નવરાત્રીને આડે હવે એક દિવસ બાકી છે ત્યાં આખું ભારત દેવીની ભક્તિમાં લીન થશે, દેવી માતાના દર્શન માટે વિવિધ મંદિરોમાં ભક્તોની ભીડ જોવા મળશે. ભારતમાં આવા અનેક મંદિરો છે જ્યાંની માન્યતાઓ અલગ-અલગ છે. આજે અમે છત્તીસગઢના એક મંદિર વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ. જ્યાં ભક્તો માતાને માત્ર ચુંદડી કે શ્રૃંગાર જ નહીં પરંતુ ચશ્મા પણ ચઢાવે છે.
દેવીને ચશ્મા ચઢાવવામાં આવે છે, એવી માન્યતા આદિકાળથી ચાલી આવે છે
નવરાત્રીના નવ દિવસ સુધી મંદિરોમાં ભક્તોની ભીડ જામે છે. જો તમે પણ છત્તીસગઢમાં છો અને તમારી કોઈપણ મનોકામના પૂર્ણ કરવા માટે કોઈ પણ દેવી દરબારમાં જવા માંગો છો, તો અમે તમને સિદ્ધ દેવી ધામ વિશે માહિતી આપવા જઈ રહ્યા છીએ. આ સ્થળ છત્તીસગઢના દક્ષિણ બસ્તરમાં આવેલું છે. સ્થાનિક લોકોની એવી માન્યતા છે કે તેઓ દેવી પાસે જે પણ માંગે છે, તેમની મનોકામના પૂર્ણ થાય છે. તેમની મનોકામના પૂર્ણ થયા બાદ ભક્તો તેમને કાળા ચશ્મા ચઢાવે છે. આ માન્યતા અનાદિ કાળથી ભક્તોમાં ચાલી આવી છે અથવા કદાચ ત્યારથી બસ્તરના આદિવાસીઓ ચશ્મા જાણી શક્યા હશે.
યાત્રા 3 વર્ષમાં થાય છે, દેવી બસ્તાબુંદિન જંગલોનું રક્ષણ કરે છે
ખરેખરમાં, ગાઢ જંગલોથી ઘેરાયેલા બસ્તર જિલ્લાના કોટમસર ગામમાં દર ત્રણ વર્ષે દેવી બસ્તાબુંદિનની શોભાયાત્રા નીકળે છે. કાંગેર વેલી નેશનલ પાર્કના દાયરામાં આવતા આ ગામમાં દેવી માતાને ચશ્મા ચઢાવવાની માન્યતા છે. ભક્તો દેવીને ચશ્મા ચઢાવે છે અને જંગલો હરિયાળા રહે, દુષ્કાળથી દૂર રહે અને શાંતિ અને સુખ માટે પ્રાર્થના કરે છે. વાસ્તવમાં, આદિવાસી સંસ્કૃતિમાં વન જીવનનો મુખ્ય આધાર છે. આદિવાસીઓમાં એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાને તેમને વરદાન સ્વરૂપે જંગલ આપ્યું છે.તેઓ તેનું રક્ષણ કરવું પોતાની ફરજ માને છે.
દેવી ખરાબ નજરથી રક્ષણ આપે છે, ચશ્મા ચડાવે છે
ગ્રામજનોનું માનવું છે કે દેવી માતા વ્યક્તિને ખરાબ નજરથી બચાવવામાં પણ મદદ કરે છે. ગ્રામવાસીઓ ખરાબ નજર સામે રક્ષણ માટે બસ્તાબુંદિન દેવીને ચશ્મા પણ અર્પણ કરે છે. સ્થાનિક ગ્રામજનો ઉપરાંત વર્ષોથી ચાલી આવતી આ માન્યતાને બસ્તરની બહારથી આવતા શ્રદ્ધાળુઓએ પણ અપનાવી છે. દર વર્ષે નવરાત્રિ દરમિયાન દૂર-દૂરથી ભક્તો માતા બસ્તાબુંદીન માતાના દર્શન કરવા આવે છે.
ગ્રામજનો તેમની સાથે ચશ્મા લઈ જાય છે, દેવી ગામની પરિક્રમા કરે છે
કાંગેરવલીના ગ્રામીણો જણાવે છે કે પ્રાચીન સમયમાં આ મંદિરમાં માત્ર એક જ પરિવારના લોકો પૂજા કરતા હતા, પરંતુ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં અન્ય ગામના લોકોએ પણ તેને અપનાવી લીધું છે. મંદિરના પૂજારીના જણાવ્યા અનુસાર, ભક્તો દૂર દૂરથી માતાના દરબારમાં પહોંચે છે અને તેમને ચશ્મા ચઢાવે છે. તે દેવીને અર્પણ કર્યા પછી, ભક્તો તેમની સાથે ચશ્મા લઈ જાય છે. તેમણે જણાવ્યું કે નવરાત્રિ દરમિયાન ભરાતા મેળાના બીજા દિવસે દેવીને ચશ્મા પહેરાવીને પ્રદક્ષિણા કરવામાં આવે છે, જેથી માતા પોતાના બાળકોને જોઈ શકે અને તેમને આશીર્વાદ આપી શકે.