આમ આદમી પાર્ટી (AAP) અને અસદુદ્દીન ઓવૈસીની આગેવાની હેઠળની AIMIM એ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ગુજરાતમાં લઘુમતી મતો પરના કોંગ્રેસના પ્રભાવથી દૂર થઈ ગયા હોય તેવું લાગે છે, રાજ્યની વિવિધ બેઠકો પર મુખ્ય વિપક્ષી પક્ષ સાથેના મત અંતરને ઘટાડે છે. તે થઇ ગયું છે.લઘુમતીઓ, મુખ્યત્વે મુસ્લિમો, છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓથી કોંગ્રેસના વફાદાર મતદારો છે, ખાસ કરીને 2002ના ગોધરા રમખાણો પછી.
વિધાનસભાની ચૂંટણી 1 અને 5 ડિસેમ્બરે યોજાઈ હતી અને 8 ડિસેમ્બરે મતગણતરી થઈ હતી.કોંગ્રેસના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) એ મોટાભાગના પ્રસંગોએ 2002ના રમખાણો પછી, જાતિને ધ્યાનમાં લીધા વિના, હિન્દુ મતોના એકત્રીકરણને ધ્યાનમાં રાખીને તેની ચૂંટણીની ગણતરીઓ કરી છે.
તેમણે કહ્યું કે આનાથી મુખ્ય વિપક્ષી પક્ષને તેના લઘુમતી મતો સુરક્ષિત કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવ્યા, જે કોંગ્રેસની KHAM (ક્ષત્રિય, હરિજન, આદિવાસી અને મુસ્લિમ) સોશિયલ એન્જિનિયરિંગની જૂની વ્યૂહરચનાનાં છેલ્લા ઘટકોમાંનું એક હતું, જે એક સમયે રાજ્યમાં તેનો મુખ્ય આધાર હતો. વિજેતા ફોર્મ્યુલા તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે.
જો કે, AAP અને હૈદરાબાદ-મુખ્ય મથક ઓલ ઇન્ડિયા મજલિસ-એ-ઇત્તેહાદુલ મુસલમીન (AIMIM) ના પ્રવેશે માત્ર કોંગ્રેસની લઘુમતી વોટ બેંકને જ અસ્વસ્થ કરી નથી, પરંતુ શાસક ભાજપને પણ મદદ કરી છે, જેણે એક પણ મુસ્લિમ ઉમેદવારને મેદાનમાં ઉતાર્યા નથી.
2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં પરંપરાગત રાજકીય પક્ષો ગુજરાતમાં બહુ ઓછા મુસ્લિમ ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતારે છે. કોંગ્રેસે છ મુસ્લિમ ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા, જ્યારે અરવિંદ કેજરીવાલની આગેવાનીવાળી AAPએ લઘુમતી સમુદાયના ત્રણ સભ્યોને ટિકિટ આપી હતી.
AIMIM એ 13 વિધાનસભા બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી અને તેમાંથી 12 પર મુસ્લિમ ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા હતા.
AIMIM કદાચ એક પણ સીટ જીતવામાં નિષ્ફળ રહી હોય અને AAP માત્ર પાંચ જ જીતી શકી હોય, પરંતુ તેઓએ તેમના પરંપરાગત મતો વિભાજિત કર્યા અને ઘણી બેઠકો પર કોંગ્રેસની સંભાવનાઓ અને વોટ શેરને પાટા પરથી ઉતારી દીધા.
કોંગ્રેસનો ગઢ ગણાતી લઘુમતી પ્રભુત્વવાળી દરિયાપુર બેઠક પર કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય ગિયાસુદ્દીન શેખ ભાજપના કૌશિક જૈન સામે 5,243 મતોના માર્જિનથી હારી ગયા હતા. શેખને 55,847 મત મળ્યા, જ્યારે તેમના નજીકના ભાજપના હરીફને 61,090 મત મળ્યા. AAP અને AIMIM ના ઉમેદવારોએ અનુક્રમે 4,164 અને 1,771 મત મેળવ્યા હતા.
જમાલપુર-ખાડિયામાં, કોંગ્રેસના ઈમરાન ખેડાવાલા સતત ત્રીજી વખત ચૂંટાયા હતા, પરંતુ 58,487 મતોના ઓછા જનાદેશ સાથે, 2017 માં 75,000 થી ઘટીને. AIMIMના રાજ્ય પ્રમુખ સાબીર કાબલીવાલાએ અમદાવાદ જિલ્લામાં મતવિસ્તારમાં 15,677 અને AAPને 5,887 મત મેળવ્યા હતા.
બાપુનગરમાં કોંગ્રેસના વર્તમાન ધારાસભ્ય હિંમતસિંહ પટેલ ભાજપના દિનેશ સિંહ કુશવાહ સામે 12,070 મતોથી હારી ગયા હતા. AAP અને સમાજવાદી પાર્ટી (SP) ના મુસ્લિમ ઉમેદવારોએ કોંગ્રેસ અને ભાજપ વચ્ચે અંતર ઉભું કર્યું. AAP અને SPને અનુક્રમે 6,384 અને 3,671 વોટ મળ્યા.
માંગરોળ બેઠક પર કોંગ્રેસના બે વખત ધારાસભ્ય બાબુભાઈ વાજા ભાજપના કરગટીયા લાખાભાઈ સામે 22,501 મતોથી હારી ગયા હતા. AAP અને AIMIM ને અનુક્રમે 34,314 અને 10,789 મત મળ્યા, આમ જૂનાગઢ જિલ્લામાં વિધાનસભા મતવિસ્તારમાં ભવ્ય પક્ષની હારમાં ફાળો આપ્યો.
