નવી દિલ્હી: બજેટ 2023 થોડા દિવસો પછી 1 ફેબ્રુઆરીએ આવવાનું છે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ આ બજેટ રજૂ કરશે. આગામી વર્ષે થનારી સામાન્ય ચૂંટણી પહેલા વર્તમાન મોદી સરકારનું આ છેલ્લું પૂર્ણ બજેટ હશે. જ્યારે આપણે મોદી સરકાર હેઠળની અર્થવ્યવસ્થાની વાત કરીએ તો 2020, 2021 અને 2022 ખૂબ જ મુશ્કેલ વર્ષ રહ્યા છે. આ સમય દરમિયાન વિશ્વ કોરોના રોગચાળા અને રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ જેવા ભૌગોલિક રાજકીય તણાવથી ઝઝૂમી રહ્યું હતું. કોરોના મહામારીને કારણે દેશમાં લોકડાઉન હતું અને તેનાથી ધંધા-રોજગારોને ઘણું નુકસાન થયું હતું. લાખો લોકોએ તેમની નોકરી પણ ગુમાવી છે. જ્યારે રોગચાળો શમી ગયો, રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ ફેબ્રુઆરી-2022 માં આવ્યું, તેનાથી સપ્લાય ચેઇનને ઘણું નુકસાન થયું.
કોરોના અને યુદ્ધે મોંઘવારી વધારી
કોવિડ અને ત્યારપછીના રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધે ફુગાવામાં નોંધપાત્ર વધારો કર્યો. આ સાથે વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં ખાદ્યપદાર્થોની અછત હતી. ઈંધણ અને ચીજવસ્તુઓના ભાવ આસમાને પહોંચ્યા. ખાસ કરીને યુદ્ધના શરૂઆતના મહિનાઓમાં, કિંમતો ખૂબ ઊંચી હતી. તેના કારણે ભારતનું આયાત બિલ ઘણું વધી ગયું છે. જોકે, અમેરિકા અને યુરોપના ભાગોમાં મંદીની આશંકાથી ઈંધણના ભાવમાં ઘટાડો થયો હતો.
દેશની રાજકોષીય ખાધ વધી છે
ભારતની રાજકોષીય ખાધ અથવા દેશની આવક અને ખર્ચ વચ્ચેનું અંતર વધ્યું છે. ડિસેમ્બરમાં વેપાર ખાધ વધીને $23.89 બિલિયન (રૂ. 1.94 લાખ કરોડ) થઈ. વેપાર ખાધ એ આયાતી અને નિકાસ કરેલ માલસામાનની કિંમતો વચ્ચેનો તફાવત છે. રૂપિયામાં ઘટાડો અને નિકાસમાં ઘટાડાથી વેપાર ખાધ વધી છે. જુલાઈમાં પ્રથમ વખત ડોલર સામે રૂપિયો 80 રૂપિયાને પાર કરી ગયો હતો. હજુ સુધી કોઈ રિકવરી થઈ નથી. જ્યારે ડિસેમ્બરમાં વાર્ષિક ધોરણે નિકાસમાં 12.2 ટકાનો ઘટાડો થયો હતો.
મોદીએ અર્થવ્યવસ્થાને સારી રીતે સંભાળી હતી
ઈન્ડિયા ટુડે સી-વોટર સાથે મળીને મૂડ ઓફ ધ નેશન (MOTN) સર્વે હાથ ધર્યો છે. આ સર્વેમાં NDA સરકારના કામકાજને લઈને દેશના લોકોનો મૂડ જાણવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. આ સર્વેમાં મોદી અને મનમોહન સરકારની સરખામણી સંબંધિત પ્રશ્નો પણ લોકોને પૂછવામાં આવ્યા હતા. આ સર્વેમાં પ્રશ્ન પૂછવામાં આવ્યો હતો કે, ‘તમારા મતે ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાને કોણે વધુ યોગ્ય રીતે સંચાલિત કર્યું?’ આ સવાલના જવાબમાં 51 ટકા લોકોએ નરેન્દ્ર મોદીનું નામ લીધું છે. એટલે કે 51 ટકા લોકો માને છે કે મોદી સરકાર અર્થવ્યવસ્થાને સંભાળવામાં વધુ સક્ષમ હતી. જ્યારે 36 ટકા લોકોએ મનમોહન સિંહનું નામ લીધું. આ સિવાય 13 ટકા લોકોએ કહ્યું કે તેઓ આ અંગે સ્પષ્ટપણે કશું કહી શકતા નથી.