વિકાસની ગતિમાં માનવીએ જંગલો અને પૃથ્વીની ઇકો-સિસ્ટમને ખરાબ રીતે અસર કરી છે. દરરોજ કોઈને કોઈ જીવ પૃથ્વી પરથી લુપ્ત થઈ રહ્યો છે. જંગલોમાં રહેતા પ્રાણીઓ અને સરિસૃપોની ઘણી પ્રજાતિઓ કાં તો લુપ્ત થઈ ગઈ છે અથવા લુપ્ત થવાના આરે છે. ત્યાં જ ઘણી સંસ્થાઓ દુર્લભ જીવોને બચાવવામાં સતત વ્યસ્ત છે. આ દરમિયાન અમેરિકાના અલાબામા રાજ્યમાં 60 વર્ષ પહેલા લુપ્ત થઈ ગયેલો સાપ ફરીથી જોવા મળ્યો છે.
આ કાળો લુપ્ત સાપ 60 વર્ષમાં બીજી વખત દેખાયો
ઈન્ડિગો સાપ અમેરિકાના અલાબામાના જંગલોમાં જોવા મળતો એક દુર્લભ પ્રજાતિનો સાપ છે. જે પૃથ્વી પરથી નામશેષ હોવાનું માનવામાં આવતું હતું. પરંતુ ગયા અઠવાડિયે કોંકુહ નેશનલ ફોરેસ્ટમાં આ સાપ 60 વર્ષમાં બીજી વખત જોવા મળ્યો છે. અલાબામા ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ કન્ઝર્વેશન એન્ડ નેચરલ રિસોર્સે એક નિવેદનમાં કહ્યું કે, અમે આ સાપને ઘરે પરત લાવવામાં સફળ રહ્યા છીએ. આ પૂર્વીય ઈન્ડિગો સાપ 60 કરતાં વધુ વર્ષોમાં બીજી વખત અલાબામામાં દેખાયો છે.
આ સાપ ઝેરીલા સાપને ખાય છે
અલાબામા ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ કન્ઝર્વેશન એન્ડ નેચરલ રિસોર્સિસના જણાવ્યા અનુસાર, 1950ના દાયકામાં વસવાટના મોટા પાયે નુકશાનને કારણે તે રાજ્યમાંથી લુપ્ત થઈ ગયા હતા, પરંતુ વન વિભાગને તેમના ફરીથી જોવાની જાણ થતાં આનંદ થાય છે. તેમના સાપને બચાવવાના પ્રયાસો કામમાં આવી રહ્યા છે. આ ઉત્તેજક શોધ ઈસ્ટર્ન ઈન્ડિગો પ્રોજેક્ટનું પરિણામ છે, જે 2006માં અલાબામામાં તેની મૂળ ભૂમિમાં ક્ષીણ થઈ રહેલી પ્રજાતિની શોધ માટે શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ સાપ ઝેરી નથી પરંતુ તે ઝેરી સાપ ખાય છે.
અમેરિકાના સૌથી લાંબા સાપમાં તેની ગણતરી થાય છે
નવો શોધાયેલો સાપ એ વાતનો પુરાવો છે કે પ્રોગ્રામ તેનું કામ કરી રહ્યો છે. 2010 થી 2020 સુધી પ્રોજેક્ટે કોંકુહ રાષ્ટ્રીય જંગલમાં 170 બંદીવાન પૂર્વીય ઈન્ડિગો સાપ છોડ્યા હતા. બિન-ઝેરી પૂર્વીય ઈન્ડિગો સાપ એ દક્ષિણ લાંબા પાંદડાવાળા પાઈન જંગલનું પ્રતીક છે. આ સાપોની સરેરાશ લંબાઈ 7 થી 9 ફૂટ હોય છે. તે અમેરિકન ખંડનો સૌથી મોટો મૂળ સાપ છે. તે તંદુરસ્ત અને સંતુલિત ઇકોસિસ્ટમ જાળવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
અગાઉ આ સાપ ઘણા રાજ્યોમાં જોવા મળતો હતો, પરંતુ…
પૂર્વીય ઈન્ડિગો સાપ તંદુરસ્ત અને સંતુલિત ઇકોસિસ્ટમ જાળવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. પૂર્વીય ઈન્ડિગો સાપ અગાઉ ફ્લોરિડા, જ્યોર્જિયા, અલાબામા અને મિસિસિપીમાં મોટી સંખ્યામાં જોવા મળતા હતા. પરંતુ વસવાટના નુકશાનને કારણે 1950 ના દાયકા સુધીમાં અલાબામામાં પ્રજાતિઓ મોટાભાગે લુપ્ત થઈ ગઈ હતી. ઇકોસિસ્ટમમાં બાકીની પ્રજાતિઓ પર આની ભારે અસર પડી છે.
ઈન્ડિગો સ્નેક ધીમે ધીમે પરિવારમાં વધારો કરી રહ્યો છે
2006માં અલાબામાના સંરક્ષણવાદીઓની ટીમે પૂર્વીય નાઇલ સાપને રાજ્યમાં ફરીથી લાવવા માટે એક પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો હતો. મોટા પાયે સાપ પકડવામાં આવ્યા અને તેમનું પ્રજનન કરવાનું શરૂ કર્યું, ત્યારબાદ 2010માં તેમને કોંકુહ રાષ્ટ્રીય જંગલમાં છોડવામાં આવ્યા છે. જે બાદ હવે આ સાપ ફરી દેખાવા લાગ્યા છે. જીવવિજ્ઞાની જિમ ગોડવિને કહ્યું કે, આ સાપની શોધ એ વાતની નિશાની છે કે જે સાપ છોડવામાં આવ્યા હતા તે હવે જંગલી સાપની જેમ જીવી રહ્યા છે અને પરિવારનો ઉછેર પણ કરી રહ્યા છે. તેઓ ધીમે ધીમે તેમના કુળને વધારવામાં સફળ થઈ રહ્યા છે.
