાણી જીત્યા હોત અથવા ગોરધન મેદાનમાં ન હોત તો કોંગ્રેસના ઉમેદવાર મોટા માર્જિનથી જીત્યા હોત.
નિષ્ણાતો શું કહે છે?
રાજકીય વિશ્લેષકો કહે છે કે ચૂંટણી પછીની ચૂંટણીમાં એવું જોવામાં આવ્યું છે કે નજીકની હરીફાઈઓમાં અપક્ષ ઉમેદવાર અથવા ત્રીજા પક્ષના ઉમેદવાર ખાસ કરીને જો કોઈ પ્રબળ જાતિમાંથી હોય તો પરિણામોને પ્રભાવિત કરી શકે છે અને ઉમેદવારોનું નસીબ બદલી શકે છે.