AAP અને AIMIMએ તેમના વોટમાં કાપ મૂક્યો અને ભાજપને સખત ટક્કર આપી હોવા છતાં કોંગ્રેસે અમદાવાદમાં મુસ્લિમ અને દલિત બહુલ દાણીલીમડા વિધાનસભા મતવિસ્તારમાં જીત મેળવી હતી. કોંગ્રેસના વર્તમાન ધારાસભ્ય શૈલેષ પરમારે તેમના નજીકના હરીફ ભાજપના નરેશભાઈ વ્યાસને 13,525 મતોના માર્જિનથી હરાવ્યા હતા.
પરમારને 68,906 મત મળ્યા જ્યારે વ્યાસની તરફેણમાં 55,381 મત પડ્યા. AAP ઉમેદવાર સોમા કાપડિયાને 22,934 વોટ મળ્યા જ્યારે AIMIMના કૌશિકા પરમારને 2,464 વોટ મળ્યા. જોકે પરમાર જીતી ગયા હતા, પરંતુ 2012 અને 2017ની સરખામણીએ તેમની જીતનું માર્જિન ઘણું ઓછું હતું.
ગોધરા બેઠક પર ભાજપના સીકે રાઉલજીએ INCના રશ્મિતાબેન ચૌહાણને 35,198 મતોથી હરાવ્યા હતા. રાઉલજીને 96,223 વોટ મળ્યા જ્યારે ચૌહાણને 61,025 વોટ મળ્યા. 2017માં ભાજપની જીતનું માર્જીન માત્ર 358 વોટ હતું.
આમ આદમી પાર્ટીના રાજેશભાઈ પટેલે 11,827 મત મેળવ્યા હતા જ્યારે AIMIMના હસન કાચબાએ 9,508 મત મેળવ્યા હતા, ગોધરાની સાંપ્રદાયિક રીતે સંવેદનશીલ વિધાનસભા બેઠક પર કૉંગ્રેસના પરંપરાગત વોટ શેરને ખાઈ ગયા હતા, જ્યાં 20 વર્ષ પહેલાં એક્સપ્રેસ ટ્રેનમાં આગ ફાટી નીકળી હતી. રાજ્યવ્યાપી કોમી રમખાણો થયા હતા.
ભાજપના ધારાસભ્ય સંગીતા પાટીલે સુરતના મરાઠી અને મુસ્લિમ બહુલ લિંબાયત મતવિસ્તારમાં સતત ત્રીજી જીત નોંધાવી હતી. તેમણે તેમના નજીકના હરીફ આમ આદમી પાર્ટીના પંકજ તાયડેને 58,009 મતોના માર્જિનથી હરાવ્યા. પરંપરાગત મુખ્ય વિપક્ષ કોંગ્રેસને છોડીને AAPએ આ બેઠક પર ત્રીજું સ્થાન મેળવ્યું હતું.
પાટીલને 95,696 મત મળ્યા જ્યારે તાયડેને 37,687 મત મળ્યા. કોંગ્રેસના ઉમેદવાર ગોપાલભાઈ પાટીલ 29,436 મતો સાથે ત્રીજા ક્રમે જ્યારે AIMIM 5,216 મતો સાથે ચોથા ક્રમે છે.
અમદાવાદ જિલ્લાની વેજલપુર બેઠક, જેમાં જુહાપુરાની મોટી મુસ્લિમ ટાઉનશિપનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં લઘુમતી સમુદાયના 35 ટકા મત છે.
રાજકીય વિશ્લેષકોના મતે, મુસ્લિમ પ્રભુત્વવાળી બેઠકો પર મતદાનની પેટર્ન દર્શાવે છે કે લઘુમતીઓએ તેમની વફાદારી બદલી છે કારણ કે કોંગ્રેસ ભાજપના વિકલ્પ તરીકે ઉભરી શકવામાં નિષ્ફળ રહી છે.
રાજકીય વિશ્લેષક હેમંત શાહે જણાવ્યું હતું કે, “કોંગ્રેસનું મૌન અભિયાન સંપૂર્ણ ફ્લોપ શો હતું કારણ કે તે કોઈ વિકલ્પ આપવામાં નિષ્ફળ રહ્યું હતું, અને કોઈપણ સામાન્ય મતદારોની જેમ, લઘુમતીનો મોટો વર્ગ AAP તરફ વળ્યો હતો.” મારી પાસે ગતિનો અભાવ હતો.”
તેનો પડઘો પાડતા રાજકીય વિશ્લેષક દિલીપ ગોહિલે જણાવ્યું હતું કે ચૂંટણીના પરિણામોએ મતદારોને વિકલ્પની ઝંખના છોડી દીધી છે, તેઓએ AAPને કોંગ્રેસના સ્થાને શોધી કાઢ્યું છે.
તેમણે કહ્યું, “લઘુમતી હોય કે સામાન્ય, તેઓ વિકલ્પ શોધી રહ્યા હતા, અને તેમને AAPમાં તે મળી ગયું છે. કોંગ્રેસ માટે સમસ્યા એ છે કે તેઓ ભલે બીજા સ્થાને પહોંચી ગયા હોય, પરંતુ તેઓ AAP વિશેની તેમની ધારણા ગુમાવી બેઠા છે.” યુદ્ધ હારી ગયું છે.” “અને તે કોંગ્રેસ માટે રાજકીય રીતે ઘાતક સાબિત થશે કારણ કે તેમના માટે પોતાને પુનર્જીવિત કરવું મુશ્કેલ બનશે,” તેમણે ઉમેર્યું.